عباس احمدوند، مدیر گروه فرهنگ و تمدن اسلامی دانشگاه شهید بهشتی گفت: ادبیات فارسی بهترین منبع برای نگارش تاریخ فرهنگی ایران است زیرا شعرا و ادبای ایرانی همواره تفکر خویش و عقلانیت رایج زمانه را در قالب مثل و شعر بیان میکردهاند.
احمدوند گفت: هر دوره تاریخی اصول موضوعه خود را دارد یعنی در هر دورهای اموری بدیهی، طبیعی و قاعده هستند و بر اساس همین امور انسان، خود، جامعه، حکومت و اقتصاد را میفهمد، عرضه میکند و میسازد.
وی افزود: فارغ از همه اختلاف نظرهایی که وجود دارد آن شاخه نو ظهور در مطالعات تاریخی که عهدهدار شناسایی نحوه شکل گرفتن ذهنیت، خلق و خو، احساسات و عواطف انسان در بستر تاریخی خود است تاریخی فرهنگی نامیده میشود.
مدیر گروه فرهنگ و تمدن اسلامی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه پژوهش در تاریخ فرهنگی را حاصل چرخش فرهنگی دانست که در دهه 70میلادی رخ داده و باعث شده مقوله فرهنگ، سرمایه فرهنگی ، میراث فرهنگی و یا رویکرد فرهنگی در مقابل انواع موضوعات اهمیت پیدا کند.
احمدوند با اشاره به اینکه این نوع پژوهشها امروز در جهان رایج است و اتفاقا جذابیت هم دارد تصریح کرد که در ایران نیز پژوهش در تاریخ فرهنگی شناخته شده اما افرادی که از این رویکرد سخن میگویند بیشتر به طرح مباحث صورت گرفته در غرب میپردازند و یا حداکثر آن مباحث را برای جامعه ایران ترجمه میکنند.
وی با طرح پرسشهایی چون ما در ایران برای نگارش تاریخ فرهنگی و نه تاریخ فرهنگ که نزد ما بسیار سابقه دارد از کجا باید شروع کنیم؟ اساسا شواهد مورد نیاز خود برای دانشی مستندنگار به نام تاریخ چگونه فراهم کنیم ؟ ادامه داد: بهترین منبع برای نگارش تاریخ فرهنگی ادبیات فارسی است.
این استاد دانشگاه گفت: ادبیات، اعم از شعر و نثر که بن مایهای اصیل به نام خیال دارد همیشه خیالی نیست تازه اگر هم باشد باز میتواند ذهنیت رایج در دورههای گوناگون را به ما نشان دهد.
احمدوند تصریح کرد: همانطور که میدانیم شعرا و ادبای ایرانی اکثرا متفکرانی بودهاند که تفکر خویش یا تفکر علو و عقلانیت رایج در زمانه خویش اعم از انتقادی و غیره را در قالب مثل و شعر بیان میکردهاند.
وی در ادامه با بیان مثالهایی به روشن کردن موضوع پرداخت و افزود: این تفاوتها، شباهتها، ذهنیتها و امثال آنها را به خوبی میتوان از دل متون و نوشتههای ادبی به ویژه متون فارسی که در این زمینه میراثی گرانبها دارد بیرون کشید و با شواهد و قرائن تاریخی سنجید و مستند کرد.
وی اظهار کرد: در این صورت است که میتوان راه را برای شناسایی بیشتر بدیهیات، طبیعیات و قواعد دورههای گوناگون باز کرد.
به گفته احمدوند بدین ترتیب بهتر و دقیقتر میتوان به مبنای تاریخ که انسانشناسی است نزدیک شد و با گذشتگان همدلی و آنان را درک کرد و دریافت چرا آنان در مواقعی کاری کرده اندکه شاید با مبناهای امروز ما نمی خواند و این که چرا آیندگان با مبناهای خود در آینده ما را درک نمیکنند.
نظر شما