به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست نقد و بررسی کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» از سوی سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس ارتش جمهوری اسلامی ایران پیش از ظهر امروز، دهم مهرماه 1393 با حضور احمد حسینیا، نویسنده این کتاب و امیرسرتیپ صادق گویا، مصطفی رحمتی و شیما دنیادار رستمی به عنوان منتقدان اثر، در محل باغ‌موزه دفاع مقدس برگزار شد.
در ابتدای این برنامه، احمد حسینیا نگارنده «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» در معرفی خود به سابقه حضورش به عنوان دانشجوی دانشگاه افسری در جنگ تحمیلی اشاره کرد و گفت: نخستین نویسنده ارتش در زمان دانشجویی هستم و سال 60 کتابی درباره خانواده و نقش آن در تربیت منتشر کنم. در مدت حضورم در پادگان 01 ارتش، سه کتاب دیگرم هم منتشر شد. دست به قلم بودن برایم ذوقی ذاتی و فطری است و بیشتر آثار من در حوزه‌های خانواده و روان‌شناسی هستند.
ناگفته‌هایی از سال نخست جنگ
حسینیا سپس خاطره‌ای از توجه شهید صیاد شیرازی به کتاب‌های تالیفی‌اش تعریف کرد و افزود: من به دعوت وی در دفتر هیات معارف جنگ کتاب‌هایی نوشتم و از این راه به نگارش در حوزه جنگ تحمیلی گام گذاشتم. در این زمینه کتاب‌های زیادی مطالعه کردم. بیشتر این آثار، درباره سال نخست جنگ مطلبی ننوشته بودند و این مقطع زمانی مظلوم، مهجور و ناشناخته باقی مانده است. در حالی که موفقیت‌های کشورمان در سالهای بعد از جنگ تحمیلی به دلیل موفقیت‌های سال نخست است. وقایع این سال، گاهی با نگاه خصمانه ارزیابی می‌‌شوند به گونه‌ای که اگر نسل‌های بعدی این کتاب‌ها را بخوانند ممکن است نسبت به عملکرد ارتش بدبین شوند.
این نویسنده درباره محتوای کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» توضیح داد: این کتاب به دو ماه ابتدایی وقوع جنگ تحمیلی سال می‌پردازد که در آن یگان‌های ارتشی نقش مهمی در برابر ارتش عراق ایفا کردند. عملکرد یگان‌های ارتشی در کنار یگان‌های سپاه و نیروهای مردمی باعث شد که صدام نتواند نقشه خودش را در تصرف سه روزه خوزستان و فتح یک هفته‌ای تهران اجرایی کند.
نگاه ملی به دوران طلایی جنگ
سپس، امیرسرتیپ صادق گویا منتقد و از فرماندهان سالهای جنگ تحمیلی، خاستگاه دفاع مقدس را تلاش‌های مردمی دانست و تصریح کرد: نمی‌توان امر دفاع در جنگ تحمیلی را منحصر به گروه خاصی دانست و اگر بخواهیم جنگ را قرمز یا آبی معرفی کنیم، متضرر خواهیم شد زیرا دفاع در جنگ تحمیلی، دوران طلایی ملت ایران محسوب می‌شود و باید آن را ملی بدانیم.
وی با اشاره به قدرت نظامی ارتش عراق، گفت: تنها مقاومت یگان‌های ارتشی و سپاهی و نیروهای مردمی بود که مانع تصرف سه روزه خوزستان شد. اهمیت نگارش کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» این است که بر دانایی و دانش ما از مباحث مرتبط با جنگ می‌افزاید و این امر قدرت دفاعی و بازدارندگی ما را افزایش خواهد داد. حضور دانشجویان افسری در دفاع 34 روزه از خرمشهر از نکاتی است که مغفول مانده بود و در این کتاب به تفصیل به آن پرداخته شده است.
