به گزارش نمایندگی خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، آخرین کارگاه آموزشی رده‌بندی کنگره و دیویی به همت اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قم و با همکاری شرکت پارس آذرخش و انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی چهارشنبه (دوم دی‌ماه) در کتابخانه عمومی آیت‌الله خامنه‌ای با حضور کتابداران برگزار شد.

در این کارگاه مرتضی محمدی، مدرس دانشگاه به مباحث نظری و عملی رده‌بندی کنگره و دیویی پرداخت و افزود: دو سیستم مهم طبقه‌بندی و سازماندهی منابع کتابخانه‌ای (اطلاع‌رسانی) وجود دارد که به‌طور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد و با حروف و اعداد کدگذاری شده تمام دانش‌ها را در خود جای داده است.

وی هدف از رده‌بندی کتابخانه‌ها را چیدمان مواد کتابخانه، دسترسی منظم، سهل و مطابق قاعده به منابع و مدارک موجود در قفسه‌ها، امکان چیدن دوباره مواد در قفسه‌ها و تنظیم فهرست رده‌ای دانست و افزود: البته این مهم نیاز به فهرست‌نویسی دارد و برای آن هم اصول و قواعدی خاص در نظر گرفته شده است که یکی از آنها لزوم وجود منابع و ابزار گوناگون است که هرکدام در مرحله‌ای از کار مورد استفاده قرار می‌گیرد و بدون به‌کارگیری این منابع کار فهرست‌نویسی و رده‌بندی امکان‌پذیر نخواهد بود.

محمدی سپس به معرفی مختصر منابع ضروری چون فهرست مستند اسامی مشاهیر، مؤلفان، فهرست سر عنوان‌های موضوعی، طرح‌های رده‌بندی، جدول نشانه‌ی مؤلف، کتابشناسی ملی ایران و دیگر منابع کمکی اشاره کرد و گفت: رده‌بندی کنگره «L.C.C» نخستین نسخه‌ آن توسط کتابخانه کنگره‌ امریکا در سال 1902 تدوین شد که شامل کوچک‌ترین و جزئی‌ترین موضوعات است که دارای نشانه‌های مخلوط است و برای نشانه‌ها از اعداد و حروف هر دو استفاده شده است.

این استاد دانشگاه سپس به توضیح و شرح ترتیب رده‌های اصلی که فقط با یک حرف مشخص می‌شوند پرداخت و عنوان کرد: رده‌های فرعی با دو حرف و تقسیمات جزئی تر و کوچک‌تر با اعداد (تا ۴ رقم) مشخص می‌‌شوند.

محمدی در ادامه به رده‌بندی دیویی که ملویل دیویی آغازگر تحول آن در رده بندی‌های کتابخانه‌ها بود اشاره کرد و افزود: از این دوره می‌توانیم عنوان عصر نوین رده بندی‌های کتابخانه‌ها نام ببریم و مهم‌ترین دلیل این ادعا نشانه‌های رده‌بندی دیویی است که تحول اساسی در سازماندهی کتاب‌ها را به وجود آورده است.

وی با اشاره به اینکه رده‌بندی دیویی توانست به خوبی مفهوم مکان نسبی را در کتابخانه مطرح کند، تصریح کرد: در این رده‌بندی تنها از اعداد سه رقمی بین 000-999 یعنی 1000 عدد استفاده می‌شود که تمام دانش بشری در این هزار رقم به 10 موضوع گسترده بخش می‌شود و هر موضوع دارای 100 شماره است.

این استاد دانشگاه رده‌بندی دیویی را نشان‌دهنده 10 رده‌ اصلی دانست و افزود: هر رده‌ اصلی نیز خود به 10 بخش دیگر تقسیم می‌شود که به وسیله‌ رقم دوم یا دهگان نشان داده می‌شود و در صورت نیاز و جزئی‌تر شدن موضوع، رده‌بندی به شکل اعشاری گسترش می‌یابد.

حجت‌الاسلام و‌المسلمین امیرعطاءاله جباری، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان قم در این مراسم برگزاری دوره‌های آموزشی برای کتابداران را با هدف ارتقای سطح کیفی دانش شاغلین و متناسب ساختن مهارت‌های علمی و تخصصی کتابداران با شغل مورد تصدی آنان دانست و افزود: تأمین کردن نیازهای آموزشی کتابداران تجربی غیر متخصص به‌منظور آشنایی با مسائل علمی مرتبط با شغل کتابداری، افزایش توانایی­‌ها و مهارت­‌های حرفه‌­ای کتابداران، تثبیت و بهبود موقعیت شغلی آنان و در نهایت ارتقاء سطح خدمات کتابداری در کتابخانه‌های عمومی استان قم یکی از طرح‌های اصلی اداره کل کتابخانه‌ها است.

وی تصریح کرد: با توجه به رسالت خطیر کتابداران به‌عنوان مشاوران امین، این عزیزان باید در زمینه‌های اطلاع‌رسانی، از طریق دریافت و یادگیری آموزش‌های تخصصی و عمومی، نسبت به دیگر افراد و سازمان‌ها گوی سبقت را ربایند.

حجت‌الاسلام جباری رشد و تداوم دوره‌های آموزشی و علمی را تکاملی همه‌جانبه  در مسیر خدمت و پیشرفت جامعه کتابداری خواند و بیان کرد: این اداره کل، با به کارگیری توانایی‌ها و استعدادهای کتابداران و همچنین ظرفیت‌های موجود کتابخانه، بنا دارد تا بر اساس سیاست‌های فرهنگی و خط‌مشی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به تقویت نیروی انسانی متخصص، متعهد، باانگیزه و کارآمد با هدف ارتقاء سطح مطلوب آگاهی‌های علمی گامی جدی و استوار بردارد.

وی در از پایان از فعالیت‌های علمی و فرهنگی کتابداران تشکر و قدردانی کرد.

این کارگاه با موضوعات مختلفی چون آشنایی با شیوه نگارش پایان‌نامه، مقاله‌نویسی علمی پژوهشی، فهرست‌نویسی (توصیفی و تحلیلی)، مهارت‌های ارتباطی و اطلاع‌یابی پیش از هفته پژوهش و در راستای اهداف این هفته آغاز و امروز با موضوع رده‌بندی کنگره و دیویی با بهره‌مندی از اساتید مجرب به کار خود پایان داد.