محمدی‌اصل، در این نشست درباره ارتباط جنسیت و محیط زیست با اشاره به کتاب «زنان و محیط‌زیست» گفت: این کتاب که در سال 1388 از سوی نشر شیرازه به چاپ رسیده، سندی مکتوب برای صحبت‌‌های من است.
نقش جنسیت در آلودگی و بحران زیست‌محیطی
وی با استناد به محتوای این کتاب ادامه داد: متغیری به نام «جنسیت» در آلودگی و بحران زیست‌محیطی مطرح است. آلودگی اضافه شدن صورتی از ماده یا انرژی به محیط به شکلی که قابل بازیافت نیست و برای جانداران مضر است. این آلودگی شامل اصوات، دود، ریزگردها، دیداری و ارادی و غیرارادی است. طبق آمارهای جهانی ایران جزو 10 کشور نخست آلاینده دنیا به‌شمار می‌رود. میزان مصرف آب در ایران چهار برابر استاندارد جهانی است. حدود 163 رودخانه آلوده در کشور شناسایی شده و میزان آلودگی هوا در تهران 2/8 برابر استاندارد جهانی است. روزانه یک‌هزار و 200 تن آلاینده در هوای تهران پخش می‌شود که بدن فقط حدود 200 گرم آن را می‌تواند تصفیه کند. میزان تخریب جنگل و فرسایش خاک در ایران حدود 400 هزار هکتار در سال است و در اثر آلودگی هوا سالانه 80 هزار نفر در ایران جان خود را از دست می‌دهند.
این جامعه‌شناس در ادامه اظهار کرد: زنان نخستین پایه‌گذاران تمدن هستند، زیرا ارتباط ارگانیک با محیط دارند و این در حالی است که مردان دارای ارتباط مکانیکی با جهان هستند. مردان حرمت زنان را شناخته و از آنان به‌عنوان الهه یاد می‌کردند، زنان به اقتضای زایش و پرورش، حدود 200 هزار سال زودتر از مردان به توان اندیشیدن رسیدند و برای حفظ فرزند به فکر معماری افتادند و کشاورزی را برای تأمین آذوقه آموختند. برای برقراری ارتباط زبان را ابداع و برای نگهداری مواد غذایی سیلو را اختراع کردند. برای کاشت زمین و نیاز به زمان، گاهشماری را ابداع و برای آماده کردن غذا آتش را حفظ کردند و برای تلطیف زندگی هنر را به‌وجود آوردند.
در تمدن‌های زنانه مشکل کم‌آبی وجود داشت
محمدی‌اصل ادامه داد: در تمدن‌های زنانه منطقه ما مشکل کم‌آبی ندارد؛ از جمله تمدن سومر و شهر سوخته. با مهاجرت آریایی‌ها مردان به میدان می‌آیند و علت مهاجرت چرای بزهاست، زیرا مراتع را از بین برده‌اند و باید مراتع جدید پیدا کنند. استراتژی مردان در این دوره نظامی است، برای حفظ گله. در اینجا تمدن زنانه که آمادگی جنگیدن ندارد، حدود سیصد سال جنگیده و شکست خورده و دو دسته می‌شود. گروهی از کِرت به یونان رفته و تمدن یونان را به‌وجود می‌آورد که سنت سلطنت است و مردسالاری و گروهی باقی می‌ماند و پدرسالاری شکل می‌گیرد. این دو تفکر به وجود آمده، جهان را انباری برای استفاده می‌بینند و تفکر زنانه دیگر جایی ندارد و سلطه‌طلبی در علم در یونان و تسخیرطلبی و سلطنت در شرق ادامه می‌یابد و در اینجا به اتلاف منابع می‌رسیم.
وی گفت: بررسی واژه‌هایی مانند «مام وطن»، «دامن طبیعت»، «تجاوز به میهن»، بهره‌وری و... نشان از گم کردن سنت‌های زنانه است که در فرهنگ‌های مردسالاری نتوانستیم این سنت‌ها را از بین ببریم. براساس تحقیقات به‌عمل آمده، حل مشکل جهان در حوزه‌های سیاست، محیط زیست و اقتصاد به تفکر زنانه برمی‌گردد و با به‌کارگیری این تفکر مشکلات یکجا حل خواهد شد. تفکر زنانه چه می‌گوید؟ زنان نگاه شبکه‌ای به مسائل دارند و مردان نگاه خطی و امروزه نگاه شبکه‌ای را در بسیاری از امور راهبردی جدی می‌گیرند.
