به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، دومین روز از نخستین دوره آموزشی مدرسه تابستانی خواندن، با کلاس «ترویج خواندن برای کودکان» به تدریس لیلا کفاش‌زاده، کارشناس پژوهشکده میراث فرهنگی و عضو شورای کتاب کودک آغاز شد.

کفاش زاده با بیان اهمیت عادت به مطالعه و فعالیت‌های ترویجی در راستای هدایت کودک در مسیر درست، مزایای خواندن کتاب برای کودک را  برشمرد. برقراری ارتباط عاطفی با مادر، گسترش دایره لغات کودک، افزایش قدرت تخیل و... از مواردی بود که به عنوان مزایای خواندن از آن یاد شد. وی همچنین با ارائه نتایج تحقیقات علمی مبنی بر اینکه از اواخر دوران بارداری، کودک قادر به شنیدن صداست، کتابخوانی از سنین پایین را در رشد ذهنی کودک تأثیرگذار دانست.

عضو شورای کتاب کودک با ذکر نمونه‌هایی عملی از شیوه‌های جذاب سازی کتابخانه برای کودکان تصریح کرد: کتابخانه را باید به پاتوقی تبدیل کرد که احساس خوشایندی برای افراد به ارمغان آورد. برگزاری جشن‌ها و آیین‌های مناسبتی، انجام فعالیت‌های تعاملی با کودکان، توضیح قوانین کتابخانه با همراهی ابتکار و خلاقیت، توجه به روزهای ملی و جهانی کتاب و برگزاری برنامه‌هایی متناسب با این ایام و... برخی از فعالیت‌های بود که انجام آن پیشنهاد شد.

وی همچنین کتابداران را از انجام برنامه‌هایی چون برگزاری مسابقات برحذر داشت و در این خصوص گفت: تعیین برنده و مادی کردن نتیجه مسابقه، زمینه ساز ایجاد رقابت ناسالم بین کودکان خواهد بود.

در پایان این کلاس لیلا کفاش‌زاده ضمن معرفی وبسایت‌هایی مناسب در حوزه ترویج خواندن برای کودکان از جمله کتابک، شورای کتاب کودک، بوک تراست و... بخشی از کتاب «من هشتمین آن هفت نفرم» نوشته عرفان نظر آهاری را خواند؛ این بخش بسیار مورد استقبال شرکت این کنندگان کلاس قرار گرفت.

کلاس بعدی این دوره با عنوان «ترویج خواندن برای بزرگسالان» با تدریس مانی شهریر، مؤسس و مسئول پایگاه «جیره کتاب» ادامه پیدا کرد. شهریر که رشته تحصیلی وی مهندسی برق و حوزه کاری او کامپیوتر است، به دلیل علاقه شخصی، حدود 10 سال قبل طرحی با عنوان «جیره کتاب» را راه‌اندازی کرد. وی در این کلاس تجربه خود را از راه‌اندازی این طرح، که در راستای ترویج خواندن است، با کتابداران حاضر در دوره به اشتراک گذاشت.

شهریر که این طرح را با شعار «با جیره کتاب هر ماه یک کتاب بخوانیم!» همراه کرد، در خصوص اولین گام‌های ایجاد آن گفت: کار با دوستان و آشنایان آغاز شد و بعدها گستره بیشتری را در بر گرفت. فرمی طراحی شد که در سال‌های آغازین به صورت چاپی بود و این فرم علاقه و سلیقه اعضاء و مشترکین را برایمان مشخص می‌کرد؛ و ما بر اساس این اطلاعات کتاب مناسب را برای آنان انتخاب می‌کردیم. زمستان 83 نخستین بسته‌ها آماده شد؛ احساس هیجان انگیز رسیدن بسته پستی به افراد روند اشتراک با جیره کتاب را با استقبال مواجه می‌کرد.

وی با اشاره به عمر ده ساله این طرح بیان کرد: طی این سال‌ها برای بزرگسالان و نیز گروه سنی کودک و نوجوان، کتاب ارسال کرده‌ایم و در این بازه زمانی کودکانی بودند که اشتراک خود را از کودک و نوجوان به بزرگسال تغییر داده‌اند. در این طرح شما مشترک خرید کتاب می‌شوید و مبلغی را به عنوان سپرده به جیره کتاب می‌دهید؛ عده‌ای مشترکین عادی هستند که کتاب ماهانه و یا دو ماه یکبار (به درخواست متقاضی) به آنها ارسال می‌شود و دسته دیگر مشترکین «جیره به درخواست» هستند؛ این گروه از مشترکین، کتاب‌های مورد علاقه خود را بر اساس آثاری که در وبسایت جیره کتاب معرفی شده است، سفارش می‌دهند.

