محبوبه نجف خانی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) اظهار کرد: ما جایگاه خاصی در نمایشگاه‌های بین‌المللی نداریم، مخصوصا در حوزه ادبیات کودک ونوجوان كه در سطح جهانی شناخته شده نیستیم و فقط در نمایشگاه‌های جهانی یک ناظریم.

وی افزود: ما می‌توانیم ازتجربیات دیگران برای بهتر شدن این حضور در نمایشگاه‌های جهانی استفاده کنیم و کارهای اساسی و زیربنایی در حوزه ادبیات کودک انجام دهیم. اولین کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که با قواعد جهانی بازی کنیم و به پیمان همه‌گیر کپی رایت بپیوندیم و اعتمادسازی کنیم تا مطرح شویم.

نجف‌خانی درباره نحوه انتخاب و ارسال آثار در حوزه ادبیات کودک و نوجوان به نمایشگاه‌های بین‌المللی گفت: امسال اولین سالی بود که انجمن نویسندگان کودک و نوجوان به نمایشگاه کتاب فرانکفورت نماینده فرستاده بود و من نماینده انجمن بودم. همچنین در انتخاب آثار برای نمایشگاه هم حضور داشتم. ملاک ما برای انتخاب آثار، کتاب‌هایی بود که توانسته بودند در جشنواره‌های داخلی مانند شورای کتاب و کانون و کتاب سال و لاک‌پشت پرنده جایزه کسب کنند که از بین آنها 50 اثر را انتخاب کردیم. البته متاسفانه انجمن ناشران که مسئولیت بردن آثار را بر عهده داشت برخی از این آثار انتخابی را به نمایشگاه نبرده بود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا صرف برگزیده شدن یک کتاب در جشنواره ملاک برتر بودن آن اثر است گفت: البته برگزیده شدن اثر در یک جشنواره نمی‌تواند ملاکی برای برتر بودن آن اثر باشد و ممکن است بهتر از آن را هم  داشته باشیم که به دلایل مختلف مغفول مانده‌ و نادیده گرفته شده‌ باشد. خیلی اوقات می‌بینیم که بسیاری از کتاب‌هایی که جایزه برده‌اند و به عنوان کتاب برگزیده انتخاب شده‌اند، خواننده ندارند و مخاطب نمی‌تواند با آنها ارتباط برقرار کند و فقط بررس‌ها و داوران آنها را می‌خوانند .

نجف‌خانی ادامه داد: بسیاری از اوقات می‌بینیم انتخاب‌ها به صورت سلیقه‌ای و شتابزده انجام می‌شود و اینکه سلیقه یک داور تا چه اندازه پشتوانه ادبی و سابقه داوری داشته باشد و چقدر در این حوزه کار کرده باشند بسیار مهم و تاثیرگذار است.

وی افزود: گاهی می‌بینیم یک کتاب به طور مشترک توانسته چند جایزه داخلی را به خود اختصاص دهد. این مساله به این دلیل است که اکثر داوران در جشنواره‌های مختلف مثل کتاب سال، کانون پرورش فکری، شورای کتاب کودک و لاک پشت پرنده مشترکند و درنتیجه آثار مشترکی را انتخاب می‌کنند.

این مترجم ادامه داد: باید توجه داشت که نمی‌توان چیزی را به مخاطب تحمیل و او را مجبور به خواندن کتابی کرد. به عنوان مثال من در کلاس سعی می‌کردم کتاب‌های برگزیده در جشنواره‌ها را با بچه‌ها کار کنم اما می‌دیدم که بچه‌ها هیچ علاقه‌ای به برخی از این آثار ندارند و نمی‌توانند با آنها ارتباط برقرار کنند و خواندنش را هم به دوستانشان توصیه نمی‌کردند.

وی گفت: این مساله نشان دهنده این است که اغلب داوران اطلاع چندانی از سلیقه بچه ندارند و با این سلیقه فاصله دارند و مخاطبشان را به خوبی نمی‌شناسند. در کشورهای خارجی معمولا دو جایزه برای آثار تولیدی درنظر گرفته می‌شود که یکی مربوط به کتاب‌هایی که مخاطبان انتخاب کرده‌اند و دیگری مربوط به آثاری است که داوران انتخاب می‌کنند و در نهایت کتاب‌هایی که می‌توانند هر دو جایزه را دریافت کنند کتاب‌هایی هستند که هم از نظر داوران و هم مخاطبان خوب ارزیابی شده باشند.

نجف‌خانی یادآوری کرد: مساله مهم این است که ما کارشناس داور کم داریم و این تعداد محدود مجبورند در بیشتر جشنواره‌ها داوری کنند. باید تلاش کرد تا داوری آثار عادلانه و بدون حب و بغض باشد تا آثار ارزشمند و ماندگار انتخاب شوند. ادبیات ما نوپاست و ما اکثر داشته‌هایمان را از خارج از کشور کپی می‌کنیم و این در مورد معیارهای انتخاب آثار برای جشنواره‌ها هم صدق می‌کند. واقعیت این است که ما در ترجمه آثار ضعیف هستیم و وقتی آثارمان را ترجمه می‌کنیم و برای جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های بین‌المللی می‌فرستیم داوران و مخاطبان نمی‌توانند با این ترجمه بی‌روح و خشک ارتباط چندانی برقرار کنند.

وی افزود: همچنین موضوعاتی که ما برای خلق آثار در ادبیات کودک استفاده می‌کنیم بسیار مهم است. کتاب‌هایی که به جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های بین‌المللی می‌فرستیم باید موضوعاتی داشته باشد که مخاطبان خارجی هم به راحتی بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. اگر این موضوعات در ادبیات کودک ونوجوان مورد توجه قرار گیرد قطعا می‌توانیم در جشنواره‌های جهانی با رقبای قدرمان رقابت کرده و مطرح شویم.

محبوبه نجف‌خانی سال ۱۳۳۵ در تهران زاده شد. وی دانش آموخته رشته مترجمی زبان انگلیسی از مدرسه عالی ترجمه (دانشگاه علامه طباطبائی کنونی) و از اعضای شورای كتاب كودك و انجمن نویسندگان كودك و نوجوان است. از آثاری که وی برای بچه‌ها ترجمه کرده است، می‌توان به «وقتی بابا كوچك بود» نوشته‌ الكساندر راسكین، «دماغ ملكه» و «جناغ» اثر دیك كینگ اسمیت، «گنجینه داستان‌های ایرلندی» نوشته جیمز رایور دان، «بندر امن» و «دختر گلهای وحشی» اثر ماریتا كانلن مك كنا، «دوست یا دشمن» اثر مایكل مور پورگو، «قصر افسون شده» از ای. نسبیت، «جوینده یابنده است» نوشته امیلی رودا و «داوری شگفت انگیز جورج»، «تمساح غول پیكر»، «من و زرافه و پلی» و «انگشت جادویی» که آثاری از رولد دال هستند اشاره کرد.