کتاب «داود رشیدی و در انتظار گودو» نوشته کاظم شهبازی و ستاره خرم زاده به زودی از سوی نشر دف منتشر میشود. در این کتاب چگونگی ترجمه نمایشنامه «در انتظار گودو» اثر ساموئل بکت به زبان فارسی و حواشی نخستین اجرای آن در ایران به کارگردانی داود رشیدی در سال 1347، بحث و بررسی شده است.
وی افزود: جلد اول و دوم این مجموعه را انتشارات افراز منتشر کرده است. در جلد نخست با عنوان «درخت تبریزی و چند نمایشنامه دیگر» که به کوشش محمدعلی منصوری منتشر شده، شامل نمایشنامههایی است که رشیدی به تنهایی ترجمه کرد. جلد دوم کتاب نیز شامل تمام نمایشنامههایی است که این بازیگر توانا با همکاری دیگران ترجمه و منتشر کرده بود.
شهبازی در ادامه درباره مباحث طرح شده در کتاب «داود رشیدی و در انتظار گودو» گفت: در این مجلد تاریخ و چگونگی تولد نمایشنامه مهم و تاثیرگذار «در انتظار گودو» نوشته ساموئل بکت و همچنین آمدن این نمایشنامه به ایران و حواشی پیرامون نخستین اجرای آن به کارگردانی داود رشیدی در سال 1347 و نقدهای این اجرا در مطبوعات آن دوران، مطرح شده است.
این محقق همچنین اضافه کرد: اجرای نمایش «در انتظار گودو» در سال 47 اتفاق مهم و بحث برانگیزی در تئاتر ایران بود. در سال 1347 سه اتفاق مهم در هنر تئاتر افتاد که باعث شد این سال به نقطه عطفی در تاریخ تئاتر ایران بدل شده و خون تازهای به پیکر تئاتر در احتضار ایران تزریق شود. این سه اتفاق در واقع به صحنه رفتن سه نمایش «در انتظار گودو» با کارگردانی داود رشیدی، «شهر قصه» با کارگردانی بیژن مفید و «پژوهشی ژرف و سترگ در سنگوارههای قرن بیست و پنجم زمینشناسی یا چهاردهم، بیستم فرقی نمیکند» نوشته زندهیاد عباس نعلبندیان و کارگردانی آربی آوانسیان بودند.
شهبازی در ادامه با اشاره به سختی کار پژوهش در تئاتر ایران گفت: پژوهشگر در این گونه کارهها باید صرفا به تحقیقات کتابخانهای و همچنین جستوجو در مطبوعات بپردازد. من و ستاره خرم زاده نیز در این پژوهش اینگونه عمل کردیم. یکی از راههای مهم پژوهش درباره دورههای مختلف تئاتر معاصر ایران، گفتوگو با کسانی است که در هر دوره حضوری جدی داشتهاند، اما ما برای کار بر این کتاب از این منبع محروم بودیم، چرا که عموم هنرمندانی که در سال 1347 حضوری جدی و فعال در تئاتر ایران داشتهاند، اکنون یا فوت کرده یا در خارج از کشور سکونت دارند.
وی همچنین به نبود حمایت مادی و معنوی از پژوهشگران در ایران اشاره کرد و گفت: کام پژوهشگران ایران، بهویژه کسانی که در حوزه تئاتر به این امر اشتغال دارند، همیشه تلخ است، چرا که هیچگونه حمایتی از آنها نمیشود. پژوهشهای اینچنینی هرچند ممکن است برای مخاطبان جوان جذاب نباشد، اما برای تاریخ تئاتر در ایران بسیار مهم است.
شهبازی افزود: ناشر کتاب «داود رشیدی و در انتظار گودو» نشر دف است. همچنین کتاب دیگری با عنوان «گروه تئاتری پازارگاد» نیز با تالیف مشترک من و پرستو قاسمی در نوبت نشر قرار دارد. گروه تئاتری پازارگاد نیز یکی از گروههای مهم و تاثیرگذاری است که در اواخر دهه 30 اجراهای مهم و تاثیرگذاری را به روی صحنه برد. موسسان این گروه زندهیاد حمید سمندریان و پری صابری بودند.
درباره نویسندگان
کاظم شهبازی، مدرک کارشناسی ارشد ادبیات نمایش دارد و هماکنون در دانشکدههای هنر و معماری دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز و سینما و تئاتر دانشگاه هنر تهران به تدریس اشتغال دارد. با پژوهش شهبازی تاکنون کتاب «تئاتر ایران در گذر زمان؛ 1342 تا 1357» منتشر شده است.
ستاره خرم زاده اصفهانی نیز دارای مدرک کارشناسی ارشد ادبیات نمایش از دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز است و هماکنون در دانشگاه سوره به تدریس اشتغال دارد. تالیف کتاب «کارگاه نمایش تهران از آغاز تا پایان» در کارنامه پژوهشی خرمزاده وجود دارد.
داود رشیدی، متولد 1312، فارغ التحصیل کنسرواتوار ژنو در رشته کارگردانی و بازیگری تئاتر و لیسانس حقوق سیاسی از دانشگاه ژنو است. نمایشنامههای «زیر درخت تبریزی» و «آخرین گودو» هر دو نوشته ماتئی ویسنییک، «گوجه فرنگی» نوشته ژان میشل ریب و «ماجرای کوچه لورسین» نوشته اوژن لابیش نام مهمترین ترجمههای داود رشیدی است.
نظر شما