ارسال کتاب برای کودکان بهزیستی و مناطق دورافتاده با هزینه خیرین بخش دیگری از فعالیت‌های «جیره کتاب» است؛ شهریر در این خصوص گفت: ارسال کتاب برای کودکان بهزیستی ضمن اینکه در آنان احساس مالکیت نسبت به دارایی خود ایجاد می‌کند، دریافت ماهانه کتاب به عادت تبدیل شده و فرد متوجه می‌شود که اگر جیره ماه خود را نخواند، ماه آینده دو برابر خواهد شد؛ و به عقیده من عادت به اینکه خود را ماهانه ملزم به خواندن یک کتاب کنیم، عادت پسندیده ایست.

این کلاس که به شیوه‌ای پویا و کاملا تعاملی اداره شد، با پرسش‌های کتابداران در خصوص جزئیات، موفقیت‌ها و مشکلات موجود در مسیر اجرای این طرح پی گرفته شد.

پس از استراحتی چند ساعته، دومین روز مدرسه تابستانی خواندن با برگزاری دو کلاس دیگر  با عناوین «روش‌های مطالعه»  و «روش‌های روانشناسی ترویج مطالعه» توسط دکتر صمد ولی‌زاده، مدرس و فعال در حوزه آموزش مهارت‌های مطالعه، کنکور و روانشناسی ادامه یافت.

دکتر ولی‌زاده آشنایی کتابدار با روش‌های صحیح مطالعه را لازمه انجام فعالیت‌های ترویجی موفق توسط وی دانست و گفت: بر اساس روش‌های علمی لازم است که فرد ذهنیت مثبتی برای مطالعه داشته باشد و تا زمانی که به این مهم دست نیابد، امکان انتقال این اشتیاق و انجام فعالیت‌های ترویجی وجود نخواهد داشت. اولین اصل در ایجاد ذهنیتی مثبت این است که به فراگیری مطلب مورد نظر باور داشته باشیم و آنرا پیچیده و غیرقابل فهم فرض نکنیم.

ولی‌زاده با بیان اینکه در حال حاضر بحث مطالعه با وجود رقبایی همچون اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و... با مشکلات بسیاری روبروست، بیان کرد: یکی از مشکلات امروز ما این است که افراد به مطالعه با ذهنیت تکلیف می‌نگرند. عموم مردم بر اساس آموزه‌های زمان تحصیل، به مطالعه نگاهی منفی دارند؛ چراکه از ابتدا سیستم آموزشی ما درس خواندن و مطالعه را برای کسب نمره بهتر و نه به منظور لذت بردن، باسواد شدن و زندگی بهتر معرفی کرده است.

مدرس این کلاس هسته مرکزی فرهنگسازی را ترویج کتابخوانی دانست و به تشریح شیوه درست مطالعه پرداخت. نگاهی کلی به مطلب مورد نظر به منظور آشنایی با آن، بازگشت به مطلب و بازخوانی آن، آموزش شیوه‌های تند خوانی، بلند خوانی برای کمک به تمرکز حواس و... از تکنیک‌هایی بود که از سوی استاد ولی‌زاده بدان‌ها اشاره شد.

آخرین کلاس دومین روز مدرسه تابستانی خواندن، به درس «روش‌های روانشناسی ترویج مطالعه» اختصاص یافت، که توسط دکتر صمد ولی‌زاده تدریس شد.

ولی‌زاده تغییر در نظام باورها را در رابطه با مطالعه، اولین قدم در راستای اجرای روش‌های روانشناسی ترویج مطالعه دانست و گفت: عموم افراد مطالعه را کاری غیرمفید می‌پندارند؛ این درحالیست که مطالعه نیازی اساسی است و رواج آن از حجم ناهنجاری‌های اجتماعی می‌کاهد؛ و از آنجایی که انسان تحت تأثیر نظام اعتقادی و باور خود قرار دارد، مادامی که مطالعه را امری غیرضروری می‌داند، به سراغ آن نخواهد رفت.

وی ادامه داد: ایجاد الگوی مطالعه از دیگر مواردی است که باید به آن توجه شود؛ چراکه ثابت شده، الگوها با عادت‌ها شکل می‌گیرند؛ اینکه همواره کتابی همراه شما باشد، امری است که تکرار آن به الگویی کاربردی و مفید بدل خواهد شد.

آموزش روش‌های مطالعه آسان، در دسترس بودن کتاب، برگزاری جلسات نقد کتاب بگونه ای جذاب و... از دیگر مواردی بود که لزوم توجه به آن مورد تأکید قرار داد.

گفتنی است، «مدرسه تابستانی خواندن» یکی از برنامه‌های «طرح ملی خواندن» است که به همت معاونت برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و با هدف غنای بیش از پیش کتابخانه‌ها در حال برگزاری است.