کتاب در روزنامه اعتماد
«فكر تاريخي» درك عميقي از پرسشهاي تاريخي به ما ميدهد
روزنامه اعتماد در صفحه اندیشه با دكتر فياض زاهد، استاد تاريخ دانشگاه گفتوگو کرده که به تازگي كتاب «فلسفه تاريخ» را منتشر کرده است.
او می گوید: فلسفه تاريخ بستري براي درك عميق پرسشهاي تاريخي است. اينكه تاريخ چيست و چه معنايي دارد؟ از چه ماهيتي برخوردار است؟ ماهيت و ساختارهاي آن چگونه است و اينكه آيا تاريخ به چه سويي سوق مييابد؟ اينكه به فرد متكي است يا به جامعه؟ و البته دهها پرسش ديگر. اما امروز ديگر به فلسفه نظري تاريخ چندان نميپردازيم. زيرا عصر تفاسير پيامبرانه از تاريخ به پايان رسيده است. محور اصلي نگرههاي فلسفه تاريخ بر فلسفه انتقادي تاريخ متكي است. اينكه كدام روايتها و ابرروايتهاي تاريخي نيازمند بازنگري و نگرشي انتقادي است. بالطبع نگرش ما به فرآيندهاي تاريخي ديگر چندان جزمگرايانه نباشد. فلسفه تاريخ در دوران ما ميتواند نگرشي همهجانبه و البته نسبيتانگارانه را به ما بياموزد. اينكه برداشت و تفسير ما از رويدادهاي تاريخي ميتواند از ابعاد مختلف فهم شود. بسته به آنكه به كجا تعلق داري و به چه جهانبيني و مانيفستي اعتقاد داري ميتواند معنا شود. با اين همه امروز مورخان بيش از گذشته به نگرش تعاملي با فلسفه و البته علوم ديگر باور دارند. فلسفه تاريخ به زبان سادهتر نگاهي فيلسوفانه به فرآيندهاي تاريخي است كه البته نيازمند دانش گسترده تاريخي نيز هست.
نامهرباني با يار مهربان
روزنامه اعتماد در صفحه آخر یادداشتی درباره هفته کتاب منتشر کرده که در آن آمده است: هفته كتاب امسال هم با برگزاري چندين همايش و جشنواره و نمايشگاه و نشستها و گفتوگوهاي علمي و تخصصي و رسانهيي پيرامون وضعيت كتاب و كتابخواني و صنعت نشر و بازار آن و آسيبشناسي اين موارد و سرانه پايين مطالعه به پايان رسيد؛ اما دو اتفاق تمامي موارد فوق را تحت الشعاع خود قرار داد. يكي نامرتبط و تاسفبار (درگذشت هنرمند جوان موسيقي پاپ و مراسم تشييع وي) و ديگري مسرت بخش و مرتبط (برگزاري پنجشنبه كتاب در تهران و شهرستانها) و اين دو پديده بر نقش مهم شبكههاي اجتماعي و گروههاي مرجع در شكلدهي به رفتار و انديشه قشر انبوهي از جامعه عمدتا جوان ايراني صحه گذاشتند.
جدا از افزايش قيمت كتاب و عوامل اقتصادي كه درست يا غلط بسياري آن را منشأ دوري جامعه ايراني از كتاب ميدانند؛ از يك سوتغيير سبك زندگي، الگوي گذران وقت و ارزشهاي مشترك حاكم بر جوانان و نوجوانان ايراني به نحوي تغيير يافته كه مطالعه و «كتاب بازي» از سهم و رتبه پاييني در اين ميان برخوردار شده است و شيوع تكنولوژيهاي ارتباطي، شبكههاي اجتماعي، وبگردي و بازيهاي گروهي و فردي نقش و جايگاه كتاب و مطالعه را در سبد مصارف فرهنگي و اوقات فراغت مردم و خصوصا جوانان كاهش داده است؛ اما از سوي ديگر ميتوان به همه اين بديلهايي كه جاي كتاب را در زندگي روزمره و گذران اوقات افراد جامعه گرفتهاند، به چشم فرصت هم نگريست.
امروزه حوزه كتاب بيش از هرچيز و به جاي اتكا به روشها و مشتريان سنتي خود نيازمند روشها و ايدههاي نو و همچنين الگوسازيهاي خوشايندتر براي جذب مخاطب است. چندبار تا به حال ديدهايم كه فلان ورزشكار يا هنرمند محبوب و معروف از آخرين كتابي كه خوانده (البته اگر خوانده باشد) هم براي طرفدارانش اسمي ببرد يا در صفحه شخصياش در شبكههاي اجتماعي تصويري از خود در هنگام مطالعه يا خريد كتاب يا اصلا سرزدن به كتابفروشي يا كتابخانه بگذارد.
کتاب در روزنامه جام جم
لب تشنه خوابیدند پای حوض گلدانها
روزنامه جام جم در صفحه ادبیات مطلبی درباره مجموعه شعر «روزهای آخر آبان» سروده پانته آ صفایی بروجنی منتشر کرده که در آن بیان شده است: این کتاب دربردارنده 42 غزل در وزن های مختلف و با موضوع های متنوع و مطابق روز است. نخستین مشخصه غزل های این مجموعه، توصیف به معنای ادبی و هنری آن است؛ از این رو، شاعر در توصیف طبیعت درون و بیرون خود، یعنی در بیان و مجسم کردن آنچه دیده، تجربه و حس کرده، موفق به نظر می رسد.
