خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) - آیدین آغداشلو: «هنر طراحی و حکاکی مُهرها، از اصیل‌ترین هنرهای ایرانی - چه پیش از اسلام و چه پس از اسلام - بوده است و در هر دورانی به صورت آیین‌های تابان و راستگو، مفهوم و معنای انسان روزگار خود را منعکس و حتی در دشوارترین ایام تاریخی، سیاسی، اجتماعی و هنری نیمة دوم قرن سیزدهم هجری قمری نیز همچنان - به یمن هنرمندانی بزرگ و یگانه - نقش و وظیفة خود را ایفا کرده است.
حکاکی مُهرها سابقه و عمری بیش از شش هزار ساله دارد و به حق، سرآغاز هنر گرافیک و نشانه‌سازی در تاریخ فرهنگ بشری است، هنری که به خاطر ذات و جوهر «تکثیر»ی خود توانست به صورت یک ضرورت در پهنة روابط اجتماعی و اقتصادی انسان به ظهور درآید و تا قرن گذشته، هر سندی را اعتبار بخشد. اما جنبة مصرفی آن، مانع کار خلاقه و شگفت‌انگیز استادان این هنر نشد.
آنها مانند هر هنرمند ایرانی دیگری، همیشه در جستجوی آفاق رفیع معنوی، آن را بر صدر نشاندند و اولویت دادند. مهارت فنی و چیره‌دستی این هنرمندان، مخصوصاً در یک‌هزار سال گذشته، هنری اعجاب‌آور را به نمایش گذاشت که هنرمند حکاک می‌توانست زیباترین و بی نقص‌ترین نوشته‌های خوشنویسی شده را، آن هم در موارد بسیاری به طور معکوس، بر روی سنگ بنشاند و آراستگی و کمال خیره‌کننده‌ای حاصل دهد.
این حکاکان قدیمی و استادان فروتن، هنری را دنبال کردند و تبلور دادند که تقریباً به نحوی مساوی، در اختیار قشرهای گوناگون جامعه قرار می‌گرفت و از پادشاه تا یک معلم ساده را پوشش می‌داد. طبیعتاً «مُهرهای سلطنتی» از امتیاز ویژة به کارگرفتن استادان برجسته و یگانه برخوردار می‌شدند، اما همین استادان شریف، هیچگاه هنر و کارشان را منحصراً در اختیار عالی مقامان دورانشان قرار نمی‌دادند و بسیاری از عالی‌ترین آثارشان به سفارش علاقه‌مندان و هنردوستانی که به این هنر عشق می‌ورزیدند پدید می‌آمد.»
* دانشنامه مُهر و حکاکی در ایران» را کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی با همکاری فرهنگستان هنر و مرکز دایره‌المعارف انسان‌شناسی منتشر کرده است. این کتاب در 864 صفحه با شمارگان دوهزار نسخه و بهای با قاب 300 هزار تومان و بدون قاب 250 هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان حوزه تاریخ و هنر قرار گرفته است.
شنبه ۶ دی ۱۳۹۳ - ۱۲:۳۶
نظر شما