به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «گزارشی از هفتمین گردهمایی انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان» با سخنرانی دکتر علی‌اشرف صادقی، زبان‌شناس و استاد گروه ادبیات دانشگاه تهران، دکتر عسگر بهرامی، عضو هیات علمی بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، مهندس داریوش بوربور، مدیر پژوهشکده و کتابخانه مطالعات ایران‌شناسی، دکتر محسن جعفری‌مذهب، عضو هیات علمی کتابخانه ملی و حوریه سعیدی، مدیر انجمن زنان پژوهشگر تاریخ سه‌شنبه 17 آذرماه در سرای اهل قلم برگزار شد. جعفری‌مذهب دبیری این نشست را بر عهده داشت.
ایران‌شناسی بی‌نیاز از زبان فارسی نیست
حوریه سعیدی به تجربه خود که در یکی از همایش‌های «انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان» شرکت کرده بود، اشاره کرد و گفت: من در همایش ایران‌شناسان اروپایی در کراکو و بعد از آن در همایش «انجمن مطالعات فارسی زبان» در حیدرآباد شرکت کردم که تقریبا این دو همایش همزمان با هم برپا شده بود. در سخنانم تلاش می‌کنم نگاه مقایسه‌ای میان این دو همایش داشته باشم.
وی افزود: تعداد شرکت‌کنندگان در همایش ایران‌شناسی کراکو بسیار بیشتر از همایش حیدرآباد بود و به طبع تعداد مقاله‌ها و نشست‌های تخصصی نیز بیشتر. به طوری که در کراکو گاهی تعداد نشست‌های جذاب و پرمحتوا به صورت همزمان به قدری زیاد بود که قدرت انتخاب را برایم دشوار می‌کرد. در حالی که در حیدرآباد این ویژگی بسیار محدود بود و از طرفی چون به حوزه مطالعات تاریخی گرایش داشتم انتخابم نشست‌هایی در حوزه تاریخ بود. ضمن این‌که در حیدرآباد استفاده از زبان فارسی در ارائه مقاله‌ها مطرح بود.
این پژوهشگر حوزه تاریخ بیان کرد: بنده بر استفاده از زبان فارسی در همایش‌های ایران‌شناسی نه تعصب ملی و شخصی، بلکه تعصب علمی دارم، زیرا معتقدم زمانی که محققی مدعی است در حوزه تاریخ ایران برای مثال تاریخ قاجار پژوهش کرده، از آنجا که حوزه کاری این دوره متکی به کتاب‌ها و اسناد فارسی است، نیازمند دانستن زبان فارسی است تا بتواند در این حوزه مطالعات تحقیقی انجام دهد. بنابراین طبیعی نیست که استاد تاریخ قاجار در انگلیس، خود را از مراجعه به اسناد تحقیقات فارسی در این دوره بی‌نیاز بداند. از همین رو بنده اعتقاد دارم که نشست‌های ایران‌شناسی باید به زبان فارسی باشد. در حالی که متاسفانه در هند پژوهشگران و محققان مرتبط با حوزه ایران‌شناسی با زبان فارسی بیگانه بودند.
تشکل‌های ایران‌شناسی سیاسی نیستند
مهندس داریوش بوربور گفت: بانی «انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان» سعید امیرارجمند است که نخستین همایش این انجمن در سال 2002 تشکیل شد و تا کنون 6، 7 همایش را برپا کرده که این همایش‌ها هر دو سال یک بار برپا شده است.
وی افزود: به طور کلی سه تشکل بزرگ ایران‌شناسی در جهان وجود دارد؛ نخست «انجمن ایران‌شناسان» که بیشترین تعداد اعضا را دارد. دیگری «انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان» است و بالاخره «انجمن ایران‌شناسان اروپایی» که بیشتر مربوط به استادان اروپایی است. در هر سه این تشکل‌های ایران‌شناسی باید عضویت داشت تا بتوان مقاله‌ای در همایش‌های آنها ارائه کرد. ضمن این‌که باید سالانه مبلغی به عنوان حق‌عضویت به آنها پرداخت کرد. دو تشکل از این مجموعه را که نام بردم، دارای خبررسانی بسیار خوبی هستند و در سایت یا خبرنامه خود اطلاعات مناسبی به مخاطبان ارائه می‌دهند.
