به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) آیین رونمایی از کتاب «رساله تشریفات؛ سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی» نوشته حجت‌الاسلام محمد‌علی زم امروز چهارشنبه 23 اردیبهشت‌‌ماه با حضور کدخدازاده، سید‌ضیاءالدین شفیعی، خلیل هیبتی و مولف اثر در تالار گفت‌وگوی بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
رساله تشریفات شرح لحظات گذران زندگی مردم
شفیعی با بیان اینکه رساله تشریفات مجموعه‌ای از تصاویر متکثر و پراکنده است، گفت: کتاب سعی می‌کند ما را به تصور زندگی نزدیک کند اما آیا تصاویر زندگی همه آنچه که ما در ذهن داریم با خود دارد؟ انسان در زندگی گاهی خودش را عارف، منتقد و روشنفکر می‌داند اما آیا می‌توان تصویری که از زندگی در ذهن داریم ترکیبی از همه این عناصر باشد؟
وی ادامه داد: زندگی اجتماعی مجموعه‌ای از فراز و فرود‌هاست و کامل و مطلق نیست. برای اینکه تصور خودمان را از زندگی به اصل تصویر نزدیک کنیم باید برخی از باید‌ها و نباید‌ها را روایت کنیم. این هنجار‌ها گاهی به جای اینکه به تصور زندگی ما وضوح بدهند آن را مبهم می‌کنند اگرچه این ابهام هم جزئی از زندگی است.
این شاعر اضافه کرد: این باید‌ها، نباید‌ها، تضاد‌ها و پارادوکس‌ها در زندگی ما چه عینیاتی دارند؟ در رساله تشریفات ما با یک نوشته غیر‌متعارف روبه‌رو می‌شویم با این وجود وقتی کتاب را می‌خوانیم متوجه می‌شویم که مولف سعی می‌کند تا باید‌ها و نباید‌های زندگی را برای ما ملموس و قابل درک کند اما چرا برخی از هنجار‌ها غیر‌قابل درک و ملموس نیستند خود بحث دیگری است. به هر حال آنچه که در رساله تشریفات آمده در چهار گروه (رابطه انسان با انسان، رابطه انسان با خودش، رابطه انسان با طبیعت و رابطه انسان با خدا) قابل تقسیم‌بندی است.
به گفته شفیعی، در کتاب رساله تشریفات شرح لحظات گذران زندگی که بسیاری از مردم آن را نمی‌بینند و به آن توجهی نمی‌کنند به رخ مخاطب کشیده می‌شود. همچنین بسیاری از تصاویر زندگی که در این کتاب آمده در متون کهن ما وجود دارد. مانند آنچه که در کتاب‌هایی مانند عین‌القضات، تذکره‌الاولیا و ... می‌خوانیم.
وی با بیان اینکه مولف کتاب سعی کرده تا این تصاویر قدیمی را معاصر‌سازی و معاصر‌نویسی کند، گفت: برخی از تصاویر استفاده شده در کتاب با تجربه شخصی نویسنده است و این تجربه عینی از خصوصی بودن فاصله گرفته است. با این وجود قدرت نگارش نویسنده آن را قابل تعمیم به جمع کرده است. علاوه بر این تصاویری در کتاب آمده که در آن تجربیات نویسنده کمتر دخالت داشته است.
وی گفت: علم در دوران مدرن پوست‌اندازی کرده و برای هر علمی در دوره کهن و کلاسیک می‌توان ریشه‌ای پیدا کرد. ما هیچ‌‌چیزی را مابه‌ازای حکمت نتوانسته‌ایم از دروازه تمدن عبور بدهیم. حکمت در جهان امروز نیازمند طلوع و حلول جدید است و جایگزین حکمت در کتاب‌های امروزی مابه‌ازای کمی دارد.
شفیعی در پایان سخنانش یاد‌آورشد: رساله تشریفات عبارات حکیمانه زیادی دارد و تلاشی برای بازیابی دوباره علم مفقوده حکمت است.
