خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- 19دی‌ماه برابر با سالروز قیام خونینی است که از قم آغاز شد و آتش به رژیم پهلوی زد. موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی پرونده‌ای را درباره این روز با عنوان «قیام 19 دی» منتشر کرده که برخی عناوین آن عبارت است: «قیام 19 دی خط بطلانی بر نیرنگ رژیم ستم‌شاهی»، «قيام خونين 19 دی مردم قم»، «19دی طلیعه انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک»، «آيت‌الله گلپايگاني و حادثه 19 دي»، «تحلیلی بر واقعه 19 دی 1356 قم»، «حماسه 19 دي‌ماه 56 قم؛ جرقه پيروزي انقلاب اسلامي»، «زمينه‌هاي قيام 19 دي مردم قم»، «شتابزایی قیام قم در فرایند انقلاب» و «قیام خونین مردم قم بیانگر روحیه حقیقت جویی مردم ایران بود».
«قیام قم در فرایند انقلاب»، «قیام قم»، «قیام قم، حماسه مقاومت و فداکاری»، «قيام خونين مردم قم در 19 دى 1356»، «اعتراض وعاظ به واقعه 19 دی»، «اظهار تأثر شديد آيت الله گلپايگاني از وقايع 19 دي ماه 1356 در قم»، «عيادت آيت الله گلپايگاني از مجروحين وقايع 19 دي قم»، «اقدامات آيات عظام قم در پي وقايع 19 دي»، «اعلاميه آيت‌الله گلپايگاني در خصوص برگزاري مراسم چهلم شهداي قیام 19 دی در قم» سایر مطالب پرونده را دربرمی‌گیرد.
روزنامه اطلاعات دروس حوزه علميه قم را تعطيل کرد
«19 دی طلیعه انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک» یکی از مطالب پرونده قیام خونین 19 دی است. از این رو درباره این واقعه در اسناد ساواک می‌خوانیم: «ساعت 10 روز جارى (18 دی‌ماه) به علت درج مطلبى تحت عنوان «ايران و استعمار سرخ و سياه» در روزنامه اطلاعات دروس حوزه علميه قم تعطيل و حدود 250 نفر از طلاب علوم دينى در مدرسه خان اجتماع و با دادن شعار درود برخمينى و مرگ بر حكومت استبدادى به طرف ميدان آستانه و حرم حركت... به منزل آيتاللّه گلپايگانى مراجعه نموده و پس از منزل وى مجددا دست به تظاهرات خيابانى زده كه در حال حاضر مأمورين انتظامى در حال پراكندن آنان می‌باشند.»
در مقاله «قیام 19 دی خط بطلانی بر نیرنگ رژیم ستم‌شاهی» از همراهی بازاریان با طلاب قم آمده است: «انتشار مقاله توهین‌آمیز به امام خمینی(ره) نه تنها ارزش بنیان‌گذار جمهوری اسلامی را کاهش نداد، بلکه مانند جرقه‌ای در انبار کاه سبب قیام مردم قم شد. مدرسین حوزه علمیه قم دروس حوزه را در روز 18 دی تعطیل اعلام کردند و در این روز، طلاب با تشکیل اجتماع بزرگی تظاهرات خود را به سوی منازل مراجع آغاز کردند و تعدادی از علما و مراجع قم در سخنرانی‌های خود، به حمایت از امام و محکومیت اهانت به ساحت ایشان پرداختند. بازاریان قم با مشاهده حرکت حوزه علمیه، مغازه‌های خود را در 19 دی تعطیل کردند و روز نوزدهم دی ماه ساواک و شهربانی به کمک نیروهای کمکی از تهران به قم وارد و در حوالی مدارس علمیه متمرکز شدند. اقشار مختلف مردم با راهپیمایی به سوی منازل بزرگان حوزه، رفتند و نیروهای رژیم با مشاهده حرکت عظیم مردم تصمیم به حمله گرفتند و تیراندازی شروع شد و در این روز عده فراوانی از طلاب و مردم قم به شهادت رسیدند.»
