به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) دفتر مشاورتی حمایت از حقوق اهل قلم ایران مؤسسه خانه کتاب، نخستین نشست تخصصی خود را با عنوان «پیشنهاد تأسیس شعبه دادگاه ویژه اختلافات مؤلفان و ناشران» با حضور سیدعلی آل‌داوود، بهروز فروغی‌نیا، محمدتقی غفاری و سعید دهقان روزگذشته(25 آذرماه) در سرای اهل قلم برگزار کرد.
 
بهروز فروغی‌نیا از جمله مخالفان تأسیس شعبه دادگاه ویژه اختلافات مؤلفان و ناشران حاضر در این جلسه بود، وی اظهار کرد: تعداد معدود قضات مشرف به امور مؤلفان و ناشران و کثرت کار قضات و مشغله کاری آنها، اجازه راه‌اندازی چنین دادگاهی را نمی‌دهند.
 
وی با بیان این‌که اگر شعبه دادگاه ویژه اختلافات مؤلفان و ناشران راه‌اندازی شود، بدون تردید فقط در کوتاه‌مدت پاسخگو است و در بلندمدت اشکالاتی پیش خواهد آمد؛ ادامه داد: پیشنهاد می‌کنم به جای راه‌اندازی چنین شعبه‌ای از دادگاه، شورای حل اختلاف تشکیل شود و اعضای آن را خود مؤلفان و ناشران تشکیل دهند. چرا نباید مشکلات و اختلافات حوزه نشر را خود خانواده نشر حل کند؟! البته باید همزمان، از تجربیات دیگر کارشناسان اعم از کارشناسان حقوقی نیز بهره برد.
 
فروغی‌نیا افزود: اگر چنین شعبه‌ای در تهران راه‌اندازی شود، تکلیف شهرستان‌ها چه می‌شود و آیا این موقعیت و امکانات فراهم است تا برای هر شهرستان یک شعبه از دادگاه ویژه اختلافات مؤلفان و ناشران تأسیس شود؟
 
حل اختلاف ضمانت اجرایی می‌خواهد

از دیگر سخنرانان این مراسم، سیدعلی آل‌داوود، رئیس دفتر مشاورتی حمایت از حقوق اهل قلم ایران وابسته به مؤسسه خانه کتاب بود. وی عنوان کرد: تاکنون سازمان‌های مختلفی در حوزه داوری‌های امور مربوط به مؤلفان و ناشران ورود پیدا کرده‌اند اما نتایج خوبی از فعالیت‌های آنها شنیده نشده است و اغلب مراجعان به این سازمان‌ها، رضایت چندانی از داوری‌های آنها نداشتند. از میان این سازمان‌ها می‌توان به اتحادیه ناشران و کتابفروشان اشاره کرد.
 
آل‌داوود در ادامه گفت: از دیگر سازمان‌ها می‌توان به اداره حقوقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد؛ این اداره در دوره‌های مختلف، وارد مسائل مربوط به حقوق مؤلفان و ناشران شده است اما چون نتایج آنها ضمانت اجرایی نداشته‌اند، فعالیت‌های آنها نیز راه به‌‌جایی نبرده است. البته اگر قانونی برای راه‌اندازی شورای مذکور (شورای حل اختلاف امور مربوط به مؤلفان و ناشران) تصویب شود و رأی آنها نیز لازم‌الاجرا باشد، راهکار بسیار خوبی در این زمینه است.
 
مؤلفان و ناشران تا با مشکلی مواجه نشوند دنبال راه حل نخواهند بود

بخش دیگر این مراسم به سخنان محمدتقی غفاری اختصاص یافت. وی که از جمله موافقان راه‌اندازی تأسیس شعبه دادگاه ویژه اختلافات مؤلفان و ناشران است، اظهار کرد: متأسفانه مؤلفان و ناشران تا به معضلی برخورد نکنند،  سراغ قوانین و راهکارهای حل معضل نمی‌روند.
 
غفاری ادامه داد: باید اصحاب فرهنگ و هنر را با حقوق‌شان آشنا کنیم و به آنها تأکید کنیم تا برای تنظیم قراردادهایشان حتماً با یک متخصص و کارشناس مشاوره کنند. تحقق چنین امری باعث می‌شود که حداقل، استیفای حقوق‌شان ساده‌تر شود.
 
وی عنوان کرد: مشکل کثرت کار قضات را که از سوی آقای فروغی‌نیا مطرح شد، قبول ندارم چرا که در صورت اختصاص یک شعبه جداگانه به امور مربوط به مؤلفان و ناشران و تبیین وظایف قضات این شعبه، اعضای فعال در آن، با سرعت و سهولت بیشتر به امور رسیدگی خواهند کرد.
 
غفاری در ادامه سخنانش، گفت: همچنین می‌توان با تأسیس نه فقط یک شعبه بلکه دو شعبه از این دادگاه، امور مربوط به مؤلفان و ناشران را با سرعت هرچه بیشتر انجام داد.
 
