خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - سید هادی طباطبایی: روز غدیر را باید بزرگترین عید شیعیان دانست. این واقعه چنان عظیم بوده که کتاب‌های مستقل فراوانی در باب آن به رشته تحریر درآمده است. بسیاری از فقهای شیعه نیز، اگر چه کتاب مستقلی در این باب ننوشته‌اند، اما در آثار خود، از این روزِ بزرگ یاد کرده‌اند. در ادامه به آثاری از این دست اشاره می کنیم.
شیخ مفید
شیخ مفید در کتاب الارشاد، بحث مبسوطی را به موضوع حجه الوداع اختصاص می‌دهد و در خلال آن، بحث از یوم الغدیر را نیز پیش می‌کشد. شیخ مفید در این بحث علاوه بر ذکر واقعه غدیر، به ذکر مناقب امیر المومنین(ع) نیز می‌پردازد و عنوان می‌کند که «در قضیه حجه الوداع فضائل اختصاصی علی(ع) به خوبی نمودار شد و معلوم شد علی (ع) دارای مناقبی است که شریکی ندارد و در حج و هدی و مناسک، همراه رسول خدا بوده و در نیت حج و همگامی با پیغمبر (ص) موفق بوده است. جلالت او در نزد خدا و رسول در آن روز به خوبی ظاهر و به مدح و ستایش او هر چه بیشتر افزود و اطاعت او را واجب کرد و او را خلیفه خود قرار داد».(الارشاد، ترجمه ساعدی خراسانی، ص164)
شیخ مفید در کتاب «امالی» نیز اشاراتی به روز غدیر می‌کند. ایشان در این اثر به مباحث و مجادلاتی که پیرامون واقعه غدیر رخ داده است می‌پردازد و وقایعی را که پس از ماجرای غدیر رخ داده است مورد بررسی قرار می دهد. وی در کتاب «دفاع از تشیع» هم بحث از غدیر را پیش می‌کشد. شیخ مفید در این اثر، منقبت امیر المومنین(ع) در روز غدیر را به تصویر می‌کشد. در کتاب «تهذیب الاحکام» نیز به انجام اعمال عبادی در روز غدیر اشاره و نماز و روزه ی روز غدیر را برترین اعمال معرفی می‌کند.
آخوند خراسانی
ملا محمد کاظم خراسانی در کتاب «المکاسب المحرمه» و در شرح آن اشاراتی به واقعه غدیر می‌کند. وی در بحث از ثبوت ولایت برای امامان معصوم(ع) به حدیث غدیر می‌پردازد. آخوند این بحث را در دو بخشِ «استدلال به کتاب» و «استدلال به روایت» تنظیم کرده است و در قسمت استدلالِ به روایت، تاکید اصلی را بر واقعه غدیر می‌گذارد. آخوند خراسانی در کتاب «فقه فتوایی» نیز به مستحباتی که در روز غدیر وارد شده است اشاره می‌کند و انواع عبادات این روز را نام می‌برد.
محمد حسن نجفی (صاحب جواهر)
محمد حسن نجفی در کتاب «جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام»، اگر چه بحث مستقلی را در واقعه غدیر مطرح نمی‌کند، اما اشاره‌های زیادی را به این روز عنوان کرده است. ایشان اقوال پیامبر(ص) را در این روز بیان می‌کند و واقعه غدیر را در ذیل برخی مطالب خود، مورد استناد قرار می‌دهد. وی در این کتاب از اعمال عبادی روز غدیر نیز یاد می‌کند و آنرا مورد بررسی قرار می‌دهد.
ایشان در کتاب «شرایع الاسلام» نیز به واقعه غدیر اشاراتی دارد. در این کتاب، مجادلات کلامی در بحث غدیر طرح نمی‌شود بلکه تنها به اعمال عبادی که در این روز وارد شده است اشاره می‌شود.
صاحب جواهر در کتاب «مستدرک الوسایل و مستنبط الوسایل الشیعه» نیز همین رویکرد را نسبت به واقعه غدیر در پیش می‌گیرد و از اعمال عبادی این روز یاد می‌کند.
