با این که وی به تصدیق همه تاریخ‌نویسان شرق و غرب به معنای حقیقی، نه شارع و نه بانی فلسفه‌ای خاص بوده، باز نامش در فرهنگ‌های دینی و فلسفی در جایگاهی ویژه گرفته است؛ از این‌رو برخی او را یکی از واصلان بارگاه حقیقت و عارفان اسرار خلقت و راهنمایان طریقت و فضیلت دانسته‌اند.
کنفوسیوس؛ فیلسوفی برای همه قرن‌ها و ملت‌ها
کتاب «منتخب مکالمات کنفوسیوس»که به تازگی از سوی نشر ثالث انتشار یافته، بازتاب آرا و افکار حکیم چینی است. نویسنده این کتاب در نگارش آن، دو تألیف دانشمند چین‌شناس آلمانی، «ریشارد ویلهلم» ــ یعنی ترجمه کتاب «مکالمات» و کتاب «زندگی و آثار کنفوسیوس» ــ را اساس کار خود قرار داده است.
حسین کاظم‌زاده (ایرانشهر) ــ نویسنده کتاب «منتخب مکالمات کنفوسیوس» ــ تصریح می‌کند که پس از مطالعه این کتاب و آگاه شدن از افکار و تعلیمات دانای بینادل چین ــ کنفوسیوس ــ به این نتیجه می‌رسیم که کنفوسیوس، افکار فلسفی و عقاید دینی را با احکام عرفان باطنی و فضایل اخلاقی به هم پیوند داده و هماهنگ ساخته است. نویسنده کتاب در توصیفی زیبا می‌گوید: «کنفوسیوس به‌راستی یکی از واصلان بارگاه حقیقت و باغبانان گلشن جانفزای معرفت و فضیلت بوده است که گلدسته‌ای مشکین‌بوی و دلربا از گل‌های روح‌بخش اخلاق و دین و عرفان ترتیب داده و برای جامعه نوع بشر به یادگار گذاشته است.»
همچنین نویسنده کتاب، آثار و افکار کنفوسیوس را زمینه‌ساز ایجاد حکمتی جاویدان و جهانگیر می‌داند که بیرون از دایره زمان و مکان است و برای هر ملتی تا این جهان باقی است، سودبخش و پرتوافشان و راهنما خواهد ماند. در نظر نگارنده، این حقیقت روشن، بزرگترین خدمت فکری و روحی و بلندترین نشانه قدرت و عظمت اخلاقی این دانای دریادل است که شایان ستایش و سپاس نژادهای آینده خواهد بود.
کاظم‌زاده مدعی است که کنفوسیوس با این که در خاک چین و در زمان بسیار دیرین قدم به این جهان گذاشته است، مانند همه عارفان و پیشوایان اخلاقی، متعلق و منسوب به همه ملت‌های روی زمین است و از این رو پیوسته در دل‌های بیدار افراد جامعه بشر جای خواهد داشت، زیرا افکار و آثار درخشان او برای همه ملت‌ها همواره چراغ هدایت بوده و خواهد بود.
مکالمات برای درک عمق ارزش‌های انسانی
کتاب «منتخب مکالمات کنفوسیوس»، علاوه بر آن که به سیر زندگی و افکار کنفوسیوس می‌پردازد و مخاطب را با این شخصیت تاریخی و فلسفی آشنا می‌کند، مجموعه‌ای از مکالمات او را نیز گرد آورده است؛ مکالماتی که خواننده، ضمن مطالعه آنها به روح عمیق نهفته در پس جملات متن پی می‌برد و جرعه‌ای از حکمت کنفوسیوس را برمی‌گیرد.
در نمونه‌ای از این مکالمات می‌خوانیم:
«استاد روزی گفت: «هیچ کس مرا در این جهان نمی‌شناسد.»
تزی کونگ (از مریدان) گفت: «چگونه است که استاد را کسی نمی‌شناسد.»
استاد گفت: «من هرگز از آسمان گله نمی‌کنم و مردم را نیز متهم نمی‌سازم اما کوشش مردمان در تربیت نفس خویش در آسمان مشهود است. شاید هم من ناشناخته نیستم. اما نه آن که در زمین بلکه در آسمان.»
استاد گفت: «من چیز تازه‌ای نمی‌توانم به وجود آورم. کار من نقل اوضاع گذشته و تمدن درخشان مملکت است.»
استاد گفت: «آیا کوشیدن و آموختن و در همان حال، دانسته‌های خود را به کارانداختن، شادی‌بخش نیست؟ آیا این که دوستانی هستند که از شهرهای دور به دیدن ما می‌آیند تسلی‌ده و امیدبخش نیست؟»
روزی به وزیر کشور با کمال قدرت گفت: «کسی که بر ضد اراده آسمان گناهی کند، او دیگر هیچ‌کس را ندارد که در موقع سختی پناه به او ببرد و از وی حاجت خود را درخواست کند.»
تزی کونگ پرسید: «آیا اصلی هست که بتوان در همه ایام عمر به آن عمل کرد؟»
استاد گفت: «آری، ادراک برابری و یکسانی، یعنی هر آن چه را که به خود نمی‌پسندی به دیگران نیز مپسند. کسی که نسبت به دیگران بی‌مهر است از رعایت آداب و رسوم مذهبی چه سودی می‌برد؟ و برای کسی که محبت دیگران در دل او جا ندارد، شناختن هنر موسیقی چه سود می‌بخشد؟ بدون محبت، هیچ کس نمی‌تواند درد و غم را همیشه تحمل کند و حتی خوشگذرانی درازی را تاب بیاورد. مرد با محبت خود آسایش و صلح می‌یابد و مرد دانا محبت را فیض آسمانی می‌شمارد.» (صص 225 ــ 226)
«منتخب مکالمات کنفوسیوس» در 9 گفتار تنظیم شده که عناوین آنها عبارتند: مرد آزاده یا شریف کیست؟؛ راه راست و نیک برای زندگی؛ بنیان تشکیلات و ترقی جامعه بشر، هنر یاد دادن و یادگرفتن؛ وظایف اساسی حکومت در ترقی و تمدن ملت؛ احوال شخصی کنفوسیوس از زبان خود و مریدان؛ روابط کنفوسیوس با مریدان خویش؛ فضایل اخلاقی و راه کسب آنها؛ عرفان باطنی در تعلیمات کنفوسیوس.
کتاب «منتخب مکالمات کنفوسیوس»، ترجمه و تنظیم حسین کاظم زاده ایرانشهر است که در سال جاری از سوی نشر ثالث در هزار و 100 نسخه به بهای 110 هزار ریال، روانه بازار کتاب حکمت و فلسفه شده است.
نظر شما