به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست هم‌اندیشی «ویرایش در مطبوعات» عصر دیروز چهارشنبه پنجم آذر، با حضور و سخنرانی حسین انتظامی، علی اکبر قاضی زاده، حمیدرضا ابک، سیروس علی نژاد و با اجرای هومن عباسپور در ساختمان شرکت انتشارات فنی تهران برگزار شد. گزارش نخست «ایبنا» از این نشست را در این نشانی بخوانید.

سفره خالی مطبوعات
علی اکبر قاضی‌زاده، روزنامه‌نگار پیشکسوت و مدرس ارتباطات در این نشست گفت: آنقدر در این سال‌ها مشکلات ویراستاری در مطبوعات زیاد و لاینحل شده که حتی با شنیدن نام ویرایش نیز دچار تب می‌شوم. امروزه حتی در بدیهی‌ترین مسائل ویرایش مطبوعاتی نیز اشکال وجود دارد.

وی افزود: مهم‌ترین دلیل برای حل نشدن مشکلات ویراستاری مطبوعات و خبرگزاری‌ها در پذیرفتن هرکسی در این شغل است. عموم جوان‌ها از هر صنفی چون شغلی پیدا نمی‌کنند، به رسانه‌ها می‌آیند و مدتی میهمان سفره خالی مطبوعات می‌شوند و بعد به زودی شغل خود را عوض می‌کنند و ما ناچاریم برای طیف جدیدی که می‌آیند دوباره از اول نکات اولیه را آموزش بدهیم.

این مدرس ارتباطات و روزنامه‌نگاری همچنین اظهار کرد: متاسفانه ما نسلی را تربیت کرده‌ایم که نه تنها با کتاب بلکه با «دانایی» بیگانه‌اند. رسانه‌های ارتباطی جدید دارند بلای عجیبی سر ما می‌آورند که ما نسبت به آن کاملا بی‌توجه هستیم. بنابراین هر اشتباه ما تاثیر بدی بر جامعه می‌گذارد.

قاضی زاده در ادامه با اشاره به این نکته که غلط‌های ویرایشی بر مقوله «زبان عامه مردم» تاثیر منفی می‌گذارند، گفت: روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و دیگر رسانه‌ها از هر سن و سال و با سطح سواد و دانشی مخاطب دارند. رواج غلط‌های ویراستاری در مطبوعات، بسیار سریع بر زبان گفتار و نوشتار مردم اثر منفی می‌گذارد. بنابراین باید در زمینه ویرایش مطالب و درست‌نویسی آن نهایت تلاش و کوشش را به کار ببریم.

نویسنده کتاب «گزارش نگاری» با اشاره به تفاوت ویراستاری کتاب با مطبوعات، گفت: ویرایش کتاب با ویرایش نوشتارهای مطبوعاتی دو تفاوت عمده دارد؛ یک تفاوت آن همین مخاطب عام داشتن مطبوعات است که کتاب آن را ندارد. تفاوت دیگر در محل نگارش است. به عنوان مثال ستون روزنامه‌ها عرض بسیار کمتری نسبت به صفحات کتاب دارند، بنابراین باید نوع نوشتن جملات در این ستون‌ها تفاوت داشته باشد.

قواعد ویرایشی در مطبوعات
قاضی زاده در بخش دیگری از سخنرانی خود با تقسیم مقوله ویراستاری در مطبوعات به دو گروه عمده گفت: ویراستاری در مطبوعات به دو گروه تقسیم می‌شود؛ یکی بایسته‌های خود حرفه روزنامه‌نگاری است که باید در آن ساده نویسی رعایت شود و گروه دوم نیز معیارهای اصلی درست‌نویسی است.

وی در توضیح این دو گروه گفت: در گروه اول به دلیل آن‌که مطالب مطبوعات و رسانه‌ها روان باشتند و راحت خوانده شوند و با مخاطبان به سهولت ارتباط برقرار کنند، ناچار هستیم یکسری از قواعد را رعایت کنیم؛ قواعدی که ممکن است در ویراستاری کتاب امر اشتباهی باشند. یکی از این قواعد «جدانویسی» است. استفاده از «نیم فاصله» باید در همه نوشتارهای مطبوعاتی رعایت شود.

قاضی زاده همچنین قواعد دیگر برای ساده‌ نوشتن مطالب را این‌گونه توضیح داد: در زمینه عددنویسی نیز ما باید قاعده‌ای را در مطبوعات رعایت کنیم. اعداد برای سهولت خواندن باید به صورت جدا و یا حتی در بخش‌های به حروف نوشته شوند. به عنوان مثال عدد 17248791 را باید بنویسیم 17 میلیون و 248 هزار و 791. در هنگام نوشتن تاریخ، ساعت نیز ما باید به همین صورت عمل کنیم. مثلا  «1391/5/29» باید در یک متن مطبوعاتی نوشته شود: «29 مرداد 93». یا هنگام نوشتن ساعت نیز ما باید این گونه بنویسیم: ساعت 12 و 33 دقیقه.

نمی‌توان همه نکات کتاب «غلط ننویسیم» را رعایت کرد
این روزنامه‌نگار پیشکسوت در ادامه اظهار کرد: باید تمام ویژگی‌ها و نکات اصلی در زمینه ویرایش کتاب، در مطبوعات نیز رعایت شود، اما تبصره‌هایی نیز در این میان وجود دارد. ما در مطبوعات نمی‌توانیم به آن سختگیری‌های معمول در ویراستاری کتاب عمل کنیم، چرا که زمان اندک ما در انتشار خبر و گزارش این اجازه را به ما نمی‌دهد.

وی افزود: با عرض پوزش از استاد بزرگوارم ابوالحسن نجفی باید بیان کنم که ما در زمینه نگارش اخبار و گزارش‌های خبری نمی‌توانیم تماما نکات درج شده در کتاب «غلط ننویسیم» را رعایت کنیم.

دیگر سخنرانان این هم اندیشی حسین انتظامی و حمیدرا ابک بودند که در گزارش قبل به سخنان آنها اشاره شد.