خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- موسی‌بن جعفر، ملقب به ابو ابراهیم، ابوالحسن و ابو عبدالله، هفتمین امام شیعیان است. امام موسی کاظم (ع) در روز هفتم صفر سال ۱۲۸ هجری قمری در ابواء (منطقه‌ای در میان مکه و مدینه) به دنیا آمد. پدر بزگوار ایشان امام جعفر صادق (ع) و مادرش برده‌ای آزاد شده به نام حمیده بود که نام‌های دیگری از قبیل حمیده بربریه و حمیده اندلسیه نیز برای وی نقل شده ‌است.
 
دوران زندگی و امامت امام موسی کاظم (ع) همزمان با خلفای عباسی منصور، هادی، مهدی و هارون‌الرشید بود. آن حضرت در سن بیست سالگى به امامت رسید و از زمان شهادت پدر بزرگوارش، امام جعفر صادق (ع) در شوال سال 148 هجرى قمری تا رجب سال 183 هجرى قمری به مدت 35 سال امامت کرد.
 
امام موسی كاظم (ع) 25 رجب سال 183 هجرى قمری، در سن 55 سالگى، به‏ وسیله زهرى كه در زندان سندى بن شاهک به دستور هارون‌‏الرشید به آن حضرت خورانیده شد، از عالم خاکی به دنیای باقی رهسپار شد. محل دفن آن حضرت مكانی است به نام مقابر قریش در نزدیکی بغداد كه امروزه شهر «كاظمین» نامیده می‌شود.
 


کتابی درباره امام موسی کاظم (ع) با بهره‌گیری از 390 منبع
دکتر مرضیه محمدزاده، مولف و محقق در بخش تاریخ دانشنامه جهان اسلام و دایره‌المعارف تشیع، به مناسبت سالروز شهادت امام موسی کاظم (ع) درباره کمیت و کیفیت پژوهش‌های صورت گرفته و کتاب‌های منتشر شده درباره زندگی ائمه (ع) و امام موسی (ع) به خبرنگار «ایبنا» گفت: کتاب‌هایی که درباره ائمه (ع) در بازار نشر وجود دارند، از جامعیت کامل برخوردار نبوده و نمی‌توانند حق مطلب را به‌طور کامل ادا کرده و منظور را به مخاطب برسانند.
 
نویسنده کتاب «موسی‌بن جعفر (ع) امام کاظم» افزود: برای افرادی که می‌خواهند زندگی ائمه (ع) را الگو قرار دهند، باید آثاری تالیف و منتشر شود که به همه جوانب و زوایای زندگی و ارتباطات آن‌ها پرداخته باشند. برای شناختی درست از زندگانی پیامبر (ص) و خاندان ایشان، باید ویژگی‌ها، جلوه‌ها و ارتباطات ائمه (ع) در عصر خودشان مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد تا بتوان از نتایج آن در همه اعصار بهره‌برداری کرد. آثار درباره ائمه (ع) باید از غلو به‌دور باشد.
 
وی ادامه داد: بیشتر کتاب‌هایی که اکنون در بازار نشر کشور وجود دارند، چندان عمیق و جامع‌نگر به همه مسائل مربوط به زندگی ائمه (ع) نپرداخته‌اند و دارای یک‌سری اطلاعات عمومی هستند. البته این‌گونه کتاب‌ها برای عموم مناسب و در برخی موارد کاربردی است، ولی نیازهای پژوهشی را مرتفع نمی‌کنند.
 
محمدزاده در ادامه اظهار کرد: درباره دوران حیات امام موسی کاظم (ع) منابع عام و معتبر تاریخی، کلامی، رجالی و حدیثی نویسندگان شیعی و سنی وقایع آن زمان را گزارش داده و درباره زندگانی آن بزرگوار مطالبی را بیان کرده‌اند. در این میان کتاب‌هایی نیز که درباره زندگانی پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) نوشته شده، به زندگی آن حضرت به تفصیل پرداخته‌اند.
 
مولف و محقق در بخش تاریخ دانشنامه جهان اسلام افزود: در ادامه نگارش زندگی‌نامه جامع چهارده معصوم (ع) کتاب «موسی‌بن جعفر (ع) امام کاظم» تدوین و از سوی انتشارات «دلیل ما» راهی بازار نشر شد. در این پژوهش از تمامی کتاب‌های قدیمی و کتاب‌های نویسندگان جدید که به نوعی از امام موسی کاظم (ع) سخن گفته‌اند، بهره‌گیری و سعی شده که زندگانی آن حضرت از بدو تولد تا شهادت مورد بازشناسی قرار گرفته و در این رهگذر اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلام مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد.  
 
وی در ادامه در معرفی موضوعی سه فصل کتاب گفت: فصل نخست با عنوان «زندگانی تاریخی امام کاظم (ع)» شامل 17 بخش است که با «طلوع خورشید» شروع می‌شود و در بخش‌های بعد به «نصوص و دلایل امامت امام (ع)»، «سیره عملی امام (ع)»، «سیره تربیتی امام (ع)»، «امام کاظم (ع) و شیعیان»، «حاکمان هم‌عصر امام  و برخورد امام با آنان»، «مبارزات امام (ع)»، «نظام وکالت»، «قیام‌های عصر امام (ع)»، «فرق موجود در عصر امام (ع)»، «امام (ع) تصوف»، «فرزندان امام (ع)»، «کرامات امام (ع)»، «غروب خورشید»، «وصیت و موقوفات امام (ع)»، «پس از شهادت» و «بارگاه امام (ع) پرداخته شده است.
 
محمدزاده ادامه داد: دومین فصل کتاب با عنوان «زندگانی معرفتی امام کاظم (ع) نیز دارای 17 بخش است که به تشریح موضوعاتی همچون «اوضاع فرهنگی عصر امام (ع)»، «اصحاب و راویان احادیث امام (ع)»، «بحث‌های عقلانی در عصر امام (ع)»، «عقاید»، «مناظرات و احتجاجات امام (ع)»، «نحله‌های فکری عصر امام (ع)»، «علم کلام در عصر امام (ع)»، «مهدویت»، «احکام»، «آموزه‌های اخلاقی»، «کلمات قصار امام (ع)»، «پرسش و پاسخ»، «نامه‌های امام (ع)»، «ادعیه»، «زیارت‌نامه‌های امام (ع)»، «امام (ع) در نگاه معصومین (ع) و اندیشمندان» و «کتاب‌نامه امام (ع)» اختصاص دارد.
 
این مولف و محقق دایره‌المعارف تشیع عنوان کرد: سومین فصل کتاب نیز «امام کاظم (ع) در آینه ادب» است که در آن اشعار منسوب به امام (ع) و اشعار سروده شده از سوی شعرای عرب و فارسی‌‌زبان منعکس شده است.
 
وی افزود: مقدمه این کتاب به قلم دکتر محمود مهدوی‌دامغانی، مورخ، ادیب و مترجم برجسته معاصر به نگارش درآمده و در تدوین آن 390 منبع مورد استفاده قرار گرفته است.
 
نخستین چاپ کتاب «موسی بن جعفر (ع) امام کاظم» با شمارگان یک‌هزار نسخه در یک‌هزار و 16 صفحه، به بهای 45 هزار تومان از سوی انتشارات دلیل ما راهی بازار نشر شده است.