در ادامه این مطلب آمده است: در پایان غزل خبر تکرار معنی مطلع غزل، آرایشی به ساختار آن نبخشیده و از زیبایی مقطع آن کاسته است. «روزهای آخر آبان» روی هم رفته؛ در طرح و شکل و اندازه و ابتکار، بسیار پسندیده است؛ بویژه جلوه مشبک و رنگ گل ها، که با موضوع درونمایه غزل ها تناسب دارد.
و شاید بهترین پایان بندی هم چند بیتی از غزل با همین حال و هوا باشد: لب تشنه خوابیدند پای گلدان ها/ شاید تو برگشتی و برگشتند باران ها ...
مجموعه شعر «صبح زود» با نوعی کلی گویی و ذهنی گرایی سنتی همراه است
روزنامه جام جم در صفحه ادبیات یادداشتی درباره مجموعه شعر «صبح زود» از سید علی لواسانی منتشر کرده که در آن عنوان شده است: روابط بین واژگان در شعرهای «صبح زود» شفاف و زود یابند اما این به معنای سطحی بودن مفاهیم واژگان و درونمایه شعرها نیست. مراعات النظیر رایج ترین شگرد لواسانی برای دستیابی به انسجام معانی است.
در ادامه این مطلب آمده است : این زبان اما تاحدی لواسانی را از انعکاس شفاف جهان معاصر در عرصه سیاست و اجتماع بازداشته است. مساله ای که در اشعار نیمایی او نیز خودنمایی می کند. گویا درگیری با اوزان عروضی خواه ناخواه، آگاه یا ناخودآگاه، زبان و بیان را با نوعی کلی گویی و ذهنی نویسی سنتی همراه می کند. انگار حرف از دهانی معاصر درمی آید، اما می تواند از دهان هر انسان در هر دوراه ای شنیده شود. از همین رو اشعار «صبح زود» را می توان در زمره اشعار نوقدمایی رده بندی کرد.
کتاب در روزنامه فرهیختگان
در میان تاریکی
روزنامه فرهیختگان در صفحه ادب و هنر یادداشتی درباره کتاب «در میان تاریکی» با گردآوری علی اسدی و مهرداد بذرگر منتشر کرده که در آن آورده است: گردآورندگان این کتاب تمام تلاششان را کردهاند که از میان این آثار کهن، داستانها و حکایتهای کوتاه و موجز (خصیصه مهم داستان مینیمال) که از تاویلپذیری برخوردار باشند را انتخاب کنند. تاویل در اینجا به نوعی مرگ متن و معنای آن است. اگر بپذیریم که مولف آن متن کلاسیک هم خود خوانندهای بوده بر متنهای پیشتر از خودش و در نتیجه آن خوانشها و تاویلهای آن باعث شکلگیری متنی شده که ما مشغول خواندن آن هستیم، پس بیراه نیست که ما نیز ـ خواننده ـ به قول پدیدآورندگان کتاب در میان تاریکی المانهای گوناگونی در ذهنمان شکل گیرد و منجر به شکلگیری متنی مستقل در ذهن شود.
در پایان این مطلب آمده است: در عصر انفجار اطلاعات، به نظر میرسد خواندن و شناخت فرهنگ و مفاهیم ابدی ازلی انسان همچون خیر، شر، مرگ، زندگی، دوستی، دشمنی، جنگ، حسادت و... همچنان همانند که از همان ابتدای خلقت بودهاند، خواندن آثار کلاسیک تبدیل به یک وظیفه شده است وظیفهای که برای انسان امروزی وظیفهای گم شده در وظیفههای غیرضروری است.
حرکت از تاریخ به سمت دانش
روزنامه فرهیختگان در صفحه اندیشه با فیاض زاهد گفتوگو کرده که کتاب فلسفه تاریخ از او منتشر شده است. او می گوید: کتاب یک مقدمه و پنج فصل دارد. عنوان عمومی فصل اول تاریخ است و با موضوعاتی چون تعریف تاریخ، تاریخ نقلی و روایی، تاریخ تحلیلی، تاریخ به مثابه تاریخ، جنگ و تاریخ و اصول آراسته شده است. در فصل دوم، سیر ابزاری تاریخ، علمیت تاریخ، واقعیت و حقیقت در تاریخ، شکاکیت در تاریخ که آیا تاریخ روح دارد یا مشیت الهی است و... بررسی میشود. در فصل سوم سعی کردهام ارتباط تاریخ را با سایر علوم ازجمله علوم سیاسی، اجتماعی، ادیان و فلسفه نشان دهم و آن را بهعنوان یک علم معرفی کنم. در فصل چهارم به مکاتب بزرگ فکری میپردازم و به فلسفه تاریخ مسلمانان نیز اشاراتی میکنم و دیدگاه سه فیلسوف مورخ مسلمان مسعودی، مسکویه و ابنخلدون را بررسی میکنم. همچنین در این فصل دیدگاههای متفکران عصر روشنگری را کنکاش میکنم که در این میان ولتر و کانت را انتخاب کردهام و فصل پنجم را به بحث فلسفه تاریخ و چشماندازهای نوین اختصاص دادهام و نظرات فیلسوفان و متفکرانی چون هگل، کارل مارکس، ماکس وبر و پولوخانوف را مورد بررسی قرار دادهام و به مفاهیمی چون ماتریالیسم تاریخی، جبر تاریخی، نظریه انسان برتر، مکتب فرانکفورت، تاریخنگاری فمنیست و پستمدرنیسم میپردازم. در بخش پایانی و جمعبندی نهایی نیز به حدود 350منبع فارسی و لاتینی که در تالیف این اثر یاریام کردهاند، اشاره میکنم.
