راه حل نظری
بنابر دیدگاهی، برای اصلاح اجزاء یک سیستم، باید نگاهی از بالا به پایین داشت. در دیدگاهی دیگر برای بهبود سیستم، هر یک از اجزاء را باید جداگانه بررسی کرد و نگاهی از پایین به بالا وجود دارد. راه‌حلی که از ترکیب این دو دیدگاه شکل می‌گیرد راه‌حل جامعی است که منجر به موفقیت می‌شود. با توجه به سند چشم‌انداز ایران در سال 1404 به عنوان سند بالادستی و سند راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به چنین راه‌حل جامعی نیاز است که شاید بتوان برای رفع مشکلات و بهبود صنعت چاپ در ایران استفاده شود، که محقق شدن آن به همدلی و همزبانی  همه نهادها، سازمان‌ها و افراد در بخش‌های مختلف دولت، صنعت و اتحادیه‌های وابسته است.

برای رفع کاستی‌ها و مشکلات این حوزه باید ابتدا مشکلات گذشته، حال و آینده و منشاء آنها را بررسی کنیم و با توجه به «علت و معلول» است که می‌توانیم روش‌ها، رویه‌ها، هدف‌ها و راه‌حل‌های مناسب آنها را پیدا کنیم. از آن‏‌جایی که مردم نقش اصلی و محوری در پیروزی انقلاب اسلامی و برپایی جمهوری اسلامی داشتند، برنامه‌های دولت نیز باید با خواسته‌‏های اساسی آنها هم‏سو و هماهنگ باشد و در جهت رفاه و امنیت، برقراری عدالت و تعمیق مبانی احکام شیعه اثنی‌عشری در کل جامعه باشد، با توجه به شعار و پیام نوروزی 1394 رهبر معظم جمهوری اسلامی، این امر ان‌شاءالله محقق شود.
 
 بنیان‏گذار جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) فرمودند «در رأس برنامه‌های دولت باید این مطلب باشد که این هماهنگی را حفظ کنند و خیال نکنند که ما دولت هستیم و باید مسأله‏‌ای را که مطرح می‏‌کنیم، ملت بپذیرد؛ چه روی مصالحش باشد، چه نباشد… شما نمی‏‌توانید کارهایی را که الآن در ایران هست، انجام دهید، الاّ با هماهنگی با ملت. هماهنگی با ملت هم این است که شما توجه کنید به خواسته‏‌های این‏ها»

حقوق دولت که برعهده ملت است
از حقوق دولت بر ملت این است که مردم در برابر کارها و برنامه‌های دولت انصاف را از دست ندهند و درستی اعمال و رفتار دولت را ارزیابی کنند. مشکلات دولت‌ها را درک کنند. دیگر این‌که در رفتار اجتماعی همواره روش و شیوه نیکو را در پیش گیرند و با اعمال نابهنجار جمعی خویش اسباب قانون‌شکنی و قانون‌گریزی را فراهم نیاورند و به‌گونه‌ای عمل کنند که دولت‌ها در ایجاد امنیت و آرامش و آسایش با مشکل مواجه نشوند. بنابراین، بهتر است رفتارهای خویش را به‌گونه تنظیم کنند که الگوی رفتاری جوامع دیگر بشری باشد. حضرت امام عصر صاحب‌الزمان (عج) بهترین و کامل‌ترین دولت را دولتی می‌داند که عدالت‌محور و اهل شفقت و مهرورزی باشد و بهترین جامعه و ملت را ملتی بر می‌شمارد که انصاف و حسن سیره و روش را دارا باشد.
 
حقوق ملت که برعهده دولت است
دولت در قالب وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی به‌ عنوان وزارتخانه متولی فرهنگ و وزارت صنایع به‌ عنوان وزارتخانه صنعتی مرتبط در ماشین‌آلات چاپ باید برنامه‏‌ریزی‌های کشور را در حوزه صنعت چاپ با نیازهای این صنعت  هماهنگ، ساماندهی و تنظیم کنند و از ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل نهفته در این صنعت استفاده فراوان و واقعی کند. در این مرحله لازم است نگاهی به وظایف دولت به عنوان نماینده آحاد جامعه بیندازیم.

