به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «مارکسیسم و علم تاریخ» عصر امروز (دوشنبه 25 خردادماه 1394) با سخنرانی دکتر مجید مددی، مترجم پیشکسوت آثار علوم انسانی در پژوهشکده تاریخ اسلام برگزار شد.
مارکس، قوانین تاریخ را کشف کرد
مددی در این نشست گفت: لویی آلتوسر، مارکس را نخستین متفکری می‌داند که قاره تاریخ را گشوده و علم تاریخ را کشف کرده است. آثار مارکس بخشی از تاریخ اندیشه غرب را تشکیل می‌دهد. اندیشه‌های مارکس تنها نگرش چپ‌گرایانه او نیست هرچند احزاب سیاسی از اندیشه مارکس سوءاستفاده کرده‌اند.
وی با بیان این که لنین و گرامشی بهترین دریافت را از اندیشه‌های مارکس داشتند، اظهار کرد: آلتوسر معتقد است که مارکس نه فیلسوف بود، نه جامعه‌شناس و نه حتی اقتصاددان، بلکه مارکس کسی بود که علم تاریخ را کشف کرد و تاریخ، تنها، گزارش از رویداد نیست بلکه فرآیندی است که قوانین خودش را دارد و نخستین‌بار مارکس موفق به کشف این قوانین شد.
مددی ادامه داد: موتور محرکه مارکس بحث «مبارزه طبقاتی» بود. آلتوسر اعتقاد دارد در جهان اندیشه، سه انقلاب به وقوع پیوسته است؛ انقلاب نخست در عرصه ریاضیات به وسیله طالس، انقلاب دوم از سوی گالیله در عرصه فیزیک و انقلاب سوم در تاریخ از سوی مارکس.
لزوم بازخوانی آثار مارکس
مترجم کتاب «جهان حقیقی دموکراسی» با اشاره به این که آن چه به عنوان اندیشه مارکسیستی در جهان معروف شده همان «مارکسیسم هگلی» است و هیچ گاه مارکسیسم از هگل جدا نبوده است، گفت: آلتوسر اعتقاد دارد باید آثار مارکس را از طریق خوانش «نشانگر»، دوباره خواند و باید برای آشنایی با اندیشه او از جلد نخست کتاب «سرمایه» آغاز کرد.
مددی ادامه داد: مارکس برخلاف تصور بسیاری از کمونیست‌ها، مارکسیست‌ها و اندیشمندان چپ، تفکر مستمر این‌گونه‌ای نداشته است. برخی متفکران اندیشه مارکس را ناقص کردند و از آن به نفع خود بهره گرفتند.
ناگزیری انقلاب و تدریس آثار مارکس در دانشگاههای اروپا
مترجم کتاب «ازخودبیگانگی انسان مدرن» در ادامه افزود: هرچند از اندیشه‌های مارکس به فراخور استفاده شده است، اما انسان در جهان غرب نمی‌تواند مارکس را نادیده بگیرد، زیرا آرای مارکس بخشی از تاریخ اندیشه آنها شده است و کرسی‌هایی برای تدریس آرای مارکس در دانشگاههای اروپا وجود دارد.
مددی به نظر برخی منتقدان مارکس نیز پرداخت و افزود: برخی اعتقاد دارند که مبارزه طبقاتی حاصل کار مارکس است و او را متهم می‌کنند؛ در حالی که خود مارکس در پاسخ به منتقدانش می‌گوید: «بسیار پیش از من مورخان بورژوازی بودند که طبقات اجتماعی و مبارزه طبقاتی را می‌شناختند. بنابراین از این بابت نباید برای من اعتباری قائل بود.»
مددی در ادامه بررسی نشست «مارکسیسم و علم تاریخ» گفت: از منظر مارکس در مبارزه طبقاتی ناگزیر به انقلاب هستیم که منجربه از بین رفتن نظم کهنه خواهد شد. در درجه دوم، طبقه کارگر که خود را در موضع حاکمان قرار داده‌اند برای حفظ دستاوردهای انقلاب تلاش می‌کنند. همچنین دیکتاتوری پرولتاریا در نبرد با دموکراسی و حذف طبقات اجتماعی، پایه‌های قدرت خود را سست می‌کند و پایان دولت را اعلام می‌دارد.
دوشنبه ۲۵ خرداد ۱۳۹۴ - ۲۰:۳۰
نظر شما