این کتاب شامل 6 فصل با عنوان‌های «فلسفه گیاه‌درمانی (طب اسلامی، طب سنتی) چیست؟»، «طبایع، مزاج‌ها و تعاریف طب سنتی»، «فراوری گیاهان دارویی»، «درمان بیماری‌ها با گیاهان دارویی»، «روش ساختن دارو‌های ترکیبی گیاهی(فرمول ترکیبی)» و «بیماری‌ها و درمان سنتی» تدوین شده است.
در سه فصل نخست کتاب نویسندگان به مباحثی مانند تعریف گیاه درمانی، تاریخچه گیاه درمانی، تعریف طب سنتی، طب سنتی ایرانی، عناصر و اختلاط چهار‌گانه، جمعآوری و خشک کردن گیاهان دارویی، تهیه دم‌کرده و جوشانده پرداخته‌اند.
در تعریف گیاه‌درمانی در نخستین فصل کتاب آمده است: «گیاه درمانی به علم درمان و پیشگیری از بیماری‌ها با استفاده از قسمت‌های مختلف گیاهان و مواد تهیه‌شده از آن‌ها گفته می‌شود. گیاهانی که به روش سنتی برای درمان به‌کار می‌روند، اصطلاحاً گیاهان دارویی نامیده می‌شوند. یکی از اصول مهم در گیاه‌درمانی این است که این گیاهان و یا بخش‌های مورد استفاده آن‌ها باید کارایی مناسبی در درمان داشته باشند.»
در بخش دیگری از این فصل در تشریح تاریخچه گیاه‌درمانی می‌‌خوانیم که اصطلاح گیاه‌درمانی توسط پزشکی فرانسوی به‌نام «هنری لکلرک» در سال 1913 ابداع شد. این شخص آزمایشات زیادی در مورد استفاده از گیاهان دارویی انجام داد که عمده کار‌های تحقیقی وی در مجله گیاه‌درمانی فرانسه آمده است. در این مجله کار‌ها و روش‌های کار بسیاری از بزرگان این علم نیز موجود است. «لکلرک» مدارک و کار‌های انجام شده در طول دوره زندگی‌اش را تحت عنوان گیاه‌درمانی جمعآوری کرده است.
نویسندگان در ادامه این تاریخچه به موضوع شناخت گیاه دارویی قبل‌تر از گیاه‌درمانی اشاره کرده‌اند، به‌این صورت که در بسیاری از موارد استفاده از گیاهان دارویی موجود در علم طب به چندین هزار سال قبل می‌رسد. چین، تبت و هندوستان نمونه‌هایی از گیاهان داوریی دارند که تعداد کمی از مجموعه گیاهان دارویی عصر قدیم را دربر‌می‌گیرد.
در دومین فصل کتاب طب سنتی این‌گونه تعریف شده است: «طب سنتی یعنی طب عادی مردم کوچه و بازار یا طب توده‌ای است که به نام زکاء و طب‌العجائز و یا فولک مدیسین خوانده می‌شود. طب سنتی ایرانی نیز طبی است که از گذشتگان به ما رسیده و مبتنی بر طبیعت است که گیاهان سپس مواد معدنی و حیوانی را به‌عنوان دارو مورد استفاده قرار می‌دهند و همین‌طور شامل طب اسلامی (طب‌الائمه و طب نبی) است.»
نخستین موضوع در سومین فصل کتاب «جمعآوری و خشک کردن گیاهان دارویی» است. براساس محتوای کتاب در این فصل، ترکیبات شیمیایی و در نتیجه خواص درمانی گیاهان دقیقا بستگی به زمان جمعآوری آن‌ها دارد. گیاهان را در روزهای خشک و بدون باران، زمانی که رطوبت در پایین‌ترین حد خود باشد، در اوج رسیدگی یعنی زمانی که غلظت مواد موثر آن‌ها در بالاترین حد خود است، جمعآوری کنید. برای خشک کردن گیاهان، درجه حرارت بین 20 تا 32 درجه سلسیوس مناسب بوده و در این دما مدت زمان لازم برای خشک شدن گیاهان 6 روز است.
آشنایی با تاثیرات گیاهان دارویی در انواع بیماری‌ها
از جمله موضوعات مهم در سه فصل بعدی کتاب می‌توان به آلرژی، فشار خون، زخم معده، فرمول ترکیبی گیاهان دارویی اشتها‌آور، فرمول ترکیبی گیاهان دارویی ضد درد قاعدگی به همراه یبوست، گیاهان دارویی آرام‌بخش، گیاهان دارویی موثر براندام گوارشی و گیاهان دارویی پایین آورنده فشار خون اشاره کرد.
نویسندگان در چهارمین فصل کتاب درباره «پیشگیری گیاهی آلرژی» به 9 مورد اشاره کرده‌اند. ویتامین‌های گروه B و فلاوونوئید‌ها می‌توانند آلرژی را رفع کنند، حتی از آنتی‌هیستامین‌ها بهتر عمل می‌کنند. روغن پامچال چون دارای اسید‌های چرب اشباع نشده است، اثر ضد تورم دارد. ویتامین ب کمپلکس نیز اثر خوبی دارد. ویتامین سی، یک‌هزار میلی‌گرم یک قرص سه بار در روز. روغن پامچال، 500 میلی‌گرم سه قرص در روز. ویتامین ب6، یک‌صد میلی‌گرم سه بار در روز. ویتامین آ، ده هزار واحد بین‌المللی تا دو قرص در روز و ویتامین ای، چهار‌صد واحد بین‌المللی یک قرص در روز.
در پنجمین فصل کتاب درباره «فرمول ترکیبی گیاهان دارویی ضد درد قاعدگی» توصیه شده که بادرنجبویه برگ سنا، رازیانه، هر کدام 10 گرم و بابونه 20 گرم را مخلوط و دم کنید. مقادیر مصرف این دم‌کرده نیز به این‌صورت است که یک قاشق مرباخوری از پودر مخلوط را در 1/5 نیم لیوان آب جوش بریزید و به مدت 10 دقیقه دم کنید و پس از صاف کردن روزی دو بار نیمی از آن را میل کنید.
«گیاهان آرامش‌بخش» در فصل ششم کتاب به خوانندگان معرفی شده‌اند که شامل آسپرولا، اقاقیا، انجیده سیاه، بارهنگ، شاخ‌گوزنی، بوزیدان، به لیمو، پرتقال، توتون، خشخاش، دم‌شیر، رازک، ریحان، علف، خاج، کاهو، کاهوی تلخ، کاهوی وحشی، گز علفی، گل ساعتی، گل‌گاوزبان،سنبل الطیب، مرزنگوش، نعناع و نیلو‌فر آبی است.
نخستین چاپ کتاب «گیاه‌درمانی؛ ترکیبی از طب سنتی و طب مدرن (پیشگیری و درمان بیماری‌ها)» با شمارگان 550 نسخه در 240 صفحه، به بهای17 هزار تومان از سوی انتشارات ناهید به بازار نشر عرضه شده است.
برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به نشانی زیر مراجعه کنید:
نظر شما