فیروز آرش، عضو هیأت علمی دانشکده فیزیک دانشگاه تفرش ضمن اشاره به دلایل ترجمه کتاب «فیزیک ذرات» درباره وضعیت کتابخوانی در کشور گفت: سنت پرسشگری در مدارس و دانشگاههای ما جریان ندارد.
عضو هیأت علمی دانشکده فیزیک دانشگاه تفرش ادامه داد: تا وقتی نکوشیم پرسشگری را به فرزندانمان آموزش دهیم، یک سخنرانی عمومی درباره زیباییهای آسمان یا شگفتیهای اتم و زیر دریا کمکی نخواهد کرد. مسائل مختلف علمی باید به صورت سیستماتیک مطرح شود. همزمان با ترجمه کتاب «فیزیک ذرات» امیدوار بودم، حداقل سههزار نفر از دانشآموزان ما، مخاطب این کتاب شوند و این در حالی است که انتشار کتابی با شمارگان پنجهزار نسخه برای یک جامعه 75 میلیونی خوشایند نیست. بنابراین فکر میکنم، آشنایی و ایجاد دیدگاهی علمی، از نیازهای اصلی جامعه ما است.
ایجاد دیدگاه علمی
مؤلف کتاب «فیزیک یک(درسنامه مکانیک)» درباره تشریح مفهوم ایجاد دیدگاه علمی در جامعه گفت: منظور از دیدگاه علمی، آموزش دانش فنی نیست، بلکه منظور ایجاد نگرش و شناختشناسی علمی است. روششناسی بررسی انواع موضوعات علمی از مباحث فیزیکی تا موضوعات مختلف اجتماعی. باید باور کنیم که بهرهگیری از روشهای علمی در بررسی مسائل مختلف یک امتیاز است. اما متأسفانه کسی جرآت نمیکند درباره آنچه یک مدرس دانشگاه میگوید، پرسشی مطرح کند.
ایران جامعهای به دنبال هویت
آرش درباره دلایل تمایل مخاطب ایرانی به مقوله فلسفه علم افزود: با توسعه فلسفه در جامعه چندان موافق نیستم و همیشه از تدریس درس فلسفه فیزیک شانه خالی کردهام، هرچند به شخصه به مباحث تاریخی و فلسفی علاقهمند هستم. پیش از سفر به آمریکا در سال 1356 هر کتابی که در حوزههای فلسفی، تاریخ و زمان در ایران منتشر شده بود خوانده بودم. اقبال مخاطب به کتابهایی مانند فلسفه و تاریخ علم طبیعی است، چراکه جامعه ما در اساس به مباحث فلسفی علاقهمند است. از سوی دیگر جامعه ما به دلیل وقوع انواع اتفاقات مختلف تاریخی و اجتماعی به دنبال هویت است.
وی یادآور شد: البته شخص صاحبنظری در حوزه فلسفه نیستم. محدودیتهای دسترسی به منابع مختلف از جمله مسدود بودن برخی پایگاههای خبری که بهنظر میرسد لزومی به فیلتر کردن ندارند، موجب میشود افراد به تفسیرهای مختلف دست بزنند.
احتیاط دست به قلمان با نظارت منتقد
مؤلف کتاب «كيهانشناسی» درباره تأثیر نقد در گسترش کتابهای علمی اظهار کرد: نقد کتاب در جامعه ما چندان معنا ندارد. نقد انوع کتاب موجب میشود تا افراد بیشتری با کتاب آشنا شوند که در نهایت به کتابخوانی کمک میشود. نقادی باید بهعنوان یک پیشه در کشور ما شناخته شود. انتشار کتاب با شمارگان 700 نسخه که چندی پیش از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام شد، شرمآور است. وقتی مؤلفان و مترجان به وجود منتقد آگاهی داشته باشند، در تألیف و ترجمه با احتیاط عمل میکنند. کتابخوانی در حقیقت فرآیندی شامل، مؤلف یا مترجم، ممیزی، ناشر و مخاطب است و در صورتی که یکی از زنجیرهای این چرخه قطع شود، با فرایند بیمار مواجه خواهیم بود.
آرش درباره ترجمه کتاب «فیزیک ذرات» اظهار کرد: زمانی با کتاب آشنا شدم که چند ماه بیشتر از انتشار آن در انگلیس نگذشته بود. قلم «فرانک کلوز» جذبم کرد و موجب شد به مطالعه بیشتر درباره نویسنده و حوزه فیزیک ذرات مشغول شوم. «فرانک کلوز» فیلسوف است. مدتها نیز به عنوان مسئول روابط عمومی دانشگاه «سرن» فعالیت داشته است.
وی درباره دیگر فعالیتهای «فرانک کلوز» افزود: بخشی از فعالیتهای مؤلف کتاب «فیزیک ذرات» سخنرانی درباره علم برای مردم عادی بوده است؛ اما علاقهمندی من به ترجمه این کتاب شخصیت و فعالیتهای نویسنده نبود؛ این کتاب در کمال سادگی، داستانی دقیق درباره فعالیتهای علمی فیزیک را شرح میدهد. ترجمه این کتاب سه ماه به طول انجامید، اما با چند بار مقابله با متن اصلی، در مجموع ترجمه کتاب بعد از سه بار بازبینی نهایی شد.
نظرات