در وظايف دولت نسبت به ملت در بخشی از اصل سوم (3) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است:

- ايجاد محيط مساعد برای رشد فضائل اخلاقی بر اساس ايمان و تقوا و مبارزه با تمام مظاهر فساد و تباهی
- مشاركت عامه مردم در تعيين سرنوشت سياسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خويش
- رفع تبعيضات ناروا و ايجاد امكانات عادلانه برای همه در تمام زمينه‌های مادی و معنوی
- ايجاد نظام اداری صحيح و حذف تشكيلات غيرضروری
- پی‌ريزی اقتصاد صحيح و عادلانه طبق ضوابط اسلامی برای ايجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هر نوع محروميت در زمينه‌های تغذيه، مسكن، كار، بهداشت و تعميم بيمه

در بخشی از اصل بیست هشت (28) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است:

دولت موظف است با رعايت نياز جامعه به مشاغل گوناگون برای همه افراد امكان اشتغال به كار و شرايط مساوی را برای احراز مشاغل ايجاد کند.

در بخشی از اصل 29 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است:

دولت بايد از محل درآمدهای عمومی و حاصل از مشاركت مردم خدمات و حمايت‌های مالی مذكور را برای برخورداری از تأمين اجتماعی از نظر بازنشستگی، بيكاری، پيری، از كارافتادگی، بی‌سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح و نياز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشكی به صورت بيمه و ... را برای همه فراهم کند.

در این مرحله و به موازات اجرای این برنامه‌ها و با نگاه و جواب به پیام همدلی و همزبانی، دولت باید در حوزه صنعت چاپ با یک هدف مشترک و مشخص هر شخص حقیقی و حقوقی نقش خود را در اجرای این روش‌ها بپذیرید و هر شخص و هر سازمان و هر اتحادیه وظایف و مسئولیت‌های قانونی و عرفی خود را به عهده گرفته و آنها را به انجام برساند. در مقابل و ضرورتاً باید جایگاه مردم را در قانون اساسی تبیین کرد.
 
 وظیفه مردم
در مقابل در اصل 51 قانون اساسی ايران، ملت سه وظيفه اصلی (انتخاب، پرداخت ماليات و نظارت) بر دولت را دارند، هر چند حقوق ديگری نيز دارند كه در اینجا اشاره نشده است. همچنين دولت به معنی قوه مجريه نيز وظايف متعددی نسبت به مردم دارد كه عمده آن مستقيم و بعضی نيز تبعی است. اين وظايف به مادی و معنوی تقسيم و در زمينه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی،  سياسی، امنيتی و نظامی مربوط می‌شود.

معرفی جایگاه صنعت چاپ
در اجرا و برای عملیاتی کردن این پیام همدلی و همزبانی دولت و ملت در حوزه چاپ، مساله مهمی که باید به آن پرداخته شود معرفی و تبیین جایگاه صنعت چاپ است که به عنوان یک تیغ دو لبه می‌توان به آن نگاه کرد و آن را به فال نیک گرفت.

همه تولیدات و صنایع برای معرفی کالای خود، برای شخصی‌سازی محصول، برای حفاظت از آن، نگهداری بهداشتی، کاربردی کردن، معرفی، آموزش، ماندگاری بیشتر محصول، گویا کردن محصول، معرفی تولیدکننده، سازنده، پخش‌کننده و غیره و غیره... باید از چاپ استفاده کرد. همه گونه تولیدات صنعتی، خدماتی، فرهنگی و هنری به چاپ وابسته هستند و این به آن مفهوم است که هر چه تولید در کشور بیشتر باشد صنعت چاپ از رونق بیشتری برخوردار است که این خود، اشتغال‌زایی و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید را به همراه دارد. با بررسی موارد ذکر شده به این نتیجه می‌رسیم که از چاپ می‌توان به عنوان یک مرجع، میزان و شاخص برای بررسی و راستی‌آزمایی آمار گرفته شده از طرف دولت برای وضعیت واقعی اقتصادی، خدماتی، کشاوزی و یا تولیدی کشور می‌توان استفاده کرد.
 
