به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «محاسبه‌ی رضایت: مبانی منطقی دموکراسی مبتنی بر قانون اساسی» درباره سازمان سیاسی جامعه انسان‌های آزاد است. روش‌شناسی و ابزار مفهومی و تحلیلی آن اصولاً از رشته‌ای استخراج شده که موضوعش سازمان اقتصادی چنین جامعه‌ای است.

علاقه‌مندان در چهار بخش اصلی با عناوین چارچوب مفهومی، قلمرو انتخاب اجتماعی، تحلیل قواعد تصمیم گیری و علم اقتصاد و اخلاق دموکراسی با مباحث کتاب حاضر آشنا می‌شوند.

در بخشی از یادداشتی که مترجمان این کتاب بر آن نگاشته‌اند می‌خوانیم: «این کتاب گزاره‌های منطقی اقتصادی رفتار فرد را در انتخاب‌هایی که روزانه با آن روبه‌روست، یعنی انتخاب‌های سیاسی، به کار می‌گیرد. این رهیافت با رهیافت فیلسوفان سیاسی به مسئله سیاست در زندگی اخلاقی انسان از این لحاظ تفاوت دارد که فرض اصلی آن درباره سازماندهی فردگرایانه جامعه است‌ ـ در اجتماع فرد اصل است و محاسبات او بر مبنای گزاره‌های منطقی اقتصادی که جنبه عقلانی دارد، انجام می‌گیرد.

حقیقت این است که کتاب پیش رو نمی‌خواهد منازعات نظری سیاسی را حل کند یا به این پرسش پاسخ دهد که آیا همواره ریشه‌های همه اختلافات سیاسی را می‌توان اقتصادی دانست یا خیر، زیرا پاسخ دادن به این پرسش مستلزم بررسی تمام موارد تجربی است. به جای آن بیوکنن و تالوک عملاً در موارد متعدد، نظریه اقتصادی را برای تحلیل تصمیم‌گیری‌های سیاسی به کار می‌برند؛ منافع و هزینه‌های هر تصمیم را بررسی می‌کنند و نشان می‌دهند چگونه فرد بر اساس آنها تصمیم به تشکیل گروه یا ائتلاف می‌گیرد،‌ رأی خود برای یک موضع را به‌ ازای رأی فرد دیگر در موضعی دیگر می‌فروشد یا خریداری می‌کند و نهایتاً به تولید یک کالا در بخش عمومی رأی می‌دهد یا با آن مخالفت می‌کند.»

به گفته مولفان این اثر نیز، این کتاب درباره سازمان سیاسی جامعه انسان‌های آزاد است. روش‌شناسی و ابزار مفهومی و تحلیلی آن اصولاً از رشته‌ای استخراج شده که موضوعش سازمان اقتصادی چنین جامعه‌ای است. دانشجویان و استادان علم سیاست در دلبستگی به مسائل اصلی مورد بررسی با ما سهیم می‌شوند و همکاران‌شان در علم اقتصاد نیز در تفسیر استدلال با ما مشارکت می‌کنند. این کار به‌طور مساوی در مرزی اسطوره‌ای و اسرارآمیز میان دو فرزند سخاوتمند اقتصاد سیاسی (اقتصاد و سیاست) قرار می‌گیرد.

به این دلیل، کتاب و کاری که در آن شکل یافته، شبیه است به شخم زدن زمین «حاشیه پرچین» همان‌طور که اغلب کشاورزان می‌دانند، منافع و هزینه‌هایی برای شخم زدن زمین حاشیه پرچین (نرده) وجود دارد.

در ادامه درباره هدف از تالیف این کتاب می‌خوانیم: «در این کتاب می‌کوشیم چه کاری را به انجام رسانیم؟ شاید در آغاز با پاسخ دادن به این سؤال، بتوانیم برخی خوانندگان را در فهم تحلیل‌های‌مان یاری کرده و مانع انتقادهای نابه‌جای دیگران شویم. نمی‌خواهیم قانون اساسی «آرمانی» برای جامعه بنویسیم. بنابراین،‌ خواننده در این کتاب چیزی بیش از یک اشاره گذرا به مسائل بسیار مهم نظریه جدید سیاسی نخواهد یافت. ما مستقیماً درباره موضوعاتی چون تقسیم قدرت، محاکم قضایی،‌ وتوی اجرایی و احزاب سیاسی بحث نمی‌کنیم. به جای آن، سعی می‌کنیم محاسبه فرد عقلایی را تحلیل کنیم وقتی که با مسئله گزینش قانون اساسی روبه‌رو می‌شود. هدف اصلی ما جست‌وجوی این فرایند گزینش و کاربرد دقیق آن در همه موضوعات قانون اساسی نیست که ممکن است ارائه شده باشد.

در این کتاب تا حدی به تفصیل درباره «قانون اساسی» بحث می‌کنیم. منظور ما از این واژه مجموعه قواعدی است که از قبل در خصوص آن توافق شده و بر اساس آنها اقدام بعدی انجام خواهد پذیرفت. مختصر توجه به پیشگفتار کتاب نشان می‌دهد قانون اساسی کتابی است که مشترکاً نوشته شده. بنابراین، پیش از این‌که هر کدام از ما به کارهای جداگانه خود بپردازیم، باید در این نکته توافق داشته باشیم که پیشگفتار محل مناسبی برای تشریح کامل اثر هر مؤلف در محصول نهایی است. تمام این کتاب یک محصول مشترک واقعی است. فصل‌های این کتاب مشترکاً‌ نوشته شده است. اما دو پیوست جداگانه نوشته و امضا شده‌اند. هرچند پیوست‌ها مطالب کتاب را در ارتباط با دو پیکره مجزا و متفاوت مورد بحث قرار داده‌اند، خواننده تیزبین شاید بتواند تفاوت اندک تأکیدهای دو نویسنده این کتاب را دریابد. این تفاوت باید وجود داشته باشد و تشخیص داده شود.»

کتاب «محاسبه‌ی رضایت: مبانی منطقی دموکراسی مبتنی بر قانون اساسی» نوشته جیمز ام. بیوکنن و گوردن تالوک به ترجمه غلامرضا آزاد (ارمکی) و امیر آزاد (ارمکی) با شمارگان هزار نسخه در 356 صفحه به بهای 24 هزار تومان به همت نشر نی روانه کتابفروشی‌ها شده است.