جنگ علنی با امام خمینی در پوشش یک مقاله
«تحلیلی بر واقعه 19 دی 1356 قم» در صدد است تا به نقش شاه در مقاله منتشر شده در روزنامه اطلاعات را شرح دهد. بنابراین در رابطه با پهلوی دوم می‌نویسد: «احسان نراقی به نقل از یکی از مسئولان ساواک می‌گوید: پس از اینکه آسید مصطفی خمینی در نجف فوت شد و این جریان وسیله‌ای شد که در ایران مجامع ترحیم مرتبا تشکیل بشود. خلاصه عدم رضایت سیاسی به این قسم، خودش را بیان می‌کرد که شاه را از این بابت خیلی عصبانی کرده بود این جلسات و مجالس ترحیم. در این بین یاسر عرفات یک تلگراف تسلیتی به آقای خمینی در نجف مخابره می‌کند آقای خمینی در جواب به یاسر عرفات می‌گوید که درد و محنت من روزی پایان می‌گیرد که ملت ایران از شر این آدم جابر مثلا فارغ بشود، راحت بشود این مسئول ساواک به من گفت نصیری [رئیس ساواک] این متن را برده بود برای شاه، به شاه نشان می‌دهد و شاه می‌گوید حالا دیگر باید جنگ را علنی کرد با روحانیون به خصوص با آقای خمینی، بروید یک مقاله تهیه بکنید.»
در مطلب «قیام خونین مردم قم بیانگر روحیه حقیقت جویی مردم ایران بود» به شرح جزئیات دلیل تظاهرات طلاب قم پرداخته و با اشاره به مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه» آورده است: «در اواسط دی 1356، که پاکت ممهور به مهر دربار از دفتر هویدا وزیر دربار شاه خارج می‌شد، کسی از کارگزاران رژیم گمان نمی‌برد که این نامه مانند آتش به دامن رژیم شاه بیافتد. پیک دربار نامه را به داریوش همایون، وزیر اطلاعات و جهانگردی داد و او نیز نامه را جهت انتشار به روزنامه اطلاعات داد. مسعودی صاحب امتیاز روزنامه، پس از با خبر شدن از مفاد مقاله، آن را برای آینده روزنامه خطرناک یافت و نگران واکنش علما و روحانیون شد. اما در تماس‌هایی که با وزیر اطلاعات و جهانگردی و نخست وزیر (آموزگار) گرفت، دریافت که برخی از مفاد تند و تحریک‌آمیز آن به خواست شاه در مقاله گنجانده شده است.
در ادامه همین مطلب درباره تعطیلی حوزه علمیه قم می‌خوانیم: شاه دستور نگارش «ایران و استعمار سرخ و سیاه» را در حالی داده بود که پیش از آن، مضامینش را در گفت‌و‌گو با خبرنگار یک مجله امریکایی بیان کرده بود. اما گزارشی از عراق در این باره که «آیت‌الله خمینی در رساله عملیه خود سلطنت را غیر شرعی اعلام کرده و این نظر در چاپ جدیدی از توضیح‌المسائل ایشان منتشر شده است.» خشم شاه را به آن حد برانگیخت که دستور نگارش این مقاله را داد. در این مقاله که نویسنده آن «احمد رشیدی مطلق» ذکر شده بود به طور صریح، بی‌حجابی را فضیلت دانسته و حجاب، کهنه‌پرستی و ارتجاع سیاه معرفی و به ساحت مرجع عالم تشیع، امام خمینی (قدس سره) اهانت کرده و قیام پانزده خرداد 1342، توطئه استعمار سرخ و سیاه معرفی شده بود. با پخش سراسری روزنامه اطلاعات و رسیدن آن به شهر قم، اولین واکنش‌ها آغاز شد. طلاب جوان، پس از خواندن مقاله، به خشم آمدند، مدرسین حوزه علمیه قم پس از اطلاع از محتوای مقاله، در بیت آیت‌الله حسین نوری گرد آمدند تا اقدامی هماهنگ علیه رژیم داشته باشند و پس از بررسی ابعاد گوناگون مسأله، تصمیم گرفته شد که هجدهم دی درس‌های حوزه تعطیل شود.»
شنبه ۱۹ دی ۱۳۹۴ - ۱۰:۴۶
نظر شما