امیر سرتیپ گویا پرداخت مناسب حسینیا به حضور دانشجویان دانشکده افسری در دفاع 34 روزه از خرمشهر را به سبب حضور وی در میان همین گروه دانست و ادامه داد: «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» اثری مستند است و با توجه به استفاده مکرر از نام افراد و مکان‌ها نیاز بود که بخشی به عنوان نمایه در پایان کتاب افزوده می‌شد. همچنین، نام ارتش در این کتاب، بیشتر نیروی زمینی را تداعی می‌کند در حالی که نیروی هوایی و دریایی ارتش نیز در ماه‌های ابتدایی جنگ، بسیار تأثیرگذار و برای ارتش عراق غافلگیرکننده بودند.
حسینیا در پاسخ به این انتقاد‌ها گفت: حضورم به عنوان دانشجوی افسری در خرمشهر سبب شد که بیشتر از این زاویه به این مقطع بنگرم. نبود نمایه‌ها ایرادی است که باید از ناشر کتاب گرفت و البته امیدوارم در چاپ‌های بعدی این ایراد برطرف شود. به این دلیل که کتاب را به شیوه تاریخ شفاهی نوشته‌ام، معمولا چنین آثاری فاقد منابع هستند و مصاحبه با افراد، منابع اصلی کتاب را تشکیل می‌دهند. بنابر این، کتابم منابع کتابخانه‌ای ندارد.
مصطفی رحمتی، فارغ‌التحصیل گردان بورسیه‌ای دانشگاه امام علی (ع) دیگر منتقد کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» با اشاره به عملکرد دانشجویان دانشگاه افسری در آن مقطع زمانی، گفت: موضوع اختلافات مرزی ایران و عراق به خوبی در کتاب بیان شده است و معتقدم این اثر برای پژوهشگران و علاقه‌مندان حوزه دفاع مقدس می‌تواند مرجعی ارزشمند باشد.
دنیاداررستمی، منتقد و خبرنگار نیز در نقد خود به کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» با اشاره به برخی روایت‌های متناقض و متفاوتی که از دفاع 34 روزه از خرمشهر ارایه شده است گفت: خوب بود نمونه‌هایی از این روایت‌ها هم در کتاب می‌آمد و سپس به حقیقت امر از نظر نگارنده که به عنوان رزمنده در آن مقطع زمانی حضور داشت، پرداخته می‌شد. همچنین مشخص نیست که این ناگفته‌ها در برابر چه میزان از گفته‌ها مطرح شده است. تصاویر پایانی کتاب دیگر انتقادی بود که مطرح شد: بهتر بود تصاویر انتخاب شده در پایان کتاب هم‌خوانی بیشتری با مباحث مطرح شده در اثر می‌داشت و آوردن اسنادی از جنگ تحمیلی در خلال متن می‌توانست متن اثر را جذاب‌تر کند.
حسینیا در پاسخ به این انتقاد‌ها توضیح داد: درباره نسبت ناگفته‌ها در برابر گفته‌ها باید بگویم که نمی‌توان با نگاه کمّی به عملکرد یگان‌های ارتش در دفاع مقدس پرداخت. کیفیت عملکرد ارتش بسیار بالا بوده است.
وی ادامه داد: ناگفته‌ها از جنگ نامحدود است و آن‌چه در این کتاب آمد، تنها بخشی از ناگفته‌های جنگ تحمیلی است. این کتاب در واقع پاسخ به مجموع گفته‌هایی است که معتقدند ارتش در سال نخست جنگ تحمیلی کاری انجام نداد یا عملیات‌های انجام شده این نیرو، فقط با شکست روبرو شده بود. هدف از تهاجم عراق گرفتن سه روزه خوزستان بود. بنابراین، صدام در همان 10 روز نخست جنگ شکست خورد.
حسینیا افزود: درباره عکس‌ها هم کوشیدم تا آنجا که ممکن است، از تمام افرادی که مصاحبه با آن‌ها داشته‌ام تصاویری بیاورم. ضمن آن‌که می‌دانید نویسندگان دسترسی محدودی به اسناد و تصاویر دارند اما با این حال کوشیدم مرتبط‌ترین تصاویر با دفاع 34 روزه را در پایان کتاب بیاورم.
