به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) عصر ديروز پنجشنبه 14 اسفند نشست کوچکی با حضور دست‌اندرکاران، برگزیدگان و هیات داوران جایزه مهرگان ادب در محل انتشارات کتابسرا برگزار و جایزه برگزیدگان مهرگان ادب به آنها اهدا شد.

عليرضا زرگر، مدير و برگزار كننده جايزه ادبي مهرگان در سيزدهمين و چهاردهمين جايزه ادبي مهرگان گفت: بارها به این نکته اشاره کرده‌ام که مهرگان جایزه‌ای مستقل است؛ بعضی وقت‌ها از سوی مدیران ارشد دولتی حرف‌هایی درباره حمایت از جوایز خصوصی زده می‌شود اما هرگز به یاد ندارم که ما در مهرگان چنین چیزی را از مسئولان خواسته باشیم. مهرگان در عمر شانزده ساله خود عملکردِ دولت‌های اصلاح‌گرا، اصول‌گرا و اعتدال‌گرا را در حوزه فرهنگ تجربه کرده ولی از هیچ مقامی در هیچ دولتی تقاضای حمایت نکرده است.
 
زرگر با ارائه گزارشی کوتاه از عملکرد دبیرخانه و هیأت داوری سیزدهمین و چهاردهمین دوره جایزه مهرگان و مصایب برگزاری جوایز ادبی خصوصی گفت: ما حمایت دولتی نمی‌خواهیم ولی آمادگی نشان داده‌ایم که در چارچوب همین مقررات موجود فعالیت کنیم و بارها برای این موضوع مطابق قانون درخواست داده‌ایم، اما ظاهرا قانون و مقررات را برای گروهی نوشته‌اند و امر و نهی را برای گروهی دیگر. امیدوارم روزی برسد که مسئولان ما در مورد جوایز خصوصی و سایر تشکل‌های مدنی این رفتار دوگانه را کنار بگذارند و شهروندان را رتبه‌بندی نکنند.
 
مدیر جایزه مهرگان گفت: در مورد مصایب برگزاری جوایز ادبی خصوصی نیز حرفی نزنیم بهتر است. پس از سال‌ها برگزاری مراسم با حدود 700 تا 1000 نفر جمعیت علاقه‌مند به ادبیات و محیط زیست مجبور شده‌ایم مراسم نهایی جایزه خود را در نشستی خصوصی و فقط با حضور برگزیدگان و داوران مهرگان برگزار کنیم. به برندگان عزیز جایزه هم گفته‌ایم با خودشان مهمان نیاورند. از ناشران حتی آنهایی که کتاب‌هایشان برنده جایزه شده نیز عذرخواهی کرده‌ایم، مبادا باز هم اصل مراسم اهدای جایزه لغو شود. در هر حال با این سختی‌ها کنار آمده‌ایم و به راه خودمان ادامه می‌دهیم.
 
وي ادامه داد: آقای فتح‌الله بی‌نیاز از دبیران قدیمی جایزه مهرگان ادب به رغم کسالتی که داشتند مجدداً به جمع داوران این دوره مهرگان پیوستند و هیات داوران با حضور ایشان و آقایان مهدی غبرایی و علیرضا سیف‌الدینی مجموعا 311 اثر را در دو بخش رمان و مجموعه داستان مورد بررسی قرار دادند. می‌دانید که در آیین‌نامه مهرگان نظرسنجی وجود ندارد. بنابراین داوری کار سختی است و داورها لزوماً باید کتاب‌ها را بخوانند و در نشست‌های مشترک، بحث و گفت‌وگو کنند. شخصاً در نشست‌های نهایی درکنار داوران حضور داشته و شاهد بوده‌ام که فقط در این مرحله داوران حدود شانزده ساعت بحث و گفت‌وگوی اقناعی داشته‌اند. به آنها صمیمانه خسته نباشید می‌گویم و از همراهیشان با جایزه مهرگان مفتخرم. از خانم محبوبه میرقدیری نیز که در مرحله مقدماتی به داوران کمک کردند قدردانی می‌کنم.
 
مدیر جایزه مهرگان در مورد هزینه‌های برگزاری جایزه نیز گفت: اعتبار جوایز به ترکیب هیأت داوران، قضاوت منصفانه و استقلال رأی آنهاست، نه به مبالغ هنگفت جوایز. ما در مهرگان سرجمع هزینه‌هایمان رقم درشتی نیست و صورت هزینه‌ها نیز موجود است.
 
 زرگر با رد شایعات مربوط به تعطیل شدن جایزه مهرگان گفت: پاسخ ما به این قبیل شایعات شروع کار برای دوره‌های پانزدهم و شانزدهم جایزه است. پس از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اردیبهشت‌ماه که در آن تمامی کتاب‌های سال 1393 منتشر خواهد شد کار داوری آثار رسماً آغاز خواهد شد.
 
وی گفت: از رکود یا تعطیلی دیگر جوایز قدیمی متأسفم و امیدوارم برگزارکنندگان آنها در تصمیمشان تجدیدنظر کنند. با توجه به نوآوری‌ها و تحولات در فضای مجازی و امکانات نشر الکترونیک، در حال بررسی سازوکارهایی هستیم که در داوری آثار حقوق همه نویسندگان در حوزه زبان فارسی رعایت شود. علاقه‌مندان جایزه مهرگان می‌توانند نظرات خود را به نشانی mehreganprize@gmail.com ارسال کنند.
 
