به گزارشخبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) مينايي در این نشست که سه‌شنبه 12 اسفند در موسسه شهر کتاب برگزار شد عنوان کرد: آدم‌ها در مهارت‌هاي مختلف داراي استعدادهاي مختلفي هستند اما صرف نظر از استعداد، مهارت‌ها آموختني‌اند و با آرامش و تمرين مي‌توان در راه رسيدن به آنها پيشرفت كرد. حتي آنهايي كه استعداد دارند براي استعدادشان نيازمند آموزش و تمرين و ممارستند. فلسفه به غير از استثناهايي كه وجود دارد به صورت كتبي بيان مي‌شود و آن موارد استثنا هم درسگفتار يا چيزهايي شبيه به آنها است. در واقع با نوشتن است كه تاريخ فلسفه ماندگار مي‌شود و به بخشي از فلسفه به تاريخ تبديل شده است.
اين مترجم اضافه كرد: فيلسوفان با خواندن آثار يكديگر با آرا هم آشنا مي‌شوند و آراي يكديگر را تصحيح مي‌كنند بنابراين مي‌توان انتظار داشت كه فراگرفتن فلسفه همراه با يادگيري نوشتن است اما نه فقط در فضاي عمومي ما بلكه در گروه‌هاي فلسفه دانشگاه‌هاي ما هم معمولاً چنين آموزشي وجود ندارد و شخصي كه به تحقيق علاقه‌مند است و دوست دارد كه بنويسد معمولاً هيچ جا راهنمايي براي اين كار پيدا نمي‌كند. وقتي دانشجو حتي به مرحله نوشتن تز دكتري مي‌رسد چنين راهنمايي برايش وجود ندارد.
چند پيش‌فرض نادرست
مینایی افزود: احتمالاً چند پيش‌فرض نادرست باعث شده كه آموزش نگارش فلسفي در ميان ما رايج نباشد. پيش‌فرض اول اين است كه نويسنده قريحه لازم را دارد و نويسندگي آموختني نيست، پيش‌فرض دوم هم اين است كه اگر شخصي افكار فلسفي با ارزشي داشته باشد بدون اكتساب و ممارست مي‌تواند آن را بيان كند. البته يك پيش‌فرض ديگر نيز وجود دارد و آن اين‌كه ماده فلسفه اساساً سخت است و بنابراين تلاش براي بهتر نوشتن ثمري ندارد. حاصل همه اين پيش‌فرض‌ها اين است كه ما با مقاله‌ها و نوشته‌هاي ضعيف روبه‌رو مي‌شويم و با تحصيل‌كرده‌هايي ناتوان از بيان دانسته‌ها مواجهيم به شكلي كه حتي در مجله‌هاي علمي و پژوهشي مقاله‌هايي منتشر مي‌شود با اشكالات اساسي از لحاظ اسلوب صورت و نوشتن. البته اغلب اين دست مطالب از نظر محتوا هم حرف‌هاي شایان توجهي براي گفتن ندارند.
مترجم كتاب «مثل فيلسوف نوشتن» ادامه داد: در حوزه‌هاي ديگر بيش و كم نياز به آموزش نزد ما شناخته شده است و حتي براي نوشتن متن‌هاي خلاق متن‌هاي آموزشي در دست داريم. به طور مثال كتاب‌هاي متعددي درباره آموزش فيلمنامه‌نويسي منتشر شده يا حتي براي نوشتن داستان كوتاه و رمان و نمايشنامه‌نويسي حتي به صورت تخصصي مثل كمدي تلويزيوني يا نمايشنامه راديويي چنين متن‌هاي در دسترس است. گاهي حتي آثار معدودي درباره مباحث علمي و پژوهشي در حوزه علوم به فارسي ترجمه شده مثل راهنماي نگارش و نشر كه مقاله‌هايي علمي از انجمن روان‌شناسي امريكا را دربردارد.
مينايي توضيح داد: اما براي نوشتن مقاله فلسفي به طور خاص و مقاله فكري به طور عام پيش از نوشتن «مثل فيلسوف نوشتن» تا جايي كه اطلاع دارم هيچ راهنمايي در زبان فارسي وجود نداشت. اين كمك مي‌كند كه مخاطب در حوزه فلسفه بتواند مقاله قابل قبولي بنويسد و در خلال تمرين درست نوشتن در حقيقت درست فكر كردن را ياد بگيرد.
معرفي چهره فلسفي مارتينيك
وي در معرفي نويسنده اين كتاب گفت: اي.پي. مارتينيك متخصص تاريخ فلسفه جديد و تاريخ زبان است و چندين كتاب از او در اين زمينه‌ها منتشر شده. در زمينه فلسفه زبان در سال 1984 كتاب «ارتباط و ارجاع» را نوشته است. در سال 2007 همراه «فيلسوف ديگر» كتاب «هياهوي بسيار بر سر معدوم»(خيال و ارجاع) را به رشته تحرير درآورده است. در زمينه فلسفه زبان و فلسفه تحليل چند كتاب را به همراه ديويد سوسا تأليف كرده و كتاب راهنمايي درباره فلسفه تحليلي دارد. مارتينيك هابس‌شناس برجسته‌اي نيز است. بخش اول كتاب «درباره جسم» هابس را از لاتين به انگليسي ترجمه و شرح كرده و در مورد هابس چند كتاب نوشته است.
