به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، دكتر تقی پورنامداريان در كتاب «خانه‌ام ابری است» كوشيده است سير تجربه‌های شاعرانه نيما را از سنت تا تجدد نشان دهد تا خواننده بتواند شعر این شاعر را در چشم‌انداز گسترده‌تری تماشا كند.
اين كتاب با بخش «نگاهی گذرا به زندگی نيما يوشيج» آغاز می‌شود و سپس در فصل «صورت و محتوا در شعرهای نيما»، دكتر پورنامداريان با اشاره به سه پايه اصلی سنت شعر فارسی در طی قرن‌ها یعنی صورت و قالب يا شكل صوری شعر، زبان ادبی و معنی‌دار بودن، می‌نويسد: «نوآوری واقعی در شعر و خروج از سنت حداقل مستلزم حذف يا تغيير كلی يكی از اين سه پايه است.»
در اين بخش از كتاب پس از بيان مقدمه، به بررسی شعرهای سنتی، شعرهای نيمه سنتی و شعرهای آزاد نيما پرداخته می‌شود. فصل‌های بعدی كتاب موضوعات «مساله زبان در شعرهای نيما» و «مساله معنی در شعر كهن و شعر آزاد نيما» را در اشعار نیما تحليل می‌کند. اين كتاب با دو فصل «شعرهای برگزيده» و «تفسير و تاويل شعرها» به پايان می‌رسد.
دكتر پورنامداريان در مقدمه كتاب درباره سنت‌شكنی نيما و شرايط اجتماعی او می‌نويسد: «سنت‌شكنی مستلزم خروج از سنت است. اما شاعران مشروطه از درون سنت و از دريچه سنت به چشم‌انداز تازه‌ای می‌نگريستند كه شرايط و اوضاع و احوال تازه اجتماعی بر جامعه حاكم كرده بود. كوشش آنان در زمينه تجدد در شعر، در اسير كردن چشم‌انداز جهان جديد در قيد و بند سنت خلاصه می‌شد. اين كوشش سنت شعر را متجدد نمی‌كرد بلكه با اسير كردن تجدد اجتماعی در صورت و قالب سنت، طراوت و تازگی آن را از ميان می‌برد و تجدد اجتماعی را كم و بيش سنتی می‌كرد تا با عادات ناشی از سنت‌گرايي مردم سازگار شود. اين فرايند سبب می‌شد كه علی‌رغم تحول و تغيير در بيرون از شعر، ذهينت مردم و ديدگاه سنتی و فرهنگی آنان از عمق دچار تغيير و تحول نشود و توقع ناشی از اعتياد آنان به سنت با همان اسباب سنت برآورده شود. اين جريان اشتباه همه شاعران سنت‌گرايی بود كه در عصر مشروطه و پس از آن در هوای سنت‌شكني بودند و نيما نيز در مجموعه‌ای چشمگير از شعرهاي سنتي و نيمه‌سنتي خود در اين اشتباه با آنان شريك بود. اما به تدريج در نتيجه تامل و تفكر كه از خصائل او بود و غلبه بر وسوسه‌های شهرت و ملازمات آن، توانست راه درست سنت‌شكنی و تحول ادبي را پيدا كند و فارغ از حب و بغض‌های ديگران و صبر بر تمسخرها و طنز و كنايه به سنت وابستگان، حتی با قبول شهادت ادبی كه زمانی شهريار به او يادآور شده بود، رسالت خود را در ايجاد تحول اساسی در شعر فارسی به انجام رساند.» (ص 19)
دكتر پورنامداريان در اين كتاب كوشيده خواننده در مسير تجربه‌ها و بدعت‌هاي نيما از سنت تا تجدد قرار گيرد تا دقيقا دريابد كه نيما از كجا آغاز كرده و به كجا رسيده است و اعتبار و مقام واقعی او در شعر و ادبی فارسی در چه حد و مرتبه‌ای است.
كتاب «خانه‌ام ابری است» نوشته دكتر تقی پورنامداريان، نخستين بار سال 1377 در انتشارات سروش به چاپ رسيد و در سال 1391 با ويرايش جديد از سوي انتشارات مرواريد منتشر شد.
تقی پورنامداریان متولد همدان است. وی استاد زبان و ادبیات فارسی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است و در زمینه نقد ادبی و عرفان تحقيق و پژوهش می‌كند. «تأملی در شعر احمد شاملو»، «درس فارسی برای فارسی‌آموزان خارجی»، «در سایه آفتاب» (شعر فارسی و ساخت‌شکنی در شعر مولوی)، «داستان پیامبران در کلیات شمس» (ش‍رح و تفسیر ع‍رف‍ان‍ی داس‍ت‍ان‌‍‌ها در غ‍زل‌‍‌های مولوی)، «س‍فر در مه» (درباره احمد شاملو)، «رمز و داستان‌های رمزی»، «دیدار با س‍ی‍م‍رغ» (شعر و عرفان و ان‍دی‍ش‍ه‌ه‍ای ع‍طار) و مجموعه شعر «ره‍روان بی‌برگ» از جمله آثار پورنامداریان است.
یکشنبه ۱۴ دی ۱۳۹۳ - ۰۶:۲۲
نظر شما