بررسی مشکلات
نخستین اقدام در راستای رفع مشکلات در صنعت چاپ شناخت علل شکل‌گیری، بروز و ایجاد آنها است. باید بررسی کرد که آیا مشکلات در روش‌هاست؟ در اشخاص و در قوانین است؟ و یا در اجتماع صنعت چاپ، در شخصیت‌های صنفی و هیات مدیره اتحادیه‌های مربوطه است؟ در مشکلات و معضلات اقتصادی؟ در دوری و بی‌توجهی به آموزه‌های دینی است؟ آیا ناشی از توجه به منافع فردی و بی‌توجهی به منافع جمعی است؟ در جاه‌طلبی یا خود بزرگ‌بینی در عدم قابلیت‌های فردی؟ و یا این‌که نمی‌دانند زمان خدمتشان تمام شده و موقع بازنشتگی آنها فرا رسیده و یا در خصومت‌های شخصی است و آیا ناشی از این است که سهم این صنعت در جامعه با گردش مالی و ارزش اقتصادی، فرهنگی بالا تنها یک دفتر در وزارت ارشاد است؟ آیا ناشی از تعویض زودهنگام مسئولان دولتی مرتبط با صنعت چاپ است و یا ناشی از انتصاب مدیران غیرمتخصص در زمینه چاپ است و یا ناشی از تدوین قوانین غیراصولی و غیرضروری و گاهی معارض و متناقض است و یا عدم هماهنگی بین مسئولان وزارتخانه‌ها در نظرات، روش‌ها و اجرا است. آیا ناشی از این است که حوزه چاپ زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اداره می‌شود در حالیکه 90 درصد هویت آن صنعتی و تنها 8 تا 10 درصد آن فرهنگی- هنری رسانه‌ای است.

با بررسی سه وظیفه اصلی دولت یعنی «حمایت از کشور در مقابل متجاوزان خارجی»، «حمایت از شهروندان در مقابل بی‌عدالتی شهروندان دیگر» و «تأمین کالاهای عمومی» باید از دولت پرسید چرا در چاپخانه‌ایی که هیچ دلیل و توجیهی جز مداخله در سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ندارد، سرمایه‌گذاری می‌کند. این در حالی است که این‌گونه چاپخانه‌های دولتی هیچ‌گونه توجیه اقتصادی ندارند و اکثرا با قیمت‌های پائین که هیچ توجیه منطقی ندارد پروژه‌ها را چاپ می‌کنند. موضوع بعدی دلیل سیر قهقرایی مالی و فناوری در صنعت چاپ و در آخر موضوع مهم زمینه‌یابی، مطالعه، رسیدگی و به دنبال آن رفع معضل، مصیبت و سندروم جدید‌الورود تداخل صنفی است.

 با توجه به این‌که این همه موارد در دو گروه دولتی و غیردولتی دسته‌بندی می‌شوند راه حل آن به معنای واقعی، همدلی و همزبانی دولت و ملت را می‌طلبد.
 
راه حل‌ها
با نگاهی اجمالی می‌بینیم که هر یک از معضلات و مشکلات، راه حل خاص خود را دارد. ضمن این‌که برای تحول، ارتقا، صیانت، اشتغال‌زایی و برون رفت از مشکلات و در کل معرفی جایگاه واقعی صنعت چاپ باید راه حلی کلی و برنامه‌ریزی جامع و هدفمند با اهداف کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت به همراه روش‌ها و رویه‌های مخصوص به خود داشته باشیم که دارای برنامه و مراتب مختلف و پیوسته، مرتبط به هم، با نگاهی چند سویه، با برنامه‌ریزی کاربردی، اقتصادی عملیاتی، فرهنگی، آموزشی، آماری که مهم‌ترین بخش آن مربوط به خود صنعت چاپ و اتحادیه‌های مربوطه است و دقیقا نگاه متفاوت متولیان دولتی را به نمایندگی وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی و وزارت صنایع .... را لازم دارد.
 