جايزه مهرگان خط خودش را دارد
در ادامه جلسه علیرضا سیف‌الدینی منتقد و نویسنده و عضو هیأت داوری مهرگان ادب به نمونه‌های درخشان در داستان کوتاه اشاره کرد و گفت داستان‌های کوتاه خوبی داشته‌ایم که به زبان‌های مختلف ترجمه شده و به اروپا و امریکا راه پیدا کرده و در نشریات معتبر ادبی چاپ شده است اما در مورد رمان کاستی‌هایی وجود دارد و این بر می‌گردد به رمان که مثل داستان کوتاه نیست و کانون واحد ندارد، هسته‌های مختلف دارد. این هسته‌ها برشی از زندگی و عرصه وسیعی است که در آن همه چیز وجود دارد. در نوشتن رمان تجربه زیسته و دانش مهم است. سیف‌الدینی گفت: اشاره‌ای هم می‌خواستم داشته باشم به این‌که در چند ساله اخیر در جامعه ما ادبیات عامه‌پسند بیشتر از ادبیات جدی مطرح می‌شود. من سایر جوایز را نمی‌دانم. اما در مورد جایزه مهرگان می‌دانم که توجه‌مان به ادبیات جدی است. البته کنار ادبیات جدی هم باید ادبیات عامه‌پسند باشداما نباید به گونه‌ای باشد که ادبیات جدی تضعیف و ادبیات عامه‌پسند تقویت شود. رونق و تقویت ادبیات عامه‌پسند به نظر من امری عادی نیست. ما نمی‌گوییم همه بروند فاکنر یا نویسندگان معروف جهانی بشوند اما باید ادبیات جدی را تقویت کرد. جایزه مهرگان خط خودش را مشخص کرده است و ادبیات جدی را تقویت می‌کند.
 
عرصه فرهنگ عرصه برد برد است
در ادامه اين نشست فتح‌الله بی‌نیاز منتقد و نویسنده و عضو هیأت داوری مهرگان ادب سخنان کوتاهی در مورد جوایز گفت و اشاره کرد که در همه عرصه‌ها مثل سیاست، اقتصاد و حتی علم باخت وجود دارد، ولی عرصه فرهنگی باخت ندارد یا برد است یا برد بیشتر. ما الان شاهد هستیم که کشور ترکیه برد بیشتری دارد. به هر حال جوايزي تشكيل داده و مراكزي براي ترجمه كتاب‌ها و حتي براي ارزان شدن كتاب‌ها وجود دارد كه در اين زمينه تلاش مي‌كنند. کتاب‌ها ترجمه می‌شود و از طریق وابسته‌های فرهنگی سفارتخانه‌های ترکیه در کشورهای اروپایی به جای 12 یورو مثلاً به قیمت چهار یورو عرضه می‌شود تا بهتر به فروش برسد. شاهد بیشتر شدن جوایز در همه کشورها هستیم.
 
نويسنده كتاب «دريا سالار بي‌دريا» ادامه داد: رقابت ميان كارخانه‌ها، شركت‌ها و مؤسسات بزرگ براي در اختيار گذاردن سالن‌ها و آمفي‌تئاترهايشان به جوايز خصوصي وجود دارد. همين‌طور اسپانسرينگ جوايز خصوصي رونق دارد و مثلاً فلان نخست‌وزیر استرالیا یا شخصیت‌های دیگر خودشان جایزه خصوصی راه می‌اندازند و از آن حمایت مالی می‌کنند تا گروهی از نویسندگان تشویق شوند. در خیلی از کشورها جوایز دولتی هم وجود دارد، مثلاً در اسپانیا دولت از جایزه «پرنس استوریاس» یا «دن کیشوت» حمایت می‌کند اما این دولت‌ها کمترین دخالتی در انتخاب‌های جوایز ندارند، نظر نمی‌دهند و تنها افتخار می‌کنند که در یکی از تالارها یا آمفی‌تأترهای خود میزبان این جوایز باشند. بخش‌های تولیدی و مالی خصوصی برای کسب اعتبار فرهنگی در پشتیبانی از جوایز به رقابت بر می‌خیزند اما در ایران چنین نیست. ما جنوبی‌ها مثلی داریم که می‌گوید «مثل ماه شب چارده واپس رفت». همان طور که هلال ماه کوچک می‌شود جوایز خصوصی ما نیز کوچک و کوچک‌تر شده است و به عکس جوایز دولتی بیشتر شده است؛ که البته عیبی هم ندارد، اما نباید نگاه‌ها پیوسته خودی و خودی‌تر شود و دایره انتخاب‌ها تنگ‌تر.
 
سپس مهدی غبرایی، مترجم و منتقد و عضو هیأت داوری مهرگان ادب بیانیه هیأت داوران دوره‌های سیزدهم و چهاردهم جایزه مهرگان ادب را قرائت کرد و برندگان را برای دریافت جوایز و شنیدن صحبت‌هایشان فراخواند.
 
در این مراسم فرهاد کشوری برنده بهترین رمان و کرم‌رضا تاج‌مهر (دریکوندی) برنده بهترین مجموعه داستان که از اصفهان و خرم‌آباد به تهران آمده بودند، و شیوا مقانلو برنده لوح تقدیر مجموعه داستان تحسین‌شده هیأت داوران، نقطه نظرات خود را در مورد ادبیات داستانی، تأثیر جوایز ادبی و علاقه‌شان به نوشتن، بیان کردند. سروش چیت‌ساز به نمایندگی از سوی هادی تقی‌زاده که در مشهد سکونت دارد و به دلیل مشغله کاری به تهران نیامده بود، برنده لوح تقدیر رمان تحسین‌شده هیأت داوران، لوح تقدیر او را دریافت کرد. محمد کلباسی برنده لوح تقدیر مجموعه داستان تحسین‌شده هیأت داوران که در اصفهان سکونت دارد، به دلیل کسالت در مراسم حضور نداشت.