وی افزود: آقای فروغی‌‌نیا از دیگر موانع راه‌اندازی شعبه دادگاه ویژه اختلافات مؤلفان و ناشران را مشرف نبودن قضات به همه قوانین مربوط به امور مؤلفان و ناشران مطرح کردند من با این صحبت آقای فروغی‌نیا نیز مخالفم؛ چرا که می‌توان قوانین را در یک دوره آموزشی کوتاه‌مدت به قضات آموزش داد. همچنین طولانی بودن زمان دادرسی، که از دیگر دلایل آقای فروغی‌نیا را برای مخالفت با راه‌اندازی چنین شعبه‌ای بود، نیز قبول ندارم. بنده معتقدم اتفاقاً اگر شعباتی به امور مربوط به مؤلفان و ناشران اختصاص یابد، این قشر از جامعه دیگر در نوبت طولانی برای دادرسی قرار نمی‌گیرند و در نتیجه امور آنها با سرعت بیشتری رسیدگی می‌شود.
 
غفاری عنوان کرد: در پاسخ به صحبت آقای فروغی‌نیا که موضوع مشکل راه‌اندازی این دادگاه‌ها در شهرستان‌ها را دلیل مخالفت خود برای تأسیس چنین دادگاهی بیان کرد، باید بگویم که اگر در شهرستان‌ها نمی‌توانیم این مهم را محقق کنیم، به نظر شما باید در تهران نیز از راه‌اندازی چنین دادگاهی منصرف شد؟! البته نباید این واقعیت را نیز نادیده بگیریم که بیشترین دعاوی در تهران اتفاق انجام می‌گیرد.
 
وی در پایان سخنانش، گفت: آقای فروغی‌نیا راه‌اندازی شورای حل اختلاف به جای تأسیس شعبه دادگاه ویژه اختلافات مؤلفان و ناشران را راهکار اساسی برای رسیدگی به امور مطرح کرد؛ در این زمینه باید بگویم که این موضوع کاملا خلاف قانون اساسی است چرا که اساسنامه‌های صادره از این شوراها به هیچ وجه ضمانت اجرایی نخواهند داشت.
 
فرایند حل اختلافات میان مؤلفان و ناشران طولانی است

آل‌داوود در ادامه این نشست، گفت: نامشخص بودن اسامی داوران و ذکر نشدن اسامی آنها در قراردادها از جمله مهم‌ترین مشکلات قراردادهای میان مؤلفان و ناشران محسوب می‌شوند. همین کوتاهی از سوی مؤلفان و ناشران باعث می‌شود وقتی آنها برای حل مشکل‌شان به دادگاه مراجعه می‌کنند، قاضی در ابتدا آنها را برای تعیین داور به دادگاه مربوط به تعیین داور ارجاع دهد و در نتیجه فرایند حل مشکل آنها طولانی خواهد شد.
 
نه مخالف صدر در صدم نه موافق

سعید دهقان از دیگر سخنرانان این مراسم گفت: با نگاهی به سبک آقای غفاری، نه مخالف صد در صد راه‌اندازی دادگاه ویژه اختلافات مؤلفان و ناشران هستم و نه موافق؛ بلکه به نظرم باید راه میانه را در پیش گرفت. چرا که معتقدم باید همواره در هر اموری وضع حاکم بر زمانه و فضای فرهنگی و هنری کشور را در نظر گرفت.
 
وی بیان کرد: بدون تردید در حوزه تألیف و نشر با کمبود منابع انسانی متخصص مواجهیم و برای رفع این معضل باید دوره‌های آموزشی ـ البته منظور دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت ضمن خدمت نیست ـ برگزار شوند.
 
دهقان ادامه داد: معتقدم باید رشته‌های تخصصی دانشگاهی برای موضوع امور مربوط به اختلافات مؤلفان و ناشران راه‌اندازی شود تا زمینه آموزش و تربیت قضات متخصص در این زمینه فراهم شود.
 
وی عنوان کرد: مخالف این جلسه تأکید دارد که راه‌اندازی یک شعبه ویژه از دادگاه اختلافات مؤلفان و ناشران، نوعی تمرکز قدرت است که می‌تواند فساد‌آور نیز باشد؛ بنده پیشنهاد می‌کنم برای رفع این معضل به راه‌اندازی تنها یک شعبه از این دادگاه اکتفا نشود بلکه شعب مختلفی تأسیس شوند و هر کدام از آنها، رسیدگی به امور ویژه‌ای از حوزه نشر را بر عهده بگیرند.
 
اتحادیه ناشران و کتابفروشان در این زمینه خوب عملکرده است

در بخش پایانی این مراسم، فتح‌الله فروغی، ناشر و عضو هیأت‌مدیره اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران گفت: همه ما نمی‌توانیم منکر این موضوع شویم که خواهان دادگاه‌های تخصصی با قضات حرفه‌ای در زمینه نشر هستیم اما به تصور من وقتی در حال حاضر چنین موقعیتی مهیا نیست، باید از داشته‌های خود استفاده کنیم؛ داشته‌ها نیز همان ریش‌سفیدان و صاحبنظران حوزه نشر هستند که به‌خوبی با مشکلات این حوزه آشنایی دارند.
 
وی عنوان کرد: تاکنون کمتر مشاهده شده است که دعاوی طرفینی که به کمیسیون حقوقی اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران مراجعه می‌کنند، از نتایج این کمیسیون ناراضی باشند چرا که اعضای این کمیسیون را افرادی تشکیل داده‌اند که جنس فعالیت‌های آنها نه فقط مالی بلکه فرهنگی است. بنابراین، به‌خوبی می‌توانند مشکلات این حوزه را تبیین و حل کنند.

در انتهای این نشست کارشناسان به پرسش‌های حاضران پاسخ دادند.