مينايي گفت: كتاب «درباره فيلسوف نوشتن» ابتدا در سال 1989 منتشر شد و ويراست دومش در سال 1986 به چاپ رسيد و در سال 2005 ويراست سومش راهي بازار كتاب شد. كتاب را من چند سال پيش خوانده بودم و ترجمه آن را به خواهرم ليلا مينايي پيشنهاد دادم و از همان ابتدا قرار شد كه كتاب را با هم ترجمه كنيم. من و او كتاب را از روي نسخه ويراست دوم ترجمه كرديم و وقتي ويراست سوم به دستمان رسيد آن را مبنا قرار داديم و كل ترجمه را اصلاح كرديم و تغيير داديم و كتابي هم كه در حال حاضر در دست داريد ترجمه ويراست نهايي نسخه انگليسي است. تفاوت ويراست آخر با ويراست‌هاي قبلي به جز حذف و تغييرهاي موردي در سبك اين است كه برخي جملات افزوده دارد و برخي مثال‌ها و نمونه مقاله‌ها در آن تغيير كرده است.
مارتينيك خبر ترجمه فارسي را شنيد
اين مترجم ادامه داد: خبر ترجمه فارسي را به آقاي مارتينيك، نويسنده كتاب دادم و ايشان از آن استقبال كردند. اميدوارم براي چاپ‌هاي بعدي كتاب بتوانيم مقدمه‌اي از گفته‌هاي ايشان براي خواننده فارسي زبان داشته باشيم. عنوان اصلي كتاب «مقدمه‌اي بر نوشتن فلسفه» است كه من و خواهرم آن را تغيير داديم چون نمي‌توانست جنبه آموزشي كتاب را در ذهن تداعي كند. ترجيح داديم عنوان كتاب را آزادانه‌تر انتخاب كنيم تا شايد جذاب‌تر باشد. در خلال ترجمه عنواني فرعي نيز با نام «آموزش نگارش مقاله فلسفي» نيز به كتاب اضافه كرديم تا موضوع كتاب دقيقاً مشخص شود. اين كتاب همان‌طور كه در پيشگفتار اشاره كرده‌ام آموزش نوشتن ساده‌ترين و سرراست‌ترين صورت مقاله فلسفي است. عنوان «نگارش فلسفي» احتمال داشت كه اين شبهه را پيش آورد كه كتاب درباره نگارش متن فلسفي و اقسام آن است يا از جنس حرف‌هاي تئودور آدورنو درباره نسبت جدي صورت و قالب با معنا و مضمون محتواي مقاله است.
اين مترجم فلسفه افزود: كتاب «مثل فيلسوف نوشتن» بحث درباره چنان موضوعاتي نيست. بلكه براي نوشتن مقاله‌هاي استاندارد در حوزه فلسفه است. با پشتوانه چنين نگاه آموزشي‌اي به قول نيچه «آنان كه مي‌دانند عميقاً مي‌كوشند تا به روشني سخن گويند، آنان كه مي‌خواهند عميق بنمايند مي‌کوشند مبهم باشند.»
در ادمه اين نشست حسين شيخ‌رضايي و مسعود صادقي به شيوه و زبان خود به سخنان مترجم كتاب صحه گذاشتند و اين كتاب را كتاب مفيدي در زمينه نگارش مقاله فلسفي قلمداد كردند.
علي اصغر محمدخاني نيز در اين نشست گفت: ما در زبان فارسي هم در دانشگاه‌ها و دبيرستان‌ها درس‌هايي درباره انشا و آيين نگارش داريم و به فارسي هم كتاب‌هاي مختلفي با عنوان آيين نگارش نوشته شده كه ما چگونه بايد بنويسم. هم به لحاظ صوري و محتوايي با اين كتاب‌ها روبه‌روييم اما بايد بررسي شود كه اين كتاب‌ها چه‌قدر در آيين نگارش مؤثر واقع شده. چندين نوع نوشتن داريم. برخي از آثار است كه بحثشان درباره نوشتن آثار ادبي است. چه آثار ادبي كه تحقيقي باشد و چه آثار ادبي خلاقانه. اين كتاب در مورد نوشتن مقاله‌هاي فلسفي بحث مي‌كند.
نشست بررسي كتاب «مثل فيلسوف نوشتن» اثر اي.پي. مارتينيك ترجمه فاطمه و ليلا مينايي كه از سوي نشر هرمس به چاپ رسيده، عصر ديروز با حضور ضياء موحد در مؤسسه شهر كتاب برگزار شد.
چهارشنبه ۱۳ اسفند ۱۳۹۳ - ۰۸:۵۸
نظر شما