موقعیت جامع چاپ در ارتباط با دیگر صنایع
با نگاهی کارشناسانه می‌توان از این صنعت به عنوان یک مرجع علمی برای اشخاص حقیقی، سازمان‌ها و نهادهای حقوقی، اقتصادی، مالی، آماری و برای کارشناسان به‌منظور برنامه‌ریزی هدفمند، با داشتن برنامه‌ای راهبردی و به همراه بانک اطلاعاتی کامل آماری از صنعت چاپ در تمام موارد پیش از چاپ، چاپ و پس از چاپ در موضوعات منابع انسانی شامل تحصیلات، توانایی‌های اجرایی _ مدیریتی، سخت‌افزاری در ماشین‌آلات، نرم‌افزاری استفاده کرد.
 
چاپ و فناوری
و با توجه به این‌که وابستگی صنعت چاپ به فناوری اطلاعات و ارتباطاتICT زیاد است،تعیین حجم مشخصی از پهنای باند اینترنت برای صنعت چاپ را لازم دارد.
 
موضوع مهم دیگر تعیین حجم سرمایه‌گذاری و نیروی انسانی فعال و با تجربه در صنعت چاپ به تفکیک در هر یک از رشته‌های چاپ (پیش از چاپ ،چاپ و پس از چاپ) و مشخصا در روش‌های مختلف چاپی (چاپ برجسته، گود مسطح ،غربالی، دیجیتال)
برای ایجاد سینرژی و استفاده بیشتر و بهتر از پتانسیل‌های موجود در صنعت چاپ لازم است تسهیل روند یکپارچه‌سازی اتحادیه‌های صنعت چاپ انجام شود. برای تعیین توانایی‌ها، کمبودها، شناخت نقاط قوت و ضعف این صنعت و پراکندگی جغرافیایی، لازم است سیستم نرم‌افزاری و فناوری‌های موجود ارتقا یابد. با توجه به توانایی‌های صنعت‌گران داخلی برای حمایت از تولیدات داخلی وبرای تسهیل سرمایه‌گذاری در صنعت چاپ از نظر مالی لازم است؛ مواد اولیه، دست مزدها، هزینه‌ها، تعمیرات و بازسازی، لوازم یدکی، هزینه‌های سربار و ...شناسایی جامع و کاملی انجام شود.
 
واردات بی‌رویه، بلای جان چاپ
 لازم است برای رفع هر چند کم مشکلات چند لایه صنعت چاپ، واردات غیر اصولی و بی‌رویه مواد مصرفی ساخته شده متوقف شود، به همراه تولید (و افزایش تولید) همان مواد و کالاها در داخل و به همراه تسهیل برای صادرات.
 
چاپ و آموزش نیروی انسانی
با توجه به آن‌که آموزش نیروی انسانی در چاپ هنوز متاسفانه به روش استاد شاگردی و سینه به سینه (ضمنی ) است وبرای شناخت بیشتر توانایی‌ها و نقاط قوت و نقاط ضعف آموزشی و کادرسازی منابع انسانی، لازم است برنامه‌ریزی اصولی آموزشی در همه سطوح (مدیریت،اپراتوری واداری) انجام شود.
 
ماشین‌آلات در صنعت چاپ
چون حجم مبلغ سرمایه‌گذاری ریالی و ارزی اولیه در صنعت چاپ زیاد است و بازگشت سود حاصل از سرمایه توجیه اقتصادی ندارد لازم است اختصاص تسهیلات با نرخ بهره پایین و بازپرداخت بلندمدت به چاپ اختصاص یابد.
 
