خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- محمد روشن، مصحح و پژوهشگر: ملک‌الشعرا یک استثنا در تاریخ کشور ما بود و با دقت در زندگی او درمی‌یابیم که همواره سخت کوش، زحمت‌کش و مبتکر بوده است و خود را در یک کار محدود نمی‌کرد و از این لحاظ تفاوت‌های زیادی با هم‌عصران خود داشت. مایه کار بهار سواد علمی ایشان بود و آنچه مسلم است در زمان خود در سبک‌شناسی جسارت ویژه‌ای نشان داد.
اما شهرت او در این زمینه تنها به نبوغ شاعرانه‌اش محدود نمی‌شود، بلکه بهار با درک درست از شرایط و اتخاذ مواضع سنجیده در تاریخ سیاسی دوران خود نیز موثر بود.
میزان دانش بهار بسی فراتر از دانش ادبی و تاریخی زمان خود به شمار می‌رود. به عبارتی او دانش آموخته مکتب‌های سنتی روزگار خود بود. مانند دیگر دانشمندان و ادیبان از آموزش قرآن و صرف و نحو عربی، گلستان و بوستان سعدی و دیگر گویندگان ایرانی شاهنامه و دیوان حافظ آغاز کرده بود و پس از تحصیل دانش‌های دینی و فنون ادبی، از معانی و بیان و عروض و قافیه، با دیوان شاعران عرب زبان و فارسی زبانان عربی‌نویس آشنایی داشت.
هوش بهار بالاتر از این بود که کورکورانه کاری را انجام دهد. صحت عمل و درستی راه، ملاک عمل او بود. بهار معرفتی عمیق نسبت به ادبیات ایران داشت. دارای شم زبانی بود و دانسته های عمیق فرهنگی داشت که همگی در تحقیقات او موثر بوده است.
سبک شناسی استاد بهار مخصوصاً با توجه به احاطه حیرت انگیز وی به زبان و ادب فارسی، هیچگاه منسوخ نخواهد شد. ذوق و طبع شاعرانه و آگاهی او نسبت به همه شاعران کلاسیک، موجب کار وسیع وی در زمینه سبک‌شناسی شد. البته برخی از این آثار به نسبت زمانه آثار مرحوم بهار ارزشمند است، ولی خالی از اشتباهات نیست و لازم است برخی از آنها روزآمد شوند.
بی تردید مرحوم بهار مرد دانشمندی بود. فارسی را خوب می‌دانست. عربی هم می دانست. با تاریخ ایران هم آشنایی داشت ولی دانش پهلوی او بسیار ابتدایی و منحصر به درس‌هایی بود که در جلسات معدود از هرتسفلد گرفته بود. با وجود کشفیات ارزنده در زمینه باستان شناسی هیچ گاه ندیده و نشنیده‌ام که او پهلوی‌دانی برگزیده شناخته شود.
با این حال می‌توان گفت که قدر بهار هنوز شناخته نشده است. او مرد سیاست بود و در هر دوره عده‌ای مخالف داشت، ولی از نظر درک متون فارسی دارای مقامی والا و مهم بود. مجتبی مینوی درباره او نوشته است: «مجمل‌التواریخ ملک‌الشعرا را دیدم، کار او در حد معجزه است.»
جمعه ۱۶ آبان ۱۳۹۳ - ۱۲:۴۹
نظر شما