«رساله تشریفات» مخاطب را محدود نمی‌کند
کدخدازاده با بیان اینکه کتاب رساله تشریفات نشانگر آشفتگی‌های نویسنده است، گفت: البته ما در این کتاب شاهد گزاره‌های خبری نیز هستیم. با وجود اینکه نثر کتاب نشانگر، نثر مسجع است اما روح دینی در آن دیده می‌شود. کتاب بسیار زمینی است و به روزمرگی‌های زندگی به خوبی می‌پردازد.
وی ادامه داد: نویسنده در پایان کتاب منابعی را آورده که همه منابع دینی هستند و به هدف نویسنده که نوعی تبادل و گفت‌وگو با مخاطب است، می‌پردازد.
وی در بخش پایانی سخنانش اضافه کرد: ویژگی این کتاب این است که مخاطب را محدود نمی‌کند و هر زمان خواننده خواست می‌تواند این اثر را بخواند چرا که کتاب ملال‌آور نیست.
چاکری نیز در ادامه این مراسم با اشاره به نحوه نگارش کتاب توسط نویسنده گفت: شنیده‌ام که حجت‌الاسلام زم بسیاری از مونولوگ‌های این کتاب را در هنگام رانندگی و پشت چراغ قرمز نوشته‌اند و این برخاسته از دغدغه جدی ایشان برای مقوله سبک زندگی است که به روایت جدیدی در این کتاب آمده است.
نثر کتاب می‌توانست ساده‌تر از این باشد
هیبتی نیز در ادامه این مراسم انتقاداتی را درباره رساله تشریفات مطرح کرد و گفت: ظاهر کتاب همان شکل رساله را دارد و برای مخاطب جذاب است، اما حجم کتاب زیاد بوده و ممکن است مخاطب را خسته کند. علاوه بر این فهرست‌نگاری اوایل کتاب که 45 صفحه به آن اختصاص داده شده ممکن است ضرورت چندانی نداشته باشد. با این وجود پیش‌نگاری که مولف بر این کتاب نوشته استادانه است و می‌تواند دست منتقدان را در نقد این اثر ببندد.
وی با بیان اینکه نثر کتاب می‌توانست ساده‌تر از این باشد گفت: در برخی از نقاط کتاب متن نویسنده به گونه‌ای می‌شود که شاید تنها برای مخاطب خاص قابل استفاده باشد و یک مخاطب عام کمتر بتواند با آن ارتباط برقرار کند.
حجت‌الاسلام زم نیز در پایان این مراسم توضیحاتی را درباره اثر خود ارائه کرد و گفت: من در این کتاب سعی کردم جان کلام را بیان کنم و از پرگویی در مقدمه و نتیجه‌گیری دوری گزیده‌ام.
وی با اشاره به حساسیت خود برای نامگذاری در فرازهای این کتاب عنوان کرد: همان‌طور که خداوند برای سوره‌های کوچک و بزرگ قرآن‌کریم نامگذاری کرده من نیز با سلیقه‌ای که خداوند به من داده سعی کردم تا برای تمامی فرازهای این کتاب نامگذاری داشته باشم. همچنین سعی کردم که از ایهام‌بندی در فرازهای کتاب استفاده کنم.
وی ادامه داد: من 22 هزار روز از خدا عمر گرفتم و سعی کردم تا 10 درصد آن را در قالب این کتاب مکتوب کنم. بدین معنی که با مد‌نظر قرار دادن عدد 2020 هر روز یک جمله را برای زندگی روزمره مطرح کرده‌ام. بنابراین این جملات، جملات روزانه زندگی من است و به همین دلیل نثر کتاب یک‌دست نیست و در هماهنگ نبودن آن هم تعمدی وجود داشته است چرا که اساسا زندگی یک‌دست و یک‌نواخت نیست.
حجت‌الاسلام در پایان سخنانش گفت: برخی از جملات کتاب جدی و برخی دیگر شوخی است چرا که زندگی هم تلفیقی از اتفاقات جدی و شوخی است.
چهارشنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۲۰:۳۷
نظر شما