بهمن نامورمطلق در این نشست گفت: اسطوره‌ها دارای لایه‌های عمیقی هستند که به آنها مضامین می‌گویند. مضامین از آن نظر که تصویر ندارند مقابل کهن الگوها قرار می‌گیرند. کهن الگوها ما را به دنیای تصاویر می‌برند. مضامین انتزاعی‌تر از تصویر هستند و به تصویر کشیده نمی‌شوند، اما تصاویر را در خدمت خود می‌گیرند.
وی افزود: «نمادها» کهن الگوهای فرهنگی شده هستند. بر این اساس می‌توان اسطوره‌ها را نیز کهن‌الگوهای فرهنگی شده روایت‌دار دانست. همچنین باید دانست که اسطوره‌ها توسط مضامین منسجم می‌شوند. آیین‌ها نیز مانند اسطوره‌ها پرلایه و چندمعنا هستند. واژه آیین یک واژه قدیمی معناگریز است و هرچه می‌گذرد این واژه فرسوده‌تر می‌شود.
نامورمطلق ادامه داد: ما مقابل واژه آیین دچار ضعف ترجمه هستیم. در واژه اسطوره نیز وضع به همین گونه است. در اکثر کتاب‌ها myth را به اسطوره ترجمه کرده‌اند که کل معنای آن را نمی‌رساند. آیین در زبان فارسی از ریشه «دَین» می‌آید به معنای دیدن و به همین دلیل نیز با واژه آیینه هم‌ریشه است. آیینه اگر صورت را متجلی می‌کند، آیین حقیقت باطنی را عیان می‌کند. آیینه دارای زبان مستقیم است و آیین زبانی غیرمستقیم دارد.
نویسنده کتاب «درآمدی بر اسطوره شناسی» همچنین ویژگی‌های آیین را به این شرح برشمرد: نخستین ویژگی آیین، کنشی بودن آن است و این ویژگی آن را از اسطوره و تئاتر متمایز می‌کند. آیین از نظر مشارکت همگانی در آن نیز از تئاتر متفاوت است. دومین ویژگی آیین نمادین بودن آن است و به واسطه نمادها باید پی به سیرت آیین‌ها برد. همچنین در آیین نیز مانند اسطوره با روابط طبیعی سروکار داریم و نه با قراردادها.
نامورمطلق اضافه کرد: کارکرد آیین‌ها نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مهم‌ترین کارکرد آیین‌ها در بحث حافظه نهفته است. آیین‌ها حافظه عملی جوامع بودند. آیین‌ها در زمانی که قدرت نوشتن هنوز کشف نشده بود، تجربیات بشری را به نسل‌های بعد منتقل می‌کردند. همچنین تا پیش از ابداع خط، انسان‌ها به وسیله آیین‌ها از حیوانات جدا می‌شدند. در دوران پس از پیدایش خط تا به امروز کتاب‌ها جای آیین‌ها را در ثبت تجربیات انسان‌ها گرفتند.
وی در ادامه با اشاره به این نکته که با توجه به ویژگی کارکردی آیین‌ها در ثبت تجربیات بشری، آنها را حافظه عملی تمدن‌ها نیز خوانده‌اند، گفت: امروزه نیز کماکان به آیین‌ها نیازمندیم، هرچند که با رشد و توسعه امکانات هرچه بیشتر تولید کتاب، این نیاز دیگر مانند گذشته‌ها نیست.
نویسنده کتاب «درآمدی بر بینامتنیت» همچنین با اشاره به این نکته که آیین‌ها امکان جامعه‌پذیری را برای انسان‌ها فراهم می‌کنند، گفت: فردیت در جوامع مدرن و پسامدرن بسیار زیاد شده و همین مساله امکان جامعه‌پذیری را کاهش داده است. آیین‌ها به دلیل خاصیت مشارکت همگانی و تشرف جمعی، امکان جامعه‌پذیری انسان‌ها را بیشتر می‌کنند و همین نکته، یکی از نیازهای مهم ما در جهان امروز به آیین‌هاست. همچنین آیین‌ها موجب دگردیسی نیز شده و انسان را از یک فرم گذشته به فرم تازه‌ای بدل می‌کنند.
در حاشیه این نشست با حضور دکتر علی عباسی، زبان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی کتاب «فرهنگ مصور نمادهای ایرانی» تالیف مشترک بهمن نامورمطلق و منیژه کنگرانی رونمایی شد.
این کتاب به تازگی با شمارگان هزار نسخه، 325 صفحه و بهای 30 هزار تومان از سوی موسسه نشر شهر روانه کتابفروشی‌ها شده است.
نظر شما