زادگاه نخستین کنگر صحرای خشک ايران و آسيا و آفريقا است
کنگر در زبان عربی به آن عكوب - سلبين و خربع نامیده می‌شود و زادگاه نخستین آن صحرای خشک ايران و آسيا و آفريقا است. این گیاه خودرو دارای برگ‌های خاردار و ساقه‌های ضخیم شبیه به کرفس است. در یونان و مصر باستان، این گیاه به دلیل نقش کمکی در هضم مواد غذایی مورد توجه قرار گرفت و در قرن 16 میلادی در اروپا یکی از سبزیجات معروفی بود که توسط اشراف مصرف می‌شد.
در طب سنتی اروپا، برگ‌های کنگر به عنوان ماده افزایش‌دهنده ادرار (دیورتیک) و محرک کلیه‌ها ، محرک ترشح صفرا از کبد و انقباض کیسه صفرا مورد استفاده قرار می‌گرفت. کنگر منبع غنی پتاسیم و دارای طبیعتی گرم و خشک است؛ به همین علت آن را با ماست نیز می‌خورند و در ضمن برای آن دسته از افرادی که گرم‌مزاج هستند، خوردن آن توصیه می‌شود.
گیاه کنگر ضدعفونی‌کننده، اشتهاآور، تب‌بر و هضم‌کننده غذاست. این گیاه و به‌خصوص برگ آن ادرارآور و نیروبخش است و در ضمن قلب را نیز تقویت می‌کند. علاوه بر این در درمان یرقان، نارسایی کبد و کم‌خونی مؤثر بوده و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می‌کند.
محافظت از کبد در برابر سموم شیمیایی
محققان معتقدند وجود ماده‌ای به نام سینارین در عصاره برگ کنگر، باعث کاهش کلسترول و تری‌گلیسیرید خون می‌شود. در ضمن همین ماده به همراه ماده دیگری به نام اسید کافئیک موجود در کنگر، کبد را در برابر عفونت حفظ می‌کنند. افرادی که ناراحتی‌های کلیوی و کبدی شدید دارند از مصرف برگ کنگر پرهیز کنند. زنان باردار و کودکان باتوجه به این‌که کنگر باعث انقباض کیسه صفرا می‌شود، افرادی که سنگ کیسه صفرا دارند، از خوردن آن صرف‌نظر کنند.
سرگل های این گیاه به عنوان سبزی مصرف می‌شود که برای دستگاه گوارش مقوی بوده و به هضم مواد غذایی کمک می‌کند. عصاره ی برگ و ریشه کنگر برای جلوگیری از رسوب چربی در جدار رگ‌ها مفید بوده و در درمان یرقان، سوء هاضمه ، احساس ناراحتی در معده، نفخ، بی‌شتهایی، تهوع، اسهال خفیف یا یبوست، نارسایی کبد ، دفع مزمن آلبومین و کم خونی بعد از جراحی موثر بوده و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می‌کند. در بعضی از کشورها به عنوان محرک تمایلات جنسی مصرف می‌شود.
از آنجایی که کنگر محتوی کربوهیدرات پیچیده غیر قابل هضم به نان اینولین است، خاصیت مسهلی دارد. از طرفی اینولین موجود در کنگر باعث افزایش باکتری‌های مفید و کاهش باکتری‌های مضر در مدفوع می شود. در حقیقت باعث حفظ سلامتی روده شده و می‌تواند خطر سرطان روده باریک را کاهش دهد. آنتی اکسیدان موجود در کنگر، پوست را در برابر سرطان محافظت می‌کند.
از کنگر می‌توان به عنوان ماسک نیز استفاده کرد، به این ترتیب که کنگر را پخته و آن را با روغن بادام یا نارگیل به خوبی له کنید، پس از آن برای 10 تا 15 دقیقه این ماسک را روی پوستتان قرار دهید وسپس آن را با آب خنک بشویید. این ماسک می‌تواند پوستتان را لطیف، شفاف و روشن کند و التهاب ناشی از سوختگی آن را فرو بنشاند.
ضماد کنگر برای خوشبو كردن عرق بدن مفید است
دکتر غیاث‌الدین جزایری در بخش‌های نخست کتاب «زبان خوراکی‌ها» با آوردن شعری درباره کنگر، آورده است: «كنگر چو برآورد سر از خاک زمين گفت، خرما نتوان خورد ازين خار كه كشتيم.» و در ادامه به‌طور مفصل به خواص این گیاه اشاره شده از جمله این‌که این گیاه ترشحات غدد را زياد مى‌کند، هضم غذا را آسان مى‌كند و برای بهبود جراحات روده و درمان بیماری برص مفید است و می‌نویسد: يكى از راه‌های معالجه پيسى در گذشته اين بود كه آب کنگر را گرفته، با يک سوم آن موم و روغن مخلوط كرده و روى لكه هاى برص مى‌گذاشتند. ضماد کنگر برای خوشبو كردن عرق بدن توصيه شده است.
در کتاب «گیاهان دارویی و خواص آن‌ها» که از سوی کمیته تدوین فارماکوپه گیاهی ایران منتشر شده، به خواص کنگر اشاره شده و درباره موارد احتیاط در مصرف آن آمده است که کسانی که به خانواده کاسنی حساسیت دارند، لازم است از مصرف کنگر خودداری کنند، زیرا ممکن است باعث بروز عوارض آلرژیک شود.
نظر شما