به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از اداره كل روابط عمومي و اطلاع‌رساني سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، آيين بزرگداشت حافظ با حضور حسین باهر، شهروز فلاحت‌پیشه، مدیركل سازمان‌هاي بين‌المللي و موافقت‌نامه‌هاي فرهنگي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، یوسف ثبوتی، منجم، علی خدایی، موسیقی‌دان و خواننده سنتی، حسین فخیمی، برنده تندیس جایزه صلح یونسكو، عبدالمهدی مستكین، و سید حسن امین در مركز بین‌المللی یونسكو برگزار شد.
در اين مراسم كه از سوي گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو در تهران و با همكاري سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي و گروه سفيران صلح برگزار شد، حسين باهر اظهار كرد: هر حافظ پژوه این افتخار را با تفسیر، ترجمه، تقریظ دیوان حافظ برای خود دست و پا می‌كند که در كنار جاودانگی حافظ به خلود برسد.
وی افزود: من هم توفیق داشته‌ام كه محضر پاره‌ای از این بزرگان را درك كنم. بزرگوارانی همچون استاد بهاءالدین خرمشاهی، شهید مرتضی مطهری و دكتر علیقلی محمودی بختیاری. با شناخت مختصری از رفتارشناسی كوانتومیك، با نامیدن «حافظ» به عنوان «خاتم الشعرا» چند نكته ساختاری و رفتاری این عظمت انسانی را می‌ستایم.
باهر يادآور شد: خواجه در قیاس با شیخ اجل، حكیم و مولانا شاید به مفهوم «صاحب»، «مالك» و در رأس همه «خداوندگار» باشد. در شعری از لسان‌الغیب می‌خوانیم: «تو بندگی چو گدایان به شرط مزد مكن/ كه خواجه خود روش بنده‌پروری داند».
این جامعه‌شناس در ادامه سخنان خود، بيان كرد: شمس‌الدین در قیاس با «مصلح‌الدین» و «جلال‌الدین» و غيره تداعی كننده «نور» و «اشراق» و از این‌رو نوربخشی به دین است. «محمد» نامی است كه اكثر شعرا و عرفای ایرانی مسلمان، بیش از سایر نام‌ها داشته‌اند و این نام نشانه متدین بودن خانواده نامدار است.
وي، با اذعان اينكه «حافظ» در قیاس با سعدی، فردوسی و خموش، تخلصی است كه شاعر بر اساس تبحرش، تقریباً در عموم غزلیات خود به کار برده است، گفت: در مواردی هم كه ناچار بوده مدح ممدوح را به عمل آورد، اول بیت تخلصی‌اش را سروده و بعداً به مدح ممدوح حكومتی پرداخته است؛ البته تخلص «حافظ» عمدتاً به دلیل حافظ قرآن بودنش بوده است، و خود نیز می‌فرماید: «عشقت رسد به فریاد گر خود به سان حافظ/ قرآن ز بر بخوانی در چهارده روایت».
باهر افزود: آن گونه كه از غزلیات حافظ برمی‌آید، حافظ از علوم و معارف ادبی، اخلاقی و عرفانی زمان خود آگاهی داشته و همچون زنبور عسل از گرده‌های آن‌ها برخوردار شده و عسل ابیاتش را آفریده است.
این حافظ شناس تأكيد كرد: حافظ همواره با چهارمدعی برخورد می‌كند؛ زاهد، صوفی، محتسب و مفتی. او می‌گوید: «می‌خور كه شیخ و حافظ و مفتی و محتسب/ چون نیك بنگری همه تزویر می‌كنند». در آخر باید بگویم كه حافظ با به‌كارگیری سمبل‌های می و مطرب و معشوق و مینا به مخاطب خود مثبت اندیشی با مكانیزم عشق ورزی و شادمان زیستی می‌آموزد. او می‌گوید: «از چهار چیز مگذر گر عاقلی و زیرك/ امن و شراب بی‌غش معشوق و جای خالی».
