آیین رونمایی «آنک جنگ، اینک داستان» برگزار شد
شاکری: همه طیفهای فکری در کتابم حضور دارند/ سنگری: اثر شاکری قهر شبهروشنفکران با ادبیات دفاع مقدس را نمایان میسازد
احمد شاکری در آیین رونمایی کتاب «آنک جنگ، اینک داستان» گفت: «همه طیفهای مختلف ادبیات در جلسههایی که برای نوشتن این کتاب شکل گرفت، حضور یافتند.» محمدرضا سنگری نیز اظهار کرد: شاکری در این کتاب قهر روشنفکران و شبه روشنفکران را با جریان ادبی دفاع مقدس نشان میدهد.
احمد شاکری درباره چگونگی شکلگیری این کتاب توضیح داد: «آنک جنگ، اینک داستان» مجموعهای از گزارش تفصیلی و حاصل 25 نشست تخصصی درباره ادبیات داستانی حوزه دفاع مقدس است. این نشستها که متولی برگزاری آن، شورای سیاستگذاری داستان بنیاد حفظ آثار بود، 25 محور را بررسی کرد.
وی در بیان ضرورت نوشتن چنین کتابی گفت: منتقدان و فضای دانشگاهی با موانعی برای تعریف ادبیات دفاع مقدس، لوازم، حدود، ثغور و دیگر ویژگیهای آن روبه رو بودند. تمام این جلسهها نقدمحور بودند و برای ما توسعه نظری ادبیات دفاع مقدس اهمیت داشت. همچنین برخی محورها در ادبیات دفاع مقدس مغفول مانده، بنابراین غرض اولیه ما طرح پرسش در این زمینه بود.
شاکری با بیان اینکه حدود دو سال این جلسهها تدام یافت، افزود: طیفهای مختلف ادبیات در این جلسهها حضور یافتند؛ افرادی از سلیقههای مختلف ادبیات انقلاب اسلامی و نویسندگانی که خارج از این طرز تفکر مینویسند. هدف ما شکلگیری تضارب آرا بود. برای همه جلسهها دو ساحت را مد نظر قرار دادیم؛ هم مبانی نظری و هم کار تطبیقی. بنابراین، در هر جلسه علاوه بر این که بحث نظری داشتیم، کتابی را هم به عنوان نمونه بررسی کردیم.
به گفته نویسنده «انجمن مخفی»، این جلسهها مخاطبان خاص خود را یافت و برای آنکه توازن علمی فضای جلسه حفظ شود، در هر جلسه از دو کارشناس با منظرگاه متفاوت بهره گرفته شد. به این ترتیب، بحثی جدی درباره ادبیات دفاع مقدس شکل گرفت.
وی با ابراز تاسف از اینکه جریان شبه روشنفکر هیچ گاه از کارشناسان ادبیات انقلابی در جلسههای نقد ادبیات دعوت نمیکنند، ادامه داد: هدف دیگر ما گردآمدن همه طیفهای فکری برای بررسی ادبیات دفاع مقدس بود که محقق شد.
این نویسنده و منتقد ادبی حوزه دفاع مقدس اظهار کرد: نوعی ژورنالیسم ادبی خاص شکل گرفته است. بازتاب این جلسهها در رسانهها همانگونه نبود که برگزار میشد. این مساله سه دلیل میتوانست داشته باشد؛ یکی اینکه ممکن است خبرگزاری یا مطبوعات فضای کافی برای پرداختن تمام و کمال به این جلسهها را نداشته باشند، دوم اینکه خبرنگاران حوصله پیادهسازی این نشستهای سنگین را نداشتند و سومین دلیل اینکه سطح علمی خبرنگاران برای پوشش چنین برنامههایی بالا نبود.
وی یادآور شد: در کتاب «آنک جنگ، اینک داستان» نشستهای علمی برگزار شده به دقت پیادهسازی و چاپ شد. گاهی پاسخ کارشناسان قانع کننده نبود. گاهی به مرز باریکی میرسیدند و گاهی گفتوگوها بسط مییافت و شدت میگرفت. ما نخواستیم جریان گفتوگوها از حالت زنده بودن خارج شود. زمینههای نوشتن این کتاب در زمان تصدی سرهنگ حسن رسولی بر معاونت ادبیات و انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس شکل گرفت و «آنک جنگ، اینک داستان» پس از تصدی سردار گلعلی بابایی در سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس، در زمان سردار ایرج نژادرسول بر این سازمان، یعنی سه سال بعد از برپایی این جلسات منتشر شد.
