به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) با وجود اینکه کودکان و نوجوانان از اقشار مهم و تاثیرگذار جامعه هستند و کتابخوانی نقش بسزایی در افزایش اطلاعات و آگاهی‌شان دارد، توجه زیادی به ایجاد و تجهیز مراکز مطالعه برای کودکان و ترویج کتابخوانی بین آنها نشده است و اندک مراکزی هم که در این زمینه وجود دارند، چندان شناخته شده نیستند.
 
از معدود مراکزی که تا کنون به مطالعه کودکان توجه نشان داده می‌توان به «خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن» اشاره کرد که با توجه به نیازهای جامعه، برای گسترش فرهنگ خواندن و به قصد تعمیق دانش و بینش مخاطبان شکل گرفته و هدف اصلی‌اش گسترش فرهنگ خواندن شامل خواندن، دیدن، شنیدن و لمس کردن بین گروه‌های سنی کودک و نوجوان و تربیت کتابداران و مروجان کتابخوانی است؛ هرچند این مرکز آن گونه که شایسته است، شناخته نشده و بسیاری از مخاطبان از وجودش بی‌خبرند.
 
این نهاد فرهنگی در زمینه ایجاد زمینه‌های علاقه‌مند کردن کودکان، نوجوانان، والدین و مربیان به مطالعه، تربیت کتابدار و تقویت نیروی کاردان برای اشاعه فرهنگ کتابخوانی، ایجاد کتابخانه مرجع و مرکز اطلاع رسانی برای ترویج خواندن، ارتباط با دانش آموزان و معلمان در جهت رشد فرهنگ کتابخوانی، ارتباط با والدین و کودکان و نوجوانان دارای معلولیت به منظور رشد فرهنگی و مشاوره در زمینه تأسیس، سازماندهی و توسعه کتابخانه‌های کودک و نوجوان و کانون‌های فرهنگی تلاش می‌کند.
 
ندا موحدی‌پور از بنیان‌گذاران خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن و عضو شورای مدیریت این موسسه درباره این نهاد فرهنگی به ایبنا گفت: در واقع خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن، خانه پدری خانم ملیحه پیشدار از بنیانگذاران این مجموعه بوده که برای انجام فعالیت‌های عام‌المنفعه‌ درنظر گرفته شده است و به دلیل گرایش و علاقه خاص خانواده پیشدار به کتاب و کتابخوانی این مکان در سال 1383 با همکاری شورای کتاب کودک به خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن تبدیل شد.
 
وی اضافه کرد: از جمله هدف‌های این نهاد، ایجاد کتابخانه کودک و نوجوان و کتابخانه تخصصی و مرکز اطلاع رسانی با هدف ترویج خواندن، مشاوره و مشارکت با خانواده‌ها، مراکز آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، هنری، رسانه‌ای، اقتصادی و صنعتی برای گسترش فرهنگ کتابخوانی، طراحی، مشاوره و ساماندهی کتابخانه‌های الگوی کودک محور به قصد ترویج کتابخوانی بین کودکان و نوجوانان، مشاوره و مشارکت درزمینه ترویج کتابخوانی بین کودکان و نوجوانان، برگزاری نشست‌های فرهنگی و نمایشگاه‌های ویژه برای گسترش فرهنگ خواندن، برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی به‌صورت حضوری، مکاتبه‌ای و از راه دور در زمینه هنر خواندن، آشنایی با ادبیات کودکان و نوجوانان و تربیت کتابداران و مروجان کتابخوانی است.
 
موحدی‌پور درباره کتابخانه‌های موجود در این نهاد توضیح داد: به طور کلی در این مجموعه دو کتابخانه وجود دارد؛ یک کتابخانه برای کودکان و نوجوانان که مراجعه کنندگان از بدو تولد تا 16 سالگی را پوشش می‌دهد و دیگری کتابخانه تخصصی برای مروجان و علاقه‌مندان به کتابخوانی و پژوهشگران. البته به دلیل استقبال زیاد بزرگسالان و خانواده‌ها از کتابخانه تخصصی مروجان، تصمیم گرفتیم آن را به یک کتابخانه عمومی با عنوان «کتابخانه خانواده» تبدیل کنیم. همچنین به دلیل درخواست‌های زیاد نوجوانان بالای 16 سال و جوانان کتابخانه‌ای را نیز برای این گروه سنی تجهیز کردیم. در مجموع دو هزار و 500 عضو داریم.
 
وی ادامه داد: به طور کلی15 هزار جلد کتاب در این کتابخانه‌ها وجود دارد که هفت هزار جلد آن در حوزه کودک و نوجوان و هشت هزار جلد مربوط به بخش بزرگسال است. در این کتابخانه‌ها چه کودک و نوجوان و چه بزرگسال کتاب‌ها با موضوعات مختلف با محور ادبیات ارایه شده است ما در این مکان کتاب‌های کمک‌آموزشی و درسی نداریم. البته کتاب‌های مرجع برای تحقیقات بچه‌ها در کتابخانه وجود دارد که کودکان و نوجوانان می‌توانند از آن برای پژوهش‌هایشان استفاده کنند.
 