مشاهير ايراني از مهمترين منابع قدرت نرم ما درحوزه ديپلماسي عمومي
شهروز فلاحت‌پیشه، مشاور ريیس و مدیركل سازمان‌هاي بين‌المللي و موافقت‌نامه‌هاي فرهنگي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ضمن واكاوي انديشه حافظ از دو منظر ملي در داخل كشور و بين‌الملل و نگاه خارجي، گفت: حافظ از منظر ملي، از يك نگاه كاركردي و جامعه‌شناسي همچون مشاهیر ديگر، نقش مهمي را در هویت‌سازی و انسجام‌بخشی ملي براي كشور بزرگی همانند ایران دارد.
وي، با تأكيد بر جامعه پذيري كودكان و نوجوانان از مشاهیر فرهنگ و هنر ايران‌زمين، اظهار كرد: در نظام آموزشی كشورمان، تدریس شناخت این شیوه از دوران كودكی وجود داشته است، اما در سال‌های اخیر نیاز مبرمی برای درك بهتر و جامعه پذيري كودكان و نوجوانان از مشاهیر به ويژه حافظ شيرازي احساس می‌شود.
برانگیختن هویت ملی ایران با شناساندن مشاهیر
فلاحت‌پیشه، با اذعان اينكه در زمینه شناخت كودكان و نوجوانان نسبت به مشاهير فرهنگ و هنر در نظام آموزش و پرورش تلاش‌های بسياری شده است، گفت: در این زمینه تلاش‌هایی انجام گرفته است، اما هنوز كافی نیست و جای تلاش بیشتري دارد؛ باید در اين حوزه در نظام آموزش و پرورش ما تحولاتی ايجاد شود.
وي، در ادامه سخنان خود اظهار كرد: يكي ديگر از ملزومات معرفي چهره‌هاي ماندگار و مشاهير فرهنگ و هنر، بهره‌گيري از رسانه‌های اجتماعی و ملی است كه بالطبع مي‌توانند نقش بسزايي را در شناساندن صحيح آثار مشاهیر كشورمان داشته باشند.
مدیركل سازمان‌هاي بين‌المللي و موافقت‌نامه‌هاي فرهنگي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از مشاهير ايران‌زمين به عنوان يكي از مهمترين منابع قدرت نرم كشورمان در حوزه ديپلماسي عمومي ياد كرد.
فلاحت‌پیشه، با اشاره به انديشه حافظ در بُعد بين‌الملل و نگاه خارجي، گفت: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي تلاش دارد تا تصویر ایران را در ذهن مخاطب خارجی خود در جهان تغییر دهد و اصلاح و به روز كند. این مهم فرآيندي است كه از سوي همه كشورها انجام می‌شود.
مدیركل سازمان‌هاي بين‌المللي و موافقت‌نامه‌هاي فرهنگي تأكيد كرد: ايران داراي فرهنگ و تمدن غني در جهان است كه باید از این ظرفیت نهایت استفاده را برد. بنابراين يكي از مهمترين ابزار ما در این حوزه، فرهنگ و ادبیات فارسی است.
وي در ادامه، افزود: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تلاش دارد كه این وظیفه را با همكاری دیگر سازمان‌ها انجام دهد.
فلاحت‌پيشه بر ضرورت تشكيل گروهي به صورت «بین رشته‌ای» با یك زبان بین‌المللی تأكيد كرد و گفت: ما به گروهی به شكل «بین رشته‌ای» احتیاج داریم كه با یك زبان بین‌المللی بتوانند اين آثار را به جهانيان بشناسانند. منظور از زبان بین‌المللی، صرفاً ترجمه نیست؛ بلكه كه این آثار بايد بنا به ذائقه مخاطبان بین‌المللی در جهان منتشر شود.
وي بيان كرد: آنچه امروز در جهان معنا دارد و قابل عرضه است باید نمایان كنيم. ما آثاری از این دست را باید با زبانی ساده و قابل فهم برای دنیا بازگو كنیم كه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان دستگاه دیپلماسی كشور می‌تواند دست به كارهایی بزند تا جهان، ایران را با این داشته‌ها به یادآورد و بشناسد.