در ابتدای این برنامه، احمد حسینیا نگارنده «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» در معرفی خود به سابقه حضورش به عنوان دانشجوی دانشگاه افسری در جنگ تحمیلی اشاره کرد و گفت: نخستین نویسنده ارتش در زمان دانشجویی هستم و سال 60 کتابی درباره خانواده و نقش آن در تربیت منتشر کنم. در مدت حضورم در پادگان 01 ارتش، سه کتاب دیگرم هم منتشر شد. دست به قلم بودن برایم ذوقی ذاتی و فطری است و بیشتر آثار من در حوزه‌های خانواده و روان‌شناسی هستند.
ناگفته‌هایی از سال نخست جنگ
حسینیا سپس خاطره‌ای از توجه شهید صیاد شیرازی به کتاب‌های تالیفی‌اش تعریف کرد و افزود: من به دعوت وی در دفتر هیات معارف جنگ کتاب‌هایی نوشتم و از این راه به نگارش در حوزه جنگ تحمیلی گام گذاشتم. در این زمینه کتاب‌های زیادی مطالعه کردم. بیشتر این آثار، درباره سال نخست جنگ مطلبی ننوشته بودند و این مقطع زمانی مظلوم، مهجور و ناشناخته باقی مانده است. در حالی که موفقیت‌های کشورمان در سالهای بعد از جنگ تحمیلی به دلیل موفقیت‌های سال نخست است. وقایع این سال، گاهی با نگاه خصمانه ارزیابی می‌‌شوند به گونه‌ای که اگر نسل‌های بعدی این کتاب‌ها را بخوانند ممکن است نسبت به عملکرد ارتش بدبین شوند.
این نویسنده درباره محتوای کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» توضیح داد: این کتاب به دو ماه ابتدایی وقوع جنگ تحمیلی سال می‌پردازد که در آن یگان‌های ارتشی نقش مهمی در برابر ارتش عراق ایفا کردند. عملکرد یگان‌های ارتشی در کنار یگان‌های سپاه و نیروهای مردمی باعث شد که صدام نتواند نقشه خودش را در تصرف سه روزه خوزستان و فتح یک هفته‌ای تهران اجرایی کند.
نگاه ملی به دوران طلایی جنگ
سپس، امیرسرتیپ صادق گویا منتقد و از فرماندهان سالهای جنگ تحمیلی، خاستگاه دفاع مقدس را تلاش‌های مردمی دانست و تصریح کرد: نمی‌توان امر دفاع در جنگ تحمیلی را منحصر به گروه خاصی دانست و اگر بخواهیم جنگ را قرمز یا آبی معرفی کنیم، متضرر خواهیم شد زیرا دفاع در جنگ تحمیلی، دوران طلایی ملت ایران محسوب می‌شود و باید آن را ملی بدانیم.
وی با اشاره به قدرت نظامی ارتش عراق، گفت: تنها مقاومت یگان‌های ارتشی و سپاهی و نیروهای مردمی بود که مانع تصرف سه روزه خوزستان شد. اهمیت نگارش کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» این است که بر دانایی و دانش ما از مباحث مرتبط با جنگ می‌افزاید و این امر قدرت دفاعی و بازدارندگی ما را افزایش خواهد داد. حضور دانشجویان افسری در دفاع 34 روزه از خرمشهر از نکاتی است که مغفول مانده بود و در این کتاب به تفصیل به آن پرداخته شده است.
