كتاب «تاريخ پيدايش غرب مسيحي (اروپا چگونه مسيحي شد)»، نوشته «پتر بروان» با ترجمه و شرح بهاءالدين بازرگاني گيلاني منتشر شده است. اين پنجمين اثر از مجموعه بررسيهاي تاريخي اروپايي موسوم به احداث اروپا است.
مورخ ايرلندي، استاد تاريخ دانشگاههاي آكسفرد، لندن، بركلي و پرينستون است و حوزه تخصصياش تاريخ اواخر عهد باستان و رابطه دين و جامعه در دوران انتهايي امپراتوري روم و اوايل قرون وسطاست. او در اين كتاب، مسير پر ماجراي پيدايش دين مسيحي را از شروع عهد وسطاي اوليه تا سال هزار ميلادي به بررسي نشسته است، مسيري كه از عصر امپراتوري روم غربي و گرويدن قسطنطين اول امپراتور روم به مسيحيت در سال 312 ميلادي آغاز ميشود و نهايتا با پذيرش مسيحيت توسط سكنه جزيره ايسلند در سال هزار ميلادي، مسيحي شدن سراسر قاره اروپا را به فرجام ميرساند.
براون به هيچ وجه بررسي تاريخ طولاني كليساي مسيحي را موضوع اصلي اثر خود قرار نداده و كتاب هرگز شرحِ سرگذشت پاپها، اسقفها، كشيشها و كليساها نيست. اوضاع و تحولات بغايت متغير تاريخي و محيطهاي هيجاني و دنياهاي رنگارنگي كه آئين مسيحيت در سرزمينهاي ايرلند، بريتانيا، شمال ُگل، آلمان و بالاخره ممالك اسكانديناوي تجربه كرده و خود را هرآينه با شرايط مختلف زماني و مكاني تطبيق داده، مورد تحقيق و تتبع مورخ قرار گرفته است.
نويسنده روايات كهن و اقوال آباء كليسايي را كه معتقدند گويا نصرانيان اقليتي دائما تحت آزار و تعقيب بودند و يا زندگاني مخفي و با صعوبتي داشتند با واقعيات آن دوران هيچ سازگار نميبيند. حتي اقوال جديدتر كه گسترش مسيحيت را به عنوان دين رحمت و برابري در ميان مردمان ضعيف و عقب نگاه داشته توصيف ميكند كمتر قرين واقعيت ميداند و با ارائه آيات و نشانههاي واقعي و با استناد به مدارك و شواهد متقنِ تاريخي نتيجه ميگيرد كه مسيحيت به هيچ وجه كيش بردگان و مردمان ضعيف و فرودست نبوده است.
به اعتقاد نويسنده، قابليت سازش و همكاري متفكران و مروجان آئين نصراني با سلاطين، اميران، روساي قبائل و سركردگان نظامي اقوام مختلف در سرزمينهاي بدوي و فاقد فرهنگِ غرب و شمال اروپا و مساعي ساير آباء كليسايي در تطبيق مسيحيت با رسوم و آئين هاي باستاني، عامل اصلي در بازداشتن تدريجي حاكمان از بت پرستي و مناسك كافري بوده و در فرآيندي منعطف و صبورانه نهايتا تخريب معابد و بتخانه ها و گروش به كيش جديد را به همراه آورده است.
نويسنده با اتخاذ مواضع بيطرفانه ميان آئينهاي كهن مشركان و بت پرستان و مسيحيت جديد، تأثيرپذيري متقابل اين دو را با هنر نقالي تاريخي و نگاه نافذ كهنشناسانه به گونهاي ارائه ميكند كه خواننده در مواردي عاجز از تميز اين مطلب ميشود كه به واقع كدام يك از ديگري تأثير بيشتري پذيرفته است.
مترجم کتاب میگوید: كتاب را از مجموعه آثار برجسته اروپايي موسوم به «احداث اروپا» انتخاب كردهام. احداث اروپا عنوان ابتكار بيش از دو دهه گذشته پنج ناشر معتبر آلماني، انگليسي، ايتاليايي، فرانسوي و اسپانيايي است كه دستاندركار گردآوري و انتشار تاريخ اروپا از جنبههاي مختلف و از منظري جديد و محققانه شدهاند، آنچه كه تمايزات ساختاري با تاريخنويسيهاي متعارف معاصر در مغرب زمين دارد. در اين ابتكار حداقل 20 مورخ و جامعهشناس ممتاز غربي به سرپرستي ژاك لوگوف مورخ برجسته فرانسوي تاكنون 24 عنوان كتاب در بررسيهاي تاريخي پيرامون قاره اروپا را در يك كار مشترك چاپ و منتشر كردهاند تا پاسخگوي چالشهاي تازه و سنگيني باشد كه اروپا در زمانه حاضر در عرصه جهاني با آن مواجه است.
بهاءالدين بازرگاني در مدت بيش از يك دهه گذشته تاكنون پنج اثر از سلسله آثار احداث اروپا را با عناوين «انقلابهاي اروپايي» نوشته چارلز تيلي مورخ و جامعهشناس فقيد آمريكايي؛ «اروپا مولود قرون وسطي» اثر ژاك لوگوف؛ «تاريخ پيدايش علوم جديد در اروپا» نوشته پائولو روسي مورخ فقيد ايتاليايي؛ «تاريخ روابط اسلام و اروپا» نوشته فرانكو كارديني مورخ ايتاليايي و بالاخره كتاب پيش رو را به فارسي برگردانده و به چاپ رسانده است.
وی در حال حاضر ترجمه و شرح كتاب «تاريخ تقدير زن در اروپا» اثر گيزلا بوك مورخ آلماني را از همين گروه در دست اتمام دارد و مصمم است آثار ديگر اين گروه را در آينده به اين مجموعه اضافه كند تا مورد استفاده بيشتر علاقهمندان، دانشپژوهان و دانشجويان علوم تاريخي و اجتماعي قرار گيرد و بتواند در غنا بخشيدن به منابع جديد تاريخي و اجتماعي پيرامون باختر زمين در مملكتمان كه متاسفانه در مقايسه با موضوعات ديگر تا حدودي نازل است مدد رسانده باشد.
كتاب «تاريخ پيدايشِ غرب مسيحي» در 485 صفحه، شمارگان 550 نسخه در قطع وزیری به بهای 42 هزار و 500 تومان از سوی نشر علم منتشر شده است.
نظر شما