حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمدعلی ایازی که از دهه 60 با استاد محمدباقر بهبودی و آثارش آشنا شده است، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) با اشاره به دغدغه‌های مرحوم بهبودی در حوزه حدیث گفت: او در حوزه‌های گوناگونی تحقیق کرده است اما مهم‌ترین فعالیت وی به دانش حدیث و نقد حدیث بازمی‌گردد که شاید کارهایش را فاخر و قابل توجه می‌کند. این موضوع دغدغه مرحوم بهبودی بود که اگر احادیث، بدون نقد و پالایش به صورت کنونی در اختیار مردم قرار بگیرد، چه بسا باعث بد فهمی و سوء فهم و همچنین تبدیل به جریان حدیث‌گرایی خواهد شد؛ جریانی که آن را از گذشته به عنوان اخباری‌گری می‌شناسیم.
وی اظهار کرد: مرحوم بهبودی سعی کرد از ترویج این تفکر که مردم گمان کنند همه احادیث منسوب به ائمه صحیح هستند و می‌توان به آنها استناد کرد، بدون آن که فهم درستی از جایگاه حدیث و معنای آن داشته باشند، جلوگیری کند.
این قرآن‌پژوه در ادامه به تحلیل کتاب «معانی‌القرآن» نوشته مرحوم بهبودی که نقدهای بسیاری را به همراه داشت، پرداخت و توضیح داد: ایشان در این کتاب بر خلاف ترجمه‌های رایجی که در آن زمان وجود داشت، ترجمه تفسیری خواندنی و روانی از قرآن ارائه کرد. در میان ترجمه‌هایی که به صورت فنی انجام می‌شود، مرحوم بهبودی ترجمه‌ای بسیار روان و ساده که مردم عادی به‌راحتی می‌توانند از آن استفاده کنند، نشر داد که امتیازی برای این ترجمه محسوب می‌شود. در این موضوع که تاکنون ترجمه‌ای با سبک مرحوم بهبودی نوشته نشده است، نمی‌توان تردید کرد.
حجت‌الاسلام ایازی افزود: مرحوم بهبودی اصرار داشت که این ترجمه باید با همین خصوصیات منتشر شود. بخش‌هایی از ترجمه مورد انتقاد محققان از جمله بنده بود که روی آنها حرف داشتیم اما در عین‌حال به آن احترام می‌گذاشتیم زیرا عقیده و نظر یک محقق قابل ارزش و احترام است حتی اگر مورد پسند و پذیرش ما نباشد.
وی افزود: کتاب «معانی‌القرآن»، ترجمه خالص قرآن نیست و بیشتر ترجمه‌ای تفسیری و در نوع خود ممتاز است. قبلاً این کتاب منتشر شد اما بعدها جلو انتشار آن را گرفتند. اگر در سال‌های اخیر اجازه انتشار این کتاب را می‌دادند، شاید زمینه نقد و دیالوگ درباره آن بهتر فراهم می‌شد.
این استاد حوزه و دانشگاه درباره تأثیر سانسور بر کتاب «معانی‌القرآن» گفت: به نظر بنده جلوگیری از نشر آن کار درستی نبود. بعد از آن که «معانی‌القرآن» منتشر شد، مرحوم بهبودی کتاب «تدبّری در قرآن» را نوشت که نشان می‌داد ایشان به آن نقدها و اشکال‌ها نسبت به «معانی‌القرآن» توجه داشته است. این از خاصیت سانسور است که به گسترش دانش کمک نمی‌کند بلکه باعث می‌شود موضوع سانسورشده یا مطرود شود یا به امری مقدس بدل شود. اگر این کتاب اجازه انتشار می‌یافت، مورد نقد قرار می‌گرفت و این نقدها چه بسا در تعاملی که میان مرحوم بهبودی و ناقدان ایجاد می‌شد، به کامل شدن کتاب کمک می‌کرد.
حجت‌الاسلام ایازی عنوان کرد: در اوایل دهه 70 که بنده مرحوم بهبودی را به مرکز فرهنگ قرآن دعوت کردم، با حضور ایشان به صورت جمعی، نقدهای بسیاری به کتاب وارد و بیان شد. او به بخش زیادی از نقدها پاسخ داد. مساله قانع کردن ناقدان نبود بلکه این دیالوگ ادامه پیدا می‌کرد و زمینه اصلاح شدن را فراهم می‌ساخت.
نویسنده کتاب «آشنایی با تفاسیر» قلم استاد بهبودی را روان توصیف کرد و گفت: او شخصی محقق بود و در این موضوع تردیدی وجود ندارد. همچنین احاطه فوق‌العاده‌ای به منابع اسلامی داشت. ایشان بیش از 50 تفسیر را تصحیح کرده است. من در تسلط به حدیث کسی را مانند ایشان ندیدم. قلم مرحوم بهبودی بسیار روان بود و با مخاطب خود می‌توانست راحت و ساده ارتباط برقرار کند. ترجمه ایشان به‌مراتب برای مردم عادی خواندنی‌تر از ترجمه‌های رایج کنونی است.
حجت‌الاسلام ایازی با اشاره به سه کتاب شاخص مرحوم بهبودی برای محققان و مردم عادی اظهار کرد: از شاخص‌ترین کتاب‌های مرحوم بهبودی برای محققان می‌توان از «علل الحدیث» و «معرفة الحدیث» یاد کرد. برای مردم هم کتاب «سیره علوی» بسیار جالب و خوب خواهد بود. این کتاب، محققانه اما ساده و روان نوشته شده است.
مطالب مرتبط:
مجلس یادبود استاد محمدباقر بهبودی امروز در مشهد برگزار می‌شود
متن پیام تسلیت علی لاریجانی، سید محمد خاتمی و معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مناسبت درگذشت استاد محمدباقر بهبودی
مجید معارف:بیشتر نقدها بر آثار مرحوم بهبودی ناشی از اختلاف مبنای فکری منتقدان است
معاون پژوهش کتابخانه ملی: «بهبودی» سعی داشت مسائل را از سرچشمه ببیند/ همه دیدگاه‌ها جز دیدگاه معصومان(ع) نقدپذیرند
دلشاد تهرانی: مرحوم بهبودی ابتکار و شجاعت علمی داشت/ هیچ نظریه‌ای حرف آخر نیست
استاد محمدباقر بهبودي و مقالاتی درباره آثارش/ ویژگی‌های ترجمه‌ای تفسیری که بحث‌انگیز شد
استبصار، در تهذیب احادیث/ زندگینامه و کتابشناسی استاد محمدباقر بهبودی
بزرگداشت استاد محمدباقر بهبودی برگزار می‌شود
استاد محمدباقر بهبودی درگذشت
شنبه ۲ اسفند ۱۳۹۳ - ۱۰:۲۷
نظر شما