به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «شعر آئینی» امروز پنج‌شنبه 17 اردیبهشت‌ماه با حضور محمدرضا شاه‌نظر، وحیده گرجی، زهرا بشری موحد، سید حسن مبارز و سید بشیر حسینی در سرای اهل قلم بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

تعاریف شعر آئینی جامع و مانع نیست
سیدحسن مبارز، رئیس انجمن شعر طلاب دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با اشاره به تعاریف متعدد از شعر آئینی گفت:‌ تعاریف شعر آئینی باید جامع و مانع باشد و یکی از مشکلات ما در این باره این است که تعاریف شعر آئینی جامع و مانع نیست. یکی از تعاریفی که درباره شعر آئینی شده، شعری است که با تمام مولفه‌هایش ترکیب شده در دین است. یکی دیگر از تعاریف این است که شعر آئینی محل ظهور و بروز عاطفه و اندیشه‌های متافیزیکی شاعر باشد. این تعریف جامع و مانع نیست و نگاهش تنها به عنصر متافیزیکی است در حالی که در شعر آئینی عنصر ماده هم وجود دارد.

وی در ادامه یکی دیگر از تعاریف مطرح شده درباره شعر آئینی را تشریح کرد و افزود: در تعریف دیگر گفته شده شعر آئینی عمدتاً بیان گزارش‌های ساده و وقایع تاریخی است. این تعریف برخلاف تعریف پیشین بسیار نازل است و در واقع بیان می‌کند که هر مقوله شعری که صبغه دینی داشته باشد و متاثر از آموزه‌های اسلامی باشد شعر آئینی است.

رئیس انجمن شعر طلاب دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تاکید کرد: یکی از اساتید این حوزه می‌گوید اختلافاتی که درباره تعریف شعر آئینی وجود دارد به این دلیل است که برداشت ما از شعر آئینی از گذشته تا به امروز متفاوت بوده است.

به گفته مبارز، در گذشته دایره شعر آئینی گسترده بود و هر مقوله‌ای را می‌‌توانستیم در آن قرار دهیم Tبنابراین در درون آن می‌توانست انواع شعرهای اجتماعی، شعر مقاومت، شعر بیداری اسلامی و ... قرار گیرد.

رشد شعر هیئت در دهه اخیر
بشری موحد نیز در بخش دیگری از این نشست با بیان اینکه شعر آئینی گستره وسیعی را در بر می‌گیرد، عنوان کرد: شعر آئینی از شعر توحیدی و اخلاقی شروع می‌شود و به انواع دیگری مانند هنر، دفاع، انقلاب اسلامی، کودک و نوجوان و ... نیز می‌رسد. با این وجود اوج شعر آئینی در شعر اهل بیت (ع) دیده می‌شود و اوج شعر اهل بیت (ع) در شعر عاشورایی است. وقتی از شعر عاشورایی سخن گفته می‌شود ناگزیر هستیم که به شعر هیئت نیز بپردازیم.

وی با تاکید بر اینکه شعر هیئت در دهه اخیر رشد کرده است گفت: این رشد نیز به دلیل افزایش هیئت‌ها طی سال‌های اخیر است و به گونه‌ای است که هر هیئتی علاقه‌مند است شعر منحصر به فرد خود را داشته باشد.

به گفته این محقق شعر آئینی، شعر هیئت اکنون یکی از مهمترین بخش‌های شعر آئینی است که مردم با آن در ارتباط هستند.

توصیه پیامبر به اصحاب برای آموزش شهر به فرزندان
سید بشیر حسینی در بخش دیگری از این نشست به چگونگی پیدایش حوزه‌های علمیه اشاره کرد و گفت: نخستین حوزه علمیه در زمان رسول اکرم (ص) شکل گرفته و در زمانی که فقه و اصول اسلامی وجود داشته شعر هم بوده است. پیامبر هم در آن زمان اصحاب را توصیه می‌کرد که اشعار ابوطالب را به فرزندان خود آموزش دهند. امام صادق (ع) نیز در زمان خود بیان می‌کردند که اصحاب، اشعار عبدی را به فرزندانشان آموزش دهند.

وی در ادامه به شاعران آئینی پیش و پس از انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: یکی از این شاعران امام خمینی (ره) است و اگرچه اشعارشان پس از فوتشان در جامعه رواج یافته است اما نخستین اشعار امام در سال‌های 30 تا 32 منتشر شده است.

ادب در شعر آئینی از فن آن مهمتر است
گرجی نیز در بخش پایانی این نشست با بیان اینکه سرودن شعر آئینی نیازمند آمادگی‌ روحی شاعر است گفت: بدین معنی که ساحت شعر آئینی نیازمند توجه به مسائل اعتقادی است.

وی با بیان اینکه شعر ولایی یکی از انواع شعر آئینی است افزود: این نوع از شعر به اهل بیت (ع) اختصاص دارد و زیرمجموعه‌های آن شامل شعر نبوی، علوی، فاطمی، عاشورایی، رضوی و مهدوی است.

این محقق شعر آئینی با اشاره به آسیب‌های زیبایی‌شناسی شعر آئینی گفت: احساس، موسیقی و اندیشه عناصر اصلی شعر است که باید در شعر آئینی هم مورد توجه باشد. در شعر آئینی زبان اهمیت بسیار دارد چراکه شعر حادثه‌ای است که در بستر زبان اتفاق می‌افتد.

وی با تاکید بر اینکه سهل‌انگاری در زبان یکی از آسیب‌های اصلی در شعر آئینی است، یادآور شد: شعری که فاقد اتفاقات زبانی باشد از تصویر خالی است پس زبان اهمیت بسیاری در شعر آئینی دارد.

وی در پایان گفت: موضوع ادب شعر و شاعر نیز یکی دیگر از نکاتی است که در شعر آئینی مورد تاکید همه استادان است. برخی از اساتید می‌گویند ادب در شعر آئینی از فن آن مهمتر است. وجود واژه‌های کلیشه‌ای و تکراری نیز یکی دیگر از آسیب‌های شعر آئینی است که باید از سوی شاعران مورد توجه قرار گیرد.

بخش پایانی این نشست نیز به پرسش و پاسخ حاضران اختصاص داشت. بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «خواندن، گفت‌و‌گو با جهان» تا 26 اردیبهشت 94، در مصلای بزرگ امام خمینی (ره) میزبان اهالی و دوستداران کتاب خواهد بود.