این مدیر پژوهشکده و کتابخانه مطالعات ایران‌شناسی اظهار کرد: سه تشکل ایران‌شناسی با هیچ دولتی وابستگی مالی و سیاسی ندارند. همچنین گردانندگان این تشکل‌ها بیشتر استادان دانشگاه از کشورهای مختلف و همچنین از ایران هستند. با این حال متاسفانه مشخص نیست به چه دلیلی انجمن ایران‌شناسی تحت فیلتر اینترنتی در ایران است و امکان دسترسی به اخبار اطلاعات آن نیست.
تاثیر تحریم در پژوهش‌های ایران‌شناسی
عسگر بهرامی، یکی دیگر از سخنرانان این نشست در تکمیل برخی توضیحات مهندس بوربور گفت: در «انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان» هر چند وقت یک بار انتخاباتی برگزار می‌شود که در این انتخابات، مدیر، خزانه‌دار و هیات برگزارکننده همایش انتخاب می‌شوند که تا کنون امیرارجمند، رودی متی و پروانه پورشریعتی به سمت مدیریت انتخاب شدند. در حال حاضر امیرارجمند، مدیریت انجمن را به عهده دارد. همان‌طور که اشاره شد خبررسانی در این انجمن از طریق ایمیل به اعضاست و انتشار فراخوان عمومی کمتر اتفاق می‌افتد.
وی ادامه داد: برای عضو شدن در «انجمن مطالعات فارسی زبان» پرداخت مبلغی به عنوان حق عضویت وجود دارد که قبلا به دلایل مشکلات تحریم، اعضای ایرانی داخل کشور با حضور در همایش‌ها می‌توانستند حق عضویت سالانه و حق ثبت‌نام خود را پرداخت کنند، اما امسال این مشکل از سوی امیرارجمند حل شده و با باز کردن شماره حسابی در ایران حق عضویت پرداخت می‌شود. از طرفی انجمن با ارسال خبرنامه ایمیلی با اعضا در ارتباط است، اگرچه یک خبرنامه کاغذی نیز در این میان وجود دارد که انتشارات بریل آن را منتشر می‌کند.
عضو هیات علمی بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی عنوان کرد: مباحث مطالعاتی «انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان» از ترکستان چین تا کشورهای بالکان را در برمی‌گیرد، به همین دلیل انجمن تلاش می‌کند که هر بار همایش در یکی از این کشورها برگزار شود. ضمن این‌که انجمن تا کنون، همایش‌های خود را در دوشنبه، تفلیس، لاهور، حیدرآباد، سارایوو و استانبول برپا کرده است.
یادی از زنده‌یاد کیومرث امیری
جعفری‌مذهب نیز درباره لزوم ارائه گزارشی از نشست‌های ایران‌شناسی در دنیا، گفت: سال پیش کیومرث امیری، رایزن فرهنگی ایران در فیلیپین پیشقدم در ارائه گزارشی از یک همایش ایران‌شناسی شد، متاسفانه وی دو ماه پیش درگذشت و امروز ما در صدد هستیم در ادامه راه مروری بر همایش‌های حوزه ایران‌شناسی داشته باشیم که از سوی انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان در استانبول ترکیه برگزار شد.
وی افزود: هر تلاش علمی باید نمودی داشته باشد و به صورتی خود را نشان دهد. از سوی دیگر نقد و بررسی و قدردانی از تلاش‌های علمی، یکی از وظایف نهادهای دانشگاهی، حکومتی و عمومی است. به طوری که نوشتن مقاله و نقد سالانه مورد توجه قرار می‌گیرد و به همین منظور جشنواره و جایزه‌هایی برپا شده است. سرودن، ترجمه و تصحیح نیز همین‌طور.
این عضو هیات علمی کتابخانه ملی عنوان کرد: یکی از فعالیت‌های علمی که هزینه‌بر و دیربازده بوده، شرکت در همایش‌های علمی است. گاه بیش از یک‌سال وقت و هزینه برای ثبت‌نام نیاز است، همچنین ارسال یک چکیده، نگارش مقاله و ترجمه به زبان همایش، تهیه مخارج سنگین سفر زمان‌بر و خسته‌کننده است. بنابراین سرای ایران‌شناسی بر خود فرض کرده تا حد امکان از این فعالیت‌ها حمایت کند و در گام نخست می‌کوشد تا فرصتی در اختیار برخی شرکت‌کنندگان همایش‌های ایران‌شناسی برای ارائه گزارش فراهم کند.
چهارشنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۴ - ۰۹:۱۵
نظر شما