خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- با توجه به گذشت یک سال از تشکیل انجمن صنفی مترجمان شهر تهران تحت مجوز وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و جایگاه نظام صنفی در بهبود وضعیت ترجمه و مترجمان در کشور، خبرگزاری ایبنا گفت‌وگوی کوتاهی با موسی بیدج که عضو افتخاری این انجمن صنفی است، ترتیب داده است.

بیدج در توضیح دلایل تشکیل انجمن صنفی مترجمان تهران اظهار کرد: در حال حاضر بسیاری از مشاغل ریشه‌دار دارای صنف تخصصی هستند و فعالیت‌های آن صنف متضمن موفقیت و حمایت از اعضای آن خواهد بود. حرکت رو به رشد صنعت ترجمه ایجاب می‌کند که توجه بیشتری به آن داشته باشیم و همین امر ضرورت شکل‌گیری فعالیت‌های هدفمند صنفی را بیش‌ازپیش مورد تأکید قرار می‌دهد. در واقع انجمن صنفی وسیله‌ای است تا صدای مترجمان را به گوش جامعه برساند.

وی ادامه داد: ما در روزگار جمعیت‌ها، انجمن‌ها و اصناف زندگی می‌کنیم و برای وحدت بخشیدن به دیدگاه‌ها و اختصار در زمان و مکان نیاز به کانونی است که بتواند جمعیتی را گرد هم بیاورد و حرفشان را بشنود، جمع‌بندی کند و در وقت مناسبی در جایگاه نماینده این صنف عمل کند. انجمن صنفی نقش نمایندگی را بر عهده خواهد داشت و صدای آنان را برای بهبود کیفی و کمی تولیدات به جامعه منعکس می‌کند.

این عضو افتخاری انجمن صنفی مترجمان شهر تهران، با اشاره به مشکلات مترجمان عنوان کرد: مشکلات مترجمان در چند شاخه قابل پیگیری است. در نخستین بررسی‌ها متوجه شدیم که متأسفانه مرجعی برای ارزیابی کار مترجمان به‌ویژه مترجمان تازه کار وجود ندارد. صلاحیت داشتن یا نداشتن شخص برای ترجمه باید محرز شود که این همه بلبشو در کار نشر کتاب ترجمه ادامه پیدا نکند. در مرحله دوم باید جایی برای ثبت ترجمه‌ها باشد که از کار تکراری جلوگیری شود و انرژی نیروی کارآمد هدر نرود.

وی افزود: اگر مترجمان جایی برای بیان و پیگیری شکایات خود داشته باشند، دیگر هر ناشری به خود اجازه نمی‌دهد که زحمت‌های آنها را نادیده بگیرد. مسائلی از این دست می‌تواند در انجمن صنفی مترجمان به نتایج بهتری برسد.

بیدج در خصوص تأثیر مشکلات صنفی مترجمان بر عملکردشان گفت: مسلماً  هر مترجمی پس از کار طاقت‌فرسای ترجمه که خستگی آن به مراتب از رنج کار بدنی بیشتر است دوست دارد دستاورد خود را به بهترین شکل ببیند. اگر چنین اتفاقی نیفتد بدون شک روی بازده کاری او تأثیر منفی می‌گذارد. بنابراین ایجاد انگیزه‌های مادی و معنوی که در حیطه فعالیت انجمن صنفی است، می‌تواند از بسیاری مشکلات بکاهد.

این مترجم با اشاره به ضرورت آموزش و تجربه‌اندوزی برای مترجمان، اظهار کرد: در دانشگاه‌ها فعالیت غالب با آموزش تئوری ترجمه است و کمتر کار عملی و کارگاهی انجام می‌شود؛ البته قرار هم نیست که دانشگاه مترجم تولید کند، چراکه ترجمه فن، علم، هنر و صنعت است و این امر بعد از دانشگاه به کارگاه نیاز دارد.

وی ادامه داد: پیش از این دانشگاه‌ها به این موضوع توجه خوبی نداشتند، اما چند سالی است که رشته‌های ترجمه هم پررونق شده است و همان‌طورکه ما در گذشته دندانپزشک تجربی داشتیم و خیلی هم خوب بود، مترجمان دانشگاه ندیده بزرگی هم داشتیم. در کل قرار نیست این دو جایگاه با هم هماهنگ باشند کافی است که چوب لای چرخ هم نگذارند! برای مثال شخص دانشگاهی نگوید تو علمش را نداری و غیردانشگاهی نیز نگوید تو عملش را نداری!

بیدج درباره عملکرد یک‌ساله انجمن صنفی مترجمان شهر تهران گفت: کار یک انجمن بدون اسب، یراق و شمشیر، آن هم در فاصله‌ای یک ساله و در یک جغرافیای محدود، نمی‌تواند رضایت‌بخش باشد. با این حال انجمن مترجمان تهران، در همین زمان کم و بدون داشتن پشتوانه گسترده باز هم توانسته است فعالیت کند و گام‌هایی بردارد که در مقام مقایسه با هدف عظیمی که در اندیشه دارد گام‌های نخست محسوب می‌شود و اگر به این فعالیت‌ها با دید واقع‌بینانه نگاه کنیم بسیار حساب شده بوده و جای امیدواری دارد.

این مترجم زبان عربی ضمن تأکید بر شکاف‌های بزرگ در جامعه ترجمه، بر ضرورت هم‌نشینی و هم‌اندیشی اعضای جامعه ترجمه زیر یک سقف برای بهبود اوضاع حرفه و صنعت خود و اهمیت جلب اعتماد اعضای جامعه ترجمه از سوی انجمن صنفی اشاره کرد.

وی با ابراز امیدواری از فعالیت‌های انجمن اظهار کرد: انجمن صنفی مترجمان تهران می‌تواند با برنامه‌ریزی در دو سطح کوتاه و بلندمدت، اهداف خود را محقق کند. درواقع وقتی انجمن موجودیت خود را تثبیت کند و بتواند به‌عنوان صدای جامعه مترجمان عمل کند آن وقت می‌تواند نهادهای فرهنگ محور را با خود هم‌صدا کند و با برنامه‌ریزی، گام‌های موثری در بهبود وضعیت ترجمه و مترجمان بردارد.

موسی بیدج، شاعر، نویسنده و مترجم توانای زبان عربی است و کتاب‌های زیادی از وی منتشر شده است. وی علاوه بر ترجمه، مدیرمسئول فصلنامه شیراز و کارشناس برنامه «جهان ترجمه» در رادیو نیز هست.