موحدی‌پور درباره نحوه چیدمان کتاب‌ها دراین کتابخانه‌ها گفت: باتوجه به اینکه یکی از اهداف ما از تاسیس این کتابخانه‌ها، الگوسازی برای سایر کتابخانه‌ها بوده است، از نظر نحوه چیدمان کتاب‌ها، جذب مخاطب، راهنمایی مخاطبان و آموزش کتابداری تلاش کرده‌ایم از روش‌های استاندارد و جدید استفاده کنیم تا سایر کتابخانه‌ها بتوانند از آن الگوبرداری کنند.
 
همچنین در کتابخانه بخشی به عنوان تازه‌های کتاب و بخشی به عنوان پرمخاطب‌ها داریم که در این قسمت‌ها عناوین تازه و کتاب‌هایی را که براساس ارزیابی‌های دوره‌ای با استقبال گسترده‌ای مواجه شده‌اند به مخاطبان معرفی می‌کنیم علاوه بر این دو کتابدار دایمی در بخش کودک و نوجوان و یک کتابدار در بخش بزرگسال و 80نفر مربی داوطلب داریم که آشنایی کاملی با محتوای کتاب‌ها دارند و به مخاطبان و دو هزار و 500 نفر عضوی که داریم، مشاوره می‌دهند.
 
وی اضافه کرد: همچنین برای آموزش کتابداری به کتابداران سایر کتابخانه‌ها، فارغ‌التحصیلان کتابداری و علاقه‌مندان به این رشته، کارگاه‌های آموزشی را در خانه کتابدار برگزار کرده‌ایم که تا به حال 16 دوره از این کارگاه‌ها تشکیل شده و نکاتی درباره آشنایی با روانشناسی کودک و نوجوان، آشنایی با ادبیات کودک و نوجوان، آشنایی با کتاب‌های کودک، فهرست‌نویسی، کارهای فنی مربوط به کتابداری، مستندسازی، روش‌های ترویج کتابخوانی در کتابخانه و قصه‌نویسی به علاقه‌مندان آموزش داده شده است.
 
موحدی‌پور در ادامه سخنانش به اهمیت ترویج خواندن اشاره کرد و گفت: تاکید ما در خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن، ارایه خدمات عمومی و استفاده از روش‌هایی برای جذب مخاطبان به کتابخوانی و ترویج مطالعه است. بر این اساس نیز کارگاه‌های مختلفی را برای مخاطبان برگزار می‌کنیم و سعی کرده‌ایم در این کارگاه‌ها روش‌های صحیح مطالعه، نحوه انتخاب کتاب‌ها، پیدا کردن موضوعات جذاب و ... را به آنها ‌آموزش دهیم و برای اطلاع مخاطبان از برنامه و ساعت برگزاری این کارگاه‌ها، برنامه زمانبندی شده آنها را به صورت دوره‌های شش ماهه از قبل اعلام می‌کنیم. تا به حال نیز 300 کارگاه با محوریت ترویج خواندن در خانه کتابدار برگزار کرده‌ایم؛ از جمله این کارگاه‌ها می‌توانم به «خوب دیدن»، «محله من و بچه‌هایش»، «ساخت بازی‌های فکری»، «اجرای تئاتر مایسر کوچولو»، «ساخت بازی‌های سنتی» و «طرح سبد خواندن با خانواده» اشاره کنم.
 
وی درباره «طرح سبد خواندن با خانواده» توضیح داد: در این طرح مخاطبان با روش‌های مختلف کتابخوانی آشنا می‌شوند و تلاش می‌کنیم خانواده‌ها با کتاب انس بگیرند و کتاب را وارد فضای خانه‌شان کنند. سپس مخاطبان وارد حلقه‌های مطالعاتی می‌شوند. همچنین برای مخاطبانی هم که تازه به عضویت کتابخانه در می‌آیند کارگاه دوساعته‌ای به عنوان «آشنایی با کتابخانه» برگزار می‌کنیم. در این کارگاه به آنها می‌آموزیم که چگونه می‌توانند کتاب‌ها را به امانت بگیرند و کتاب‌های مختلف را جست‌وجو کنند، همچنین نحوه فهرست‌بندی و آشنایی با کتاب‌های موجود در کتابخانه به آنها آموزش داده می‌شود.