ادبیات ویژه برخاسته از دفاع مقدس
سپس محمدرضا سنگری، نویسنده و منتقد ادبی گفت: دفاع مقدس با خود ادبیات ویژهای را آورد. نخستین کتاب شعر پس از این دوران، هفت ماه و نخستین مجموعه داستان بعد از جنگ، 12 ماه بعد از آن منتشر شد. سرمایه بسیار از دوران جنگ برای نوشتن آثاری در این باره داریم. 6 میلیون نامه از رزمندگان به خانواده و دوستانشان یکی از این سرمایههاست. نویسندهای فرانسوی بر نامهنگاریهای زمان جنگ جهانی اول کار کرد و حاصل کار او کتابی شد که به دستور اغلاط دوران جنگ می پرداخت. کارشناسان ادبی معتقدند که میتوان تاثیر حول زبان را با مطالعه این کتاب شاهد بود.
وی با بیان این که 15هزار و 530 جلد کتاب درباره جنگ تحمیلی نوشته شده است، افزود: البته بسیاری از کتابها در شهرستانها به چاپ میرسد و نمیتوان برای ثبت به آنها دسترسی داشت. مجموعه کتاب های جنگ را می توان به چهار دسته «گزارشهای تحلیلی جنگ»، «پژوهش درباره جنگ»، «آثار ادبی درباره جنگ» و «فرهنگنامههایی مثل فرهنگ جبهه و ... » تقسیم کرد. از نظر کیفی و کمی کتابهای ادبی حوزه جنگ، کتابهای شعر رتبه نخست، کتابهای خاطره در رتبه دوم، کتابهای ادبیات داستانی در مقام سوم قرار دارند.
این منتقد ادبی سپس به برشمردن ویژگیهای مقدمه کتاب «آنک جنگ، اینک داستان» پرداخت و گفت: این مقدمه تصوری از راه آمده ادبیات داستانی را به دست میدهد. چند و چون، ویژگیها و کاستیهای ادبیات داستانی خیلی خوب در مقدمه بیان شده است. نویسنده به درستی دریافته است که با پیش رفتن ادبیات جنگ، مخاطبان بیشتری به آن جلب شدهاند. شاکری ادبیات دفاع مقدس را جزئی از ادبیات انقلاب دانسته است. این اثر قهر روشنفکران و شبه روشنفکران با این جریان ادبی را نشان میدهد. دغدغه حفظ این میراث فرهنگی عظیم را دارد. نگران جولان نگاه ادبیات اومانیستی غربی در ادبیات دفاع مقدس است. همچنین نقدی بر جشنوارههای ادبی هم در مقدمه این کتاب آمده است.
سنگری یادآور شد: این کتاب حاصل 25 جلسه است. در هشت جلسه از آن کتابی داستانی و در سه جلسه آن نیز کتاب پژوهشی ادبیات دفاع مقدس تحلیل شده است. در مجموع 75 کارشناس در این برنامهها حضور داشتهاند که از برجستهترین چهرههای ادبی کشورند. دیدگاههای گاه متعارضی در این جلسهها مطرح شده است. برخی سوالها آورده شده اما پاسخی به آن داده نشده است. در مجموع 302 سوال مطرح شد که به 65 پرسش پاسخ داده شده است.
وی در ادامه پیشنهاد کرد که سوالهای مطرح شده در این کتاب در قالب مجلد جداگانهای برای بهرهبرداری دانشجویان و کارشناسان تدوین شود.
آرزوی سرهنگ رسولی
سرهنگ حسن رسولی، مدیر بازنشسته معاونت ادبیات و انتشارات بنیاد حفظ آثار نیز به عنوان میهمان در این آیین حضور داشت. وی گفت: لازم است که سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس به همه ابعاد ادبی در حوزه دفاع مقدس بپردازد زیرا هر کدام از آنها کاربرد خود را دارند. من نزدیک به 20 سال در بنیاد حفظ آثار خدمت کردم و ثمره عمرم را دوست دارم و علاقهمندم که اگر قرار باشد حاصل این سالها را در اثری ببینم، آن اثر کتابی برای دانشگاه باشد زیرا قله ما دانشگاه است.
در پایان این برنامه از کتاب «آنک جنگ، اینک داستان» رونمایی شد و در اختیار حاضران قرار گرفت.
نظر شما