امیر سرتیپ گویا پرداخت مناسب حسینیا به حضور دانشجویان دانشکده افسری در دفاع 34 روزه از خرمشهر را به سبب حضور وی در میان همین گروه دانست و ادامه داد: «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» اثری مستند است و با توجه به استفاده مکرر از نام افراد و مکان‌ها نیاز بود که بخشی به عنوان نمایه در پایان کتاب افزوده می‌شد. همچنین، نام ارتش در این کتاب، بیشتر نیروی زمینی را تداعی می‌کند در حالی که نیروی هوایی و دریایی ارتش نیز در ماه‌های ابتدایی جنگ، بسیار تأثیرگذار و برای ارتش عراق غافلگیرکننده بودند.
حسینیا در پاسخ به این انتقاد‌ها گفت: حضورم به عنوان دانشجوی افسری در خرمشهر سبب شد که بیشتر از این زاویه به این مقطع بنگرم. نبود نمایه‌ها ایرادی است که باید از ناشر کتاب گرفت و البته امیدوارم در چاپ‌های بعدی این ایراد برطرف شود. به این دلیل که کتاب را به شیوه تاریخ شفاهی نوشته‌ام، معمولا چنین آثاری فاقد منابع هستند و مصاحبه با افراد، منابع اصلی کتاب را تشکیل می‌دهند. بنابر این، کتابم منابع کتابخانه‌ای ندارد.
مصطفی رحمتی، فارغ‌التحصیل گردان بورسیه‌ای دانشگاه امام علی (ع) دیگر منتقد کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» با اشاره به عملکرد دانشجویان دانشگاه افسری در آن مقطع زمانی، گفت: موضوع اختلافات مرزی ایران و عراق به خوبی در کتاب بیان شده است و معتقدم این اثر برای پژوهشگران و علاقه‌مندان حوزه دفاع مقدس می‌تواند مرجعی ارزشمند باشد.
دنیاداررستمی، منتقد و خبرنگار نیز در نقد خود به کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» با اشاره به برخی روایت‌های متناقض و متفاوتی که از دفاع 34 روزه از خرمشهر ارایه شده است گفت: خوب بود نمونه‌هایی از این روایت‌ها هم در کتاب می‌آمد و سپس به حقیقت امر از نظر نگارنده که به عنوان رزمنده در آن مقطع زمانی حضور داشت، پرداخته می‌شد. همچنین مشخص نیست که این ناگفته‌ها در برابر چه میزان از گفته‌ها مطرح شده است. تصاویر پایانی کتاب دیگر انتقادی بود که مطرح شد: بهتر بود تصاویر انتخاب شده در پایان کتاب هم‌خوانی بیشتری با مباحث مطرح شده در اثر می‌داشت و آوردن اسنادی از جنگ تحمیلی در خلال متن می‌توانست متن اثر را جذاب‌تر کند.
حسینیا در پاسخ به این انتقاد‌ها توضیح داد: درباره نسبت ناگفته‌ها در برابر گفته‌ها باید بگویم که نمی‌توان با نگاه کمّی به عملکرد یگان‌های ارتش در دفاع مقدس پرداخت. کیفیت عملکرد ارتش بسیار بالا بوده است.
وی ادامه داد: ناگفته‌ها از جنگ نامحدود است و آن‌چه در این کتاب آمد، تنها بخشی از ناگفته‌های جنگ تحمیلی است. این کتاب در واقع پاسخ به مجموع گفته‌هایی است که معتقدند ارتش در سال نخست جنگ تحمیلی کاری انجام نداد یا عملیات‌های انجام شده این نیرو، فقط با شکست روبرو شده بود. هدف از تهاجم عراق گرفتن سه روزه خوزستان بود. بنابراین، صدام در همان 10 روز نخست جنگ شکست خورد.
حسینیا افزود: درباره عکس‌ها هم کوشیدم تا آنجا که ممکن است، از تمام افرادی که مصاحبه با آن‌ها داشته‌ام تصاویری بیاورم. ضمن آن‌که می‌دانید نویسندگان دسترسی محدودی به اسناد و تصاویر دارند اما با این حال کوشیدم مرتبط‌ترین تصاویر با دفاع 34 روزه را در پایان کتاب بیاورم.
نظرات