 
موحدی‌پور اضافه کرد: در سال گذشته طرحی را در خانه کتابدار برای جذب بیشتر بچه‌ها به کتابخوانی برگزار کردیم در این طرح به دلیل علاقه بسیار زیاد بچه‌ها به مجموعه کتاب‌های «فرانکلین» سعی کردیم در قالب برنامه‌ای جذاب آنها را تشویق کنیم تا بتوانند خودشان را به جای شخصیت اول این کتاب قرار دهند. بنابراین در قالب یک تور تفریحی – آموزشی، بچه‌ها را به موزه ملک بردیم. در قالب این تور بچه‌ها ضمن خواندن کتاب و بازی پازل از بخش‌های مختلف موزه بازدید کرده و با به صورت غیرمستقیم به کتابخوانی علاقه‌مند شدند.


 
وی در ادامه به سایر طرح‌های این نهاد فرهنگی اشاره کرد و گفت: فعالیت جدید دیگری که به تازگی در خانه کتابدار انجام داده‌ایم نشست‌های تبادل کتاب با عنوان «چای می‌نوشیم و کتاب می‌خوانیم» است که هر دو ماه یکبار در این نهاد برگزار می‌شود در این نشست‌ها مخاطبان، دغدغه‌هایشان را درباره کتاب‌هایی که خوانده‌اند، مطرح می‌کنند و به گفت‌وگو می‌پردازند؛ در واقع درباره ابعاد مختلف مسایل و مفاهیمی که در ذهنشان با خواندن کتاب‌ها شکل گرفته است، صحبت می‌شود. همچنین کتاب‌‌هایی در قالب همین موضوعات به مخاطبان معرفی می‌شود اما پاسخی به سوال‌ها و دغدغه‌های آنها داده نمی‌شود زیرا ما با برپایی این چنین نشست‌هایی سعی می‌کنیم ابعاد گسترده مفاهیم مختلف را بیان کنیم و مخاطبان را تشویق کنیم که برای یافتن پاسخ پرسش‌هایشان به کتاب‌ها و مراجع بیشتری مراجعه کنند.
 
موحدی‌پور گفت: همچنین طرح سبد خواندن را در مدارس نیز اجرا کرده‌ایم. در این طرح مربیان هفته‌ای یکبار به مدارس مراجعه می‌کنند و در آنجا در قالب یک کتابخانه محلی، به بچه‌ها کتاب امانت می‌دهند و همچنین فعالیت‌هایی مانند بلندخوانی، مسابقات و بازی‌های مختلف را در مدارس اجرا می‌کنند؛ به این وسیله بچه‌ها تشویق می‌شوند تا بتوانند کتاب‌های مختلف را بخوانند.
 


وی در ادامه اظهار کرد: باتوجه به طرح‌های مختلفی که برای ترویج مطالعه در این مرکز برگزار کردیم به این نتیجه رسیدیم که به طور کلی جذب افراد به کتاب و کتابخوانی باید به صورت غیرمستقیم و در قالب فعالیت‌هایی باشد که به نوعی آنها را با فرآیند خواندن درگیر کند؛ به نظر ما «خواندن» یعنی «خوب دیدن، خوب شنیدن و خوب لمس کردن». بنابراین سعی می‌کنیم در قالب برنامه‌های مختلف مانند برگزاری نمایشگاه‌ها، نمایش فیلم، ساختن کاردستی و ... کودکان، نوجوانان و بزرگسالان را به مطالعه تشویق کنیم.
 
وی اضافه کرد: از بازخوردهای مختلفی هم که از مخاطبان برنامه‌های مختلف ترویج خواندن در خانه کتابدار دریافت کرده‌ایم متوجه شده‌ایم که این برنامه‌ها توانسته است تاثیرگذار باشد. به عنوان مثال برخی اعضای ما در آپارتمان‌های محل سکونتشان کتابخانه‌های کوچکی راه‌اندازی کرده‌اند تا ساکنان آپارتمان بتوانند از آن استفاده کنند یا دوستانی که در طرح «کوله‌پشتی کتاب» کتاب‌هایی را در اختیار مسافران اتوبوس‌های «بی.‌آر.تی» برای مطالعه قرار داده‌اند.
 
موحدی‌پور درپایان میزان استقبال از خانه کتابدار کودک و نوجوان را با توجه به امکانات و منابعی که در این مکان ارائه می‌‌شود، بسیار کم ارزیابی و اظهار امیدواری کرد که در آینده میزان استقبال علاقه‌مندان و کودکان و نوجوانان از این نهاد فرهنگی افزایش یابد.
 
گروه‌های مختلف سنی می‌توانند با پرداخت حق عضویت از منابع مطالعاتی و برنامه‌های خانه کتابدار کودک و نوجوان واقع در خیابان ولیعصر، بالاتر از میدان منیریه، خیابان اسدی منش، کوچه دهستانی، نبش بن بست دوم، پلاک 2 استفاده كنند. این مرکز همه روزه از ساعت 8 تا 17 به غیر از روزهای پنجشنبه، جمعه و تعطیلات رسمی آماده سرویس دهی به علاقه‌مندان است.