فلاحت‌پيشه درباره معرفي مشاهير كشورمان به جهانيان، گفت: امروزه با مسائل مختلفي در سطح جهان روبرو هستيم كه با در اختيار داشتن مشاهير بزرگي همچون سعدي و حافظ مي‌توانيم توانمنديها و پيشرفتهاي علمي و فرهنگي ايران را به مردم جهان بشناسيم.
وي در سخنان پاياني خود، ضمن قدرداني از کمیسیون ملی یونسکو در ایران اظهار كرد: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي با در اختيار داشتن 80 نمایندگی فرهنگی در 60 کشور جهان، در تلاش است تا با بهره‌گیری از دانش سازماني و توان فرهیختگان و کارشناسان، در قالب فعاليتهاي متنوع و گوناگون مخاطبان خود را با گوشه‌هایی از تمدن کهن هفت هزار ساله این مرز و بوم و دستاوردهاي انقلاب شكوهمند اسلامي ايران آشنا کند، لذا نامگذاري اين روزها و هفته‌هاي هنري و فرهنگي از دريچه يونسكو بهانه‌اي است تا نسبت به داشته‌هاي كشورمان يادآور شويم.
یوسف ثبوتی، فیزیك‌دان و منجم در ادامه اين مراسم گفت: من نه حافظ شناسم و نه اهل ادبیات. من كمی فیزیك بلدم و منجمی هم می‌كنم. به اعتبار آرای صاحب‌نظران در علوم اجتماعی، ابن خلدون از نخستین متفكرانی است كه بر دانش جامعه‌شناختی تأمل كرده و از اصول حاكم بر آن سخن گفته است. ابن‌خلدون در مقدمه كتاب خود عامل تحولات اجتماعی را «عصبیت» می‌داند.
وي، افزود: با كلمات امروزی «عصبیت» گونه‌ای آمادگی اجتماعی است كه در یك قوم برای پذیرش یك نظر و رفتار به وجود می‌آید و به صورت آرزوی ملی برای نیل و تعالی بخشیدن به آن تجلی می‌كند.
ثبوتي در ادامه، گفت: دو مثال ابن‌خلدون برای پذیرش اسلام در زمان جاهلیت جامعه عرب و سقوط جامعه اشرافی ساسانی آموزنده و قابل توجه است. به نظر او عرب جاهلی پیش از آن‌كه رسول‌الله(ص) ندای توحید سر دهد خود را به وفای عهد و احترام به قول و قرارهای قبیله‌ای و میان قبیله‌ای متعهد كرده بود و تجلی این نمود در ماه‌های حرام و آداب حج جاهلی متجلی می‌شد كه دست‌كم به مدت چند روز هیچ خشونتی حتی در حد آزردن حشرات موذی از او سر نمی‌زد.
وي، يادآور شد: وجود چنین آمادگی و عصبیتی به عرب امكان داد كه آموزه‌های اجتماعی و اخلاقی حضرت رسول اكرم(ص) را درك و جذب كند و در فاصله زمانی كوتاه كه به فاصله یك چشم بر هم زدن است، خود را به یك جامعه صاحب اصول و نو و از نظر فرهنگی «مهاجم» متحول كند. حافظ در دیوان خود نمود این تجلی را به خوبی بازگو می‌كند و همان عصبیت در آثار او دیده می‌شود.
اين گزارش حاكي است، ديوان حافظ به ده‌ها زبان ترجمه شده و در زمره معروف‌ترين كتب ادبي جهان است. يونسكو حافظ را يكي از ذخيره‌هاي جاودانه ادب در جهان دانسته و ششصدمین سال وفات او را سال 1989ميلادي در مشاهیر جهان به ثبت رساند.
دوشنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۴ - ۰۹:۱۱
نظر شما