جایگاه واقعی صنعت چاپ
 برای بازگرداندن جایگاه و موقعیت واقعی صنعت چاپ و ایجاد ظرفیت لازم در معاونت فرهنگی باید دفترامور چاپ به سازمان صنعت چاپ ارتقا دهند و مسئول آن به مدیرکلی و به موازات همه اینها جایگاه واقعی اتحادیه‌ها رابه عنوان نهاد صنفی با اختیارات واقعی همه بپذیریم و دولت با نگاه به پیام نوروزی مقام معظم رهبری (همدلی و همزبانی دولت و ملت) جایگاه خود را با همدلی و همزبانی به عنوان راهنما و تسهیل‌کننده ببیند بلکه نه به عنوان مسئول و حاکم مطلق.
 
مشکلات مالی در دفتر چاپ
 باید عوارض دریافتی از موضوعات مختلف در صنعت چاپ (مالیات و عوارض از واردات و گمرک و....) را در خود صنعت چاپ هزینه کنند. مشخص شدن ردیف بوجه‌ای برای صنعت چاپ در بودجه سالیانه کل کشور و شناسایی جایگاه صنعت چاپ در بودجه سالیانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مصرف آن درحوزه صنعت چاپ به همراه معرفی رسالت صنعت چاپ در برنامه‌های جاری کشور.

آموزش و دانشگاه علمی کاربردی چاپ
با توجه به این‌که کار کردن در حوزه صنعت چاپ هوشمندی بسیار بالایی را می‌طلبد در همه سطوح مدیریتی و اداری و اپراتوری و برای ایجاد تحولی اساسی و واقعی در دانشگاه علمی کاربردی چاپ به عنوان قطب علمی صنعت چاپ به منظور ایجاد تحول و حمایت و افزایش بهره‌وری در آموزش‌های نظری، علمی و عملی و رفع موانع آموزشی و بالا بردن سطح آموزش استادان و دانشجویان و مدیران صنعت چاپ، کارگران و کارکنان چاپ لازم است تحولی در چاپ کتاب‌های درسی مربوطه به دانشگاه انجام شود و به موازات آن تسهیل در جذب دانشجویان دانشگاه‌های چاپ در تمام حوزه صنعت چاپ و در اختیار قراردادن ماشین‌آلات چاپ به دانشگاه، انسجام و هماهنگی بین بدنه صنت چاپ و اتحادیه‌ها و دانشگاه، وزارتخانه‌های مربوطه صورت گیرد.
 
چاپ ایران در حوزه بین‌المللی 
برای نقش مؤثر حضور ایران در بازارهای بین‌المللی و منطقه‌ای باید بررسی کاملی از توانایی‌های صنعت چاپ ایران و رفع تهدیدها و معرفی فرصت‌ها صورت پذیرد و با توجه به فرصت‌های بالقوه ایران در کشورهای عضو سازمان منطقه‌ای اکو، کشورهای عضو سازمان غیرمتعهدها، کشورهای اسلامی را هم، می‌توان مورد توجه قرارداد.
 
ضرورتا به موازات بررسی، حل و رفع مشکلات باید جایگاه، وظایف و موقیت هر یک از طرفین با نگاه به پیام همدلی وهمزبانی ملت و دولت، تسهیل و هموار شود.

در این باره بخوانید:

1ـ حدادی: ناشران در دولت اعتدال بیش از هر دوره مورد احترام هستند (اینجا)

2ـ واگذاری نمایشگاه کتاب تهران به بخش خصوصی، تمرینی برای تعامل بهتر بود/یادداشتی از داریوش مطلبی (اینجا)

3- حسن مفید: تعیین چارچوب همکاری به تعامل بهتر ناشران و وزارت ارشاد کمک می‌کند/ لزوم تدوین آیین نامه‌ای مشخص در حوزه ممیزی (اینجا)

4- ذکائی: همدلی و همزبانی دولت و ملت در صنعت چاپ، مستلزم درک مشترک از مسائل است (اینجا)