دبیر طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران در گفتگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره دلایل انتخاب اهواز به عنوان پایتخت کتاب ایران، با برشمردن شاخص‌های انتخاب پایتخت کتاب ایران گفت: در این طرح شاخص‌های مختلفی وجود داشت؛به طوری‌که 15 مولفه که در 2 گروه «عمومی» و «اختصاصی» طبقه‌بندی شده بودند، مدنظر هیئت داوران بود.

مولفه‌های پانزده‌گانه برای انتخاب پایتخت کتاب ایران
وی افزود: بر این اساس در گروه مولفه‌های «عمومی» 5 بند وجود داشته که شامل جذب مشارکت همه اجزای نشر، جذب مشارکت سازمان‌های دولتی و بخش خصوصی، جذب مشارکت نهادهای مالی و اقتصادی، ایجاد ظرفیت‌های قانونی و حقوقی موجود و بهره‌گیری از آن و جذب طیف گسترده مخاطبان از کودکان، نوجوانان و بانوان بوده است.

محمدسلگی در تشریح مولفه‌های «اختصاصی» داوری این طرح نیز گفت: تناسب طرح با نیازهای محلی و بومی، میزان اثربخشی طرح، قابلیت الگوبرداری، ارائه خلاقیت و نوآوری در طرح، رعایت اصول برنامه‌نویس با ذکر جزئیات طرح، داشتن ضمانت اجرایی طرح، مشارکت مردمی و بومی در اجرای طرح، جذب و حضور چهره‌های محبوب و با نفوذ و بهره‌گیری از نهادهای صنعتی و اقتصادی نیز مولفه‌های اختصاصی داوری این طرح بوده است.

دبیر طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران در ادامه به ویژگی‌های طرح‌های ارائه شده از شهر اهواز اشاره کرد و گفت: اهواز از معدود شهرهایی بود که با ارائه 5 طرح کلی در طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران شرکت کرد؛ طرح‌های کلی و متنوعی که هر کدام در دل خود بیش از 10 طرح متنوع دیگر را ارائه می‌داد و از این جهت به لحاظ تنوع و کثرت بسیار شاخص بود.

ارائه طرح‌های زاینده به همراه مستندات ضمانت اجرایی
وی با برشمردن طرح‌های ارائه شده از سوی اهواز گفت: اهواز با 5 طرح پا به این رقابت گذاشت که عناوین آن شامل «شبکه مجازی کتاب ایران»، «سیمای کتاب»، «مجموعه شهر کتاب اهواز»، «جشنواره مکتب جنوب» و «کتاب سال خوزستان» است که تنوع و تکثر این طرح‌های زاینده به گونه‌ایست که به ایجاد طرح‌های فرعی متعددی منجر می‌شود.

سلگی تأکید کرد: اما موضوع دیگری که در کنار ارائه ایده‌های جدید برای داوران مطرح بود، امکان عملیاتی شدن ایده‌های مطرح شده بود، چراکه ایده‌های مطرح‌ شده نباید صرفا ایده‌هایی آرمانی باشد و ضمانت اجرایی آن از مهمترین مولفه‌های آن است. بر همین اساس برای آگاهی از ضمانت اجرایی، از ارائه کنندگان این طرح‌ها درخواست شد تا مدارک، تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای منعقد شده را ارائه دهند که مستندات ارائه شده، نشان از مذاکرات و رایزنی‌های گسترده میان بخش‌های دولتی، خصوصی و مردمی در شهر اهواز داشت.

وحدت عمل و مشارکت گسترده بخش‌های مختلف
دبیر طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران ادامه داد: بسیاری از طرح‌های شهر اهواز، با مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد (NGO) و انجمن‌های دانشجویی آغاز شد و در ادامه به جذب مشارکت بخش‌های دولتی و خصوصی انجامید. از جمله این مشارکت‌ها می‌توان به توافق همکاری با شرکت نفت و شرکت فولاد در حوزه‌های مختلف اشاره کرد؛ مثلا توافق با تیم فوتبال فولاد خوزستان برای تبلیغ کتاب و کتابخوانی روی پیراهن تیم خود و همینطور اختصاص مبلغی از فروش بلیط مسابقات فوتبال به موضوع کتاب بخش کوچکی از توافق‌های انجام شده است.

وی همچنین به شبکه‌سازی و تشکیل گروه‌های مختلف برای اجرای این برنامه‌ها اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از عوامل مهمی که در شهر اهواز وجود داشت، ارائه مستنداتی مبنی بر آمادگی عوامل اجرایی برای عملیاتی کردن طرح‌های ارائه شده بود.

سلگی تصریح کرد: پیکره شهر اهواز برای ارائه و اجرایی کردن برنامه‌های ارائه شده بسیار هماهنگ بود؛ به‌طوری که همه مسئولان و دست‌اندرکاران عرصه فرهنگی این شهر، از قبیل استاندار، امام جمعه، فرماندار، شهردار و اداره ارشاد آن در اجرای این طرح‌ها وحدت عمل داشتند و این موضوعیست که در بسیاری از شهرهای دیگر دیده نمی‌شد.

دبیر طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران با تقدیر از همه 10 شهر نامزد برای این عنوان گفت: انتخاب یک شهر به عنوان پایتخت کتاب ایران به معنی نفی فعالیت‌ها و ویژگی‌های شهرهای دیگر نیست؛ بلکه تمام ویژگی‌های اشاره شده در همه این 10 شهر به نحوی و در سطوح مختلفی وجود داشته، اما غالبا وجود برخی خلاءها در تکمیل طرح‌ها دلیل این انتخاب‌ها بوده است.

وی ادامه داد: مثلا موردی داشتیم که مدیرکل اداره ارشاد یکی از شهرها تلاش و فعالیت زیادی برای این موضوع داشته، اما به دلیل ناهماهنگی سایر مراکز، موفق به ارائه طرح و ضمانت اجرایی آنها نبوده. بنابراین، بر اساس همه موارد یاد شده و وجود این ویژگی‌های ممتاز در این شهر، اهواز به عنوان اولین پایتخت کتاب ایران معرفی شد.

الگوبرداری از «پایتخت جهانی کتاب» برای نظارت و ارزیابی
سلگی با اشاره به اینکه این طرح اولین دوره برگزاری خود را طی می‌کند، افزود: طبیعتا این انتخاب مسئولیت مضاعفی بر عهده نهادهای فرهنگی این شهر خواهد گذاشت. اهواز باید در سال آینده تمام طرح‌های خود را اجرا کرده و دبیر خانه طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران نیز بر این روند نظارت خواهد داشت. چراکه کیفیت اجرای این طرح‌ها برای الگوسازی پایتخت کتاب ایران، برای شهرهای دیگر بسیار حائز اهمیت است.

دبیر طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران در پایان گفت: در همین جهت می‌توانیم از الگوی پایتخت جهانی کتاب بهره بگیریم و از ظرفیت و تجربه‌های یونسکو برای ارزیابی شهرهای منتخب استفاده کنیم تا مکانیزم صحیحی را برای نظارت بر شاخص‌های کمی و کیفی آنها داشته باشیم.