در هزاره سوم به‌دنبال راه‌حل عملی برای بحران آب هستیم
مینو رفیعی، کارشناس ارشد اقتصاد و توسعه نیز در این نشست درباره «نقش دولت و مردم در چالش‌های محیط زیست» و با رویکرد توسعه پایدار به مقوله محیط زیست عنوان کرد: در هزاره سوم به‌دنبال راه‌حل عملی برای بحران آب هستیم. توسعه پایدار یعنی بهبود کیفیت زندگی برای همه به عدل و برای همه نسل‌ها. سه پایه اصلی توسعه پایدار عبارتست از توسعه اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی که از هم جدا نمی‌شوند.
مدیر طرح جامع مسکن ادامه داد: طرح جامع آب سال 1386 هنوز اجرا نشده است و نخستین مشکل آن سو‌ء مدیریت جامع است. یکی از مشکلات مهم در حوزه کشاورزی، استفاده از روش غرق آبی به جای استفاده از آبیاری قطره‌ای است و چنان‌که می‌دانیم 92 درصد بهره‌برداری از آب در بخش کشاورزی است. همچنین مصرف بی‌رویه سموم در زمین‌های شمال کشور و استان خوزستان خاک این مناطق را غیرقابل تجدید کرده است. از طرفی در بحث مشکلات اقتصادی مردم دیگر به آمارها و هشدارها اعتنا نمی‌کنند.
وی با تأکید بر لزوم دخالت دولت در مقوله آب گفت: دولت بزرگ‌ترین کارفرما و بزرگ‌ترین مالک زمین و دارای بزرگ‌ترین ناوگان حمل و نقل است، بنابراین فعالیت‌های دولت نیز بیشترین اثرات زیست‌محیطی را به دنبال دارد. در عین حال، دستیابی به توسعه پایدار بدون مشارکت مردم امکان‌پذیر نیست. مشارکت باید تبدیل به مداخله شود که در واقع حرکتی سنجیده و آگاهانه است، یعنی دولت متولی کار شده و مراحل آن شامل اطلاع رسانی، آموزش، مشاوره، همکاری متقابل و توانمندسازی را طی کند؛ در کنار این مساله آموزش مدیریت محیط زیست به مدیران و کارفرمایان و کارمندان و سپس آموزش به تشکل‌های کارگری کارفرمایی، تعاونی‌های کشاورزی و سازمان‌های مردم‌نهاد.
ایرانیان مخترع نخستین سدها در دنیا هستند
احمدیان، پژوهشگر حوزه «اوراسیا» به‌عنوان دیگر سخنران این نشست اظهار کرد: محافظت از آب از گذشته‌های دور یعنی از زمان هخامنشیان برابر با اهمیت حفظ خاک بوده است. ایرانیان مخترع نخستین سدها در دنیا هستند. احداث کاریز و قنات هم از دیگر اختراعات ایرانیان برای حفظ آب است.
این مدرس دانشگاه تهران با اشاره به جابجایی حوزه‌های آبی به‌عنوان یکی از مشکلات آبی در آینده ادامه داد: مدیریت برای بقای آب از مهم‌ترین اقدامات دولت است. شهر «کاریز» در سین‌کی یانگ چین از مسلمانان اویغور بوده، شهری که کاملا مطابق با معماری اسلامی بنا شده و نام شهر برگرفته از واژه‌های ایرانی است.
ایران 69 درصد دچار بحران آب است
الهه موسوی، سردبیر نخستین پایگاه خبری محیط زیست و فضای سبز ایران «سبز پرس» نیز در ادامه نشست درباره «تخریب جنگل و نابودی منابع آبی» گفت: طبق شاخص سازمان ملل، ایران 69 درصد دچار بحران آب است. یکی از مهم‌ترین کاربری‌های جنگل ذخیره‌کنندگی آب است؛ هم ریشه و هم خاک جنگل. جنگل بیش از 20 کارکرد دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها ذخیره منابع آبی است. هر هکتار جنگل می‌تواند 500 تا دو هزار و 500 متر مکعب آب را ذخیره می‌کند که در مورد درختان بلوط کمی بالاتر است. به‌تازگی با پدیده‌ای به نام خشکسالی در شمال کشور مواجه شده‌ایم که در 150 سال گذشته بی‌سابقه است.
این روزنامه‌نگار ادامه داد: از دیگر مشکلات جنگل‌ها، تعداد بی‌شمار جاده‌های فرعی و عرض غیرقانونی آن‌ها است. از حدود 10 سال پیش طرحی از طرف گروهی از استادان حوزه جنگل و سازمان حفاظت محیط زیست ارائه شد که تا برداشت‌های غیرقانونی و ظالمانه متوقف شود. اگر به همین نحو با جنگل برخورد شود، جنگل‌های ایران تا 50 سال آینده وجود خارجی نخواهند داشت. با نبود جنگل نه تنها آب نخواهیم داشت، بلکه باران نیز به سیل تبدیل خواهد شد و همان‌گونه که در چند سال اخیر شاهد سیل در استان گلستان و اخیرا در استان مازندران بوده‌ایم.
نظر شما