حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر سید محمد احمدی ابهری در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) که درباره زندگی پربار استاد عبدالحسین حائری که صبح امروز یکشنبه اول شهریور، جان به جان آفرین تسلیم کرد توضیح داد: ایشان از بزرگان حوزه علمیه قُم و نوه دختری مرحوم حاج عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قُم بودند که از همان ابتدا در این حوزه مشغول به تحصیل شدند و به سطوح قابل توجهی در این عرصه رسیدند؛ به طوری که به اذعان برخی، ایشان گواهی اجتهاد را از برخی بزرگان آن زمان دریافت کرده‌اند.

رئیس پیشین کتابخانه مجلس شورای اسلامی افزود: مرحوم عبدالحسین حائری در جوانی و حدود 30 سالگی به تهران مهاجرت کردند، از کسوت روحانیت بیرون آمدند و به کارهای دیگری مشغول شدند. شاید احساس می‌کردند که در قُم استادان و بزرگان بسیاری وجود دارند و وجودشان در تهران بیشتر مورد نیاز است.

احمدی ابهری درباره آغاز فعالیت مرحوم حائری در کتابخانه مجلس، گفت: ایشان از همان ابتدا با ورود به تهران، در کتابخانه مجلس مشغول فعالیت شدند و با توجه به علم و فضلی که داشتند، خدمات بزرگی به این کتابخانه ارائه دادند. مرحوم حائری در بین کتابشناسان ایران شاید از همه دقیق‌تر و مطلع‌تر بود، به طوری که کتابشناسان و فهرست نویسان بزرگی چون مرحوم دانش‌پژوه پیوسته به ایشان مراجعه می‌کردند.

وی با اشاره به نگاه ویژه مرحوم حائری در ارائه خدمات در کتابخانه مجلس گفت: دیدگاه قالبی که در آن زمان درباره فهرست‌نگاری وجود داشت، معرفی هرچه زودتر و سریع‌تر کتاب‌ها، نسخه‌ها و منابع موجود در کتابخانه برای استفاده محققان و پژوهشگران بود، اما نگاه مرحوم حائری توجه به صحت و کیفیت معرفی منابع بود و تمام توجه خود را به شناختن کامل و شناساندن دقیق کتاب و مؤلف آن معطوف می‌کردند.

سردبیر فصلنامه نقد کتاب «فقه و حقوق» ادامه داد: ایشان عقیده داشتند که عمده مشکلات و ابهامات موجود در معرفی منابع و به ویژه نسخ خطی را می‌توان با شناخت مؤلف از بین برد تا منبعی که معرفی می‌شود هیچ نکته مجهول و ابهامی از خود به جای نگذارد و همواره بر این موضوع پا فشاری می‌کردند؛ به این ترتیب خدمات ارزشمند و ماندگاری را به فضا و جامعه علمی کشورمان ارائه دادند.

رئیس پیشین کتابخانه مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: مرحوم حائری همواره اعلام می‌کردند که درباره تدوین تاریخ علم، هیچ اعتمادی به غربیانی که تاریخ علم شرق را نوشتند نداریم، چراکه این افراد دچار نافهمی و کج فهمی‌های بسیاری در این عرصه هستند و خود ما که چنین آثار و گنجینه‌هایی از گذشتگانمان داریم، باید با استناد به این آثار تاریخ علم شرق  را بنویسیم.

احمدی ابهری در ادامه با اشاره به دوران ریاست مرحوم حائری بر کتابخانه مجلس، گفت: ایشان مدت‌ها ریاست کتابخانه مجلس را برعهده داشت، به طوری که طولانی‌ترین مدت ریاست در کتابخانه مجلس که به حدود 24 سال می‌رسد متعلق به ایشان بوده که بخشی از آن به پیش از انقلاب و بخش عمده‌ای نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی است.

وی تأکید کرد: با توجه به ویژگی‌ها و اقتضائات آن زمان، ایشان عملکردی قوی در ریاست کتابخانه مجلس داشتند. آن زمان شعار کتابخانه‌ها «جمع‌آوری حداکثری منابع و نگهداری از آن‌ها» بود و کتابخانه مجلس در این زمینه نقش برجسته‌ای ایفا کرد.

رئیس پیشین کتابخانه مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ریاست ایشان در کتابخانه مجلس، از آنجا که با انقلاب اسلامی مصادف شده بود، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند، ادامه داد: در آن دوران اعمال برخی رفتارها و تصمیمات نسنجیده، ممکن بود به بر باد رفتن اولین کتابخانه رسمی ایران و منابع ارزشمند آن منجر شود، اما ایشان با ایستادگی و استقامت مثال زدنی، توانستند این کتابخانه را حفظ کنند و از این نظر بسیار مورد توجه امام خمینی (ره) قرار گرفتند.

وی در ادامه به پیام امام خمینی (ره) به مرحوم حائری اشاره کرد و گفت: در آن زمان عملکرد مرحوم عبدالحسین حائری به گونه‌ای بود که امام خمینی (ره) به شهید مطهری گفتند که «به آقای حائری بگویید در کتابخانه مجلس باشند و آنجا را حفظ کنند.»
سردبیر فصلنامه نقد کتاب «فقه و حقوق» ادامه داد: در اواخر حضور ایشان در کتابخانه مجلس با ظهور نوآوری‌ها و تکنیک‌های جدید کتابداری مصادف شد و روزآمد کردن کتابخانه‌ها و حضور دستگاه‌های کامپیوتری دیگر به دوران ایشان نرسید. اما استاد حائری در زمان خود و با شعاری که کتابخانه‌ها در آن زمان پیگیری می‌کردند، توانست منابع ارزشمند و نفیسی را برای کتابخانه مجلس جمع‌آوری و نگهداری کند.

احمدی ابهری با اشاره به تبعات خدمات ماندگار ایشان در کتابخانه مجلس گفت: امروز بسیاری از بزرگان و عالمان، رشد و پیشرفت‌های علمی خود را مدیون حمایت‌ها و همراهی استاد حائری در عرصه کتابخوانی می‌دانند و همه جامعه علمی کشور از ایشان خاطره خوبی به یاد دارند. امیدوارم این خدمات ارزنده، برای ایشان ذخیره‌ای در عالم آخرت باشد و در آن دنیا میهمان امیرالمؤمنین و اهل بیت پیامبر(ص) باشند؛ چرا که او همواره ناشر معارف ائمه اطهار بود.