شیخ بهایی
شیخ بهاءالدین عاملی در کتاب «جامع عباسی» به بحث از عبارات روز غدیر می‌پردازد. وی نماز عید غدیر و روایاتی را که در باب ویژگی‌ها و برتری‌های عید غدیر وجود دارد پیش می‌کشد. شیخ بهایی در این کتاب، حدیث غدیر را پیش چشم خواننده قرار می‌دهد و عنوان می‌کند زیارت امیرالمومنین (ع)، از دور و نزدیک در این روز سنت است و در حدیث آمده که شهرت عید غدیر در آسمان بیش از زمین است و ثواب تصدیق به یک درهم در این روز برابر با ثواب تصدیق به هزار هزار درهم است، و غسل کردن و روزه داشتن و روزه داران را ضیافت کردن در این روز ثواب عظیم دارد. (جامعه عباسی، ص196)
امام خمینی(ره)
امام خمینی(ره) در کتاب «رساله النجاه العباد» بحث از غدیر را در ذیل سایر مباحث خود طرح می‌کنند. ایشان بحث مستوفایی در باب غدیر نمی‌کنند و با ذکر اشاراتی از این روز در می‌گذرند. رویّه امام خمینی در کتاب «تحریر الوسیله» نیز به همین صورت است. ذکر اعمال عبادیِ روز غدیر، تنها اشاره امام خمینی از روز غدیر است. در کتاب «صحیفه امام» اما تاکیدات مکرر امام خمینی بر واقعه غدیر مشاهده می‌شود. ایشان در صحیفه نور ایده خود را در باب غدیر به تصویر می‌کشند. پیوند اندیشه های سیاسی و عبادی غدیر، در کتاب صحیفه امام به خوبی قابل مشاهده است.
آیت الله محمد رضا گلپایگانی
آیت الله گلپایگانی در کتاب «القضاء و الشهادات» اشاره‌ای به برگزیده شدن امام علی(ع) در روز غدیر دارند. در کتاب «الشهادات» نیز ولایت امیر المومنین (ع) را یاد آور می‌شوند. در کتاب «احکام و آداب حج» نیز واقعه غدیر را یاد آور می‌شوند و آیاتی را که بر پیامبر (ص) در این روز نازل شد بیان می‌کنند. وی پس از ذکر این واقعه، ادعیه و زیاراتی را نیز که در این روز استحباب دارد ذکر می‌کند.(احکام و آداب حج، ص472)
آیت الله محمدتقی مدرسی
محمد تقی مدرسی از مراجع تقلید شیعه در کتاب «تفسیر هدایت» به واقعه غدیر اشاره می‌کنند. وی در این اثر خود، پاره ای از خطبه غدیر را می‌آورد و تفاسیر مختلفی را که درباره آن وجود دارد ذکر می‌کنند و به تحلیل آن می‌پردازند. محمدتقی مدرسی در این اثر، در مواضع مختلفی از واقعه غدیر یاد می‌کند. در ماجرای بیعت گرفتن، واقعه غدیر را پیش چشم قرار می‌دهند و آن را الگویی برای نحوه بیعت‌گیری میدانند و اذعان می‌کنند: غدیر خم بزرگترین پیمان بود که خدا و پیامبر (ص)، از مومنان تا روز قیامت گرفتند. (تفسیر هدایت، ج15، ص375)
آیت الله مدرسی در کتاب «بیانات من فقه القرآن» نیز اشاراتی به واقعه غدیر می‌کنند و آیه «الیوم اکملت لکم دینکم» را مورد تحلیل قرار می‌دهند. در کتاب «الامام علی(ع)، قُدوه و اُسوه» نیز بحث مبسوطی را در باب بیعت غدیر بیان می‌کنند و از زوایای تاریخی و کلامی، این واقعه را مورد بررسی قرار می‌دهند.
کتاب «هدایتگران نور» دیگر اثر ایشان است که در آن به واقعه غدیر اشاره می‌کنند و بیعت روز غدیر را به تصویر می‌کشند. کتاب دیگری که ایشان تالیف کرده‌اند، «زندگانی امیر مومنان امام علی ابن ابیطالب(ع)» است. در این کتاب نیز از واقعه غدیر یاد می‌شود و به عنوان استدلالی بر ولایت امیر المومنین(ع) مورد استناد قرار می‌گیرد.
آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی
آیت الله صافی گلپایگانی در کتاب «شرح حدیث عرض دین حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)» در باب غدیر می‌گویند: بیان خلافت بلافصل امیر المومنین(ع) و ولایت برای آن حضرت بعد از رسول اکرم (ص) دلایل قطعی و مدارک یقینی ثابت است که از جمله همان نص متواتر غدیر است که عام و خاص آنرا روایت نموده‌اند. (ص88)
در کتاب «صبح صادق» نیز ایشان به جانشینی امام علی(ع) بعد از پیامبر (ص) در واقعه غدیر اشاره کرده‌اند . در کتاب «پرتویی از فضائل امیر المومنین(ع)» نیز واقعه غدیر را ذکر می‌کنند و ولایت را در این روز به اثبات می‌رسانند. در کتاب «معارف دین» نیز بحث از خطبه غدیر را ذکر می‌کنند. در کتاب «حدیث بیداری» نیز واقعه غدیر را رویدادی تاریخی میدانند که به حفظ سنن اسلامی انجامیده است.
آیت الله صافی کتاب مستقلی را در بحث از غدیر نیز به رشته تحریر در آورده‌اند. کتاب «پیام غدیر» اثری است که در آن به زوایای مختلفی از بحث غدیر اشاره شده است.
دوشنبه ۲۱ مهر ۱۳۹۳ - ۰۹:۴۱
نظر شما