من سعی کردم خواننده را با مکاتب آشنا کنم و بگویم فلان فیلسوف یا مورخ با چه رویکردی به بازتاب و بازمعنای تاریخ پرداخته است. انتخاب این نویسندگان در واقع بازتابی است از تاثیر آنها در فرآیند نگارش فلسفه تاریخ. در کتاب سعی کردهام درباره اکثر متفکران عصر روشنگری سخن بگویم. همچنین نظریاتی از سقراط، افلاطون و ارسطو را آوردهام چراکه معتقدم اینها فیلسوفانی هستند که در حوزه فلسفه تاریخ صاحبنظرند و نظریاتشان تعیینکننده است. کسی که بخواهد فلسفه تاریخ بنویسد نمیتواند به سادگی از آنها و فیلسوفانی چون هگل و کارکس غافل شود.
کتاب در روزنامه شرق
نگاه تلفیقی در جامعه شناسی مدرن
روزنامه شرق در صفحه اندیشه یادداشتی درباره کتاب «سوژه گفتمان و علوم انسانی» از مهران صولتی منتشر کرده که در آن نوشته شده است: این کتاب تلاشی است برای آنکه با ذکر محدودیت های پیشاوری سوژه؛ از نگرشی تلفیقی در جامعه شناسی مدرن دفاع کند، نگاهی که می کوشد با برقراری رابطه دیالکتیکی، تعاملی و باز تولیدی میان کنشگر و ساختار، قدرت تبیینی خود را جهت تحلیل رویدادهای جهان اجنتماعی به شدت متغیر و متکثر موجود، افزایش دهد، آن هم در جهانی که با افزودن همزمان برحجم تحدیدهای پیچیده و فرصت های رهایی بخش، آینده ای مشحون از بیم ها و امیدهای نوین فراروی شهروندان ترسیم کرده است.
کتاب در روزنامه شاپرک
موج ناب شعر به سبک سيد
روزنامه شاپرک در صفحه ادبیات نوجوان مطلبی درباره سيد علي صالحي منتشر کرده که در آن می خوانیم: سال 1353 تا 1354 صالحي همراه چند نفر از شاعران همنسل خود جريان «موج ناب» را در شعر سپيد پيريزي ميکند. منوچهر آتشي و نصرت رحماني در تهران از اين جريان پيشرو حمايت ميکنند. در سال 1356 به عنوان برنده جايزهفروغ فرخزاد در شعر اعلام ميشود.
در سال 1357 صالحي از گروه «موج ناب» فاصله ميگيرد. او در اين باره گفتهاست: «حس ميکردم همه ما شاعران موج ناب داريم شبيه هم ميشويم..."
در سال 1363 با نقض تقطيع سنتي و سطربندي کلاسيک در شعر سپيد، پيشنهاد «تقطيع هموار و مدرن» را مطرح کرد. سرانجام موفق ميشود اين روش تقطيع را همه گير کند که تا امروز مورد قبول است.يک سال بعد «جنبش شعر گفتار» را با ساده کردن زبان شعر معرفي ميکند که با آغاز دهه هفتاد به جرياني مقبول در شعر فارسي تبديل شد. وي در اين باره گفتهاست: «ريشه شعر گفتار به گاتهاي اوستا بازميگردد. معمار نخست آن حافظ است و نيما و شاملو هم چند شعر نزديک به اين حوزه سرودهاند. اما فروغ دقيقا يک شاعر کامل در «شعر گفتار» است. من تنها براي اين حرکت «عنواني دُرُست» يافتم و سپس در مقام تئوريسينِ مولف، مباني تئوريک آن را کشف و ارائه کردم. همين!"
صالحي از 1369 تا 1379 دبير سرويس ادبي و صفحه شعر مجله «دنياي سخن» بود و در سال 1379 کارگاه شعر دنياي سخن (در مجله و دفتر دنياي سخن) را با استقبال مناسبي راهاندازي کرد.
از همين دوره ترجمه شعر صالحي به زبانهاي فرانسه، عربي، آلماني، انگليسي، ارمني، روسي و کردي به صورت پراکنده در مطبوعات چاپ گرديد و دو دفتر شعر از وي در کردستان عراق (به زبان کردي) منتشر شد.
نظر شما