خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- «جغرافیای سیاسی در شاهنامه فردوسی» عنوان کتابی به قلم ابوالفضل کاوندی‌کاتب است که دکتر پیروز مجتهد‌زاده به عنوان استاد این نویسنده مقدمه‌ای بر آن نوشته است. نویسنده در این اثر به دنبال نشان دادن مفاهیم هویتی در «شاهنامه» است.

نویسنده در مقدمه خود بر این کتاب نوشته است: «شاهنامه، فراوان تحت تأثیر اندیشه‌های سیاسی، اداری، باورهای اساطیری، فلسفی، جهان‌بینی و مذهبی ایران دوره ساسانی است. ساسانیان در زمینه کشورداری تحولاتی نو آفریدند. روش آنان در سیستم مالیات‌گیری، تقسیمات کشوری، مهار مرزها، برپایی سرحدها، پایتخت‌ها، حکومت‌داری، پی‌ریزی عناصر ساختاری دستگاه حکومت ساخت نهادهای سیاسی همچون وزارت و حتی در روابط خارجی تا اندازه‌ای گسترده‌ای مورد تقلید حکومت‌های مسلمان به ویژه عباسیان قرار گرفت. گزارش‌های فروانی از این شیوه‌های کشورداری ساسانی با اشاره‌های مستقیم و غیرمستقیم در منابع، باقی مانده است. اما شاهنامه فردوسی بزرگترین اثر در این زمینه است که از بخت نیک ما به زبان فارسی است.»
 
به اعتقاد کاوندی‌کاتب، در آغاز، این آتنیان بودند که مفهوم «دموکراسی» را گسترش دادند. ولی حقیقت بارزتر این که شیوه کار آنان در پیاده ساختن دموکراسی محدود به تعیین حقوق فرد از گروه‌های گوناگون یک جامعه تک شهری بود. نویسنده دراین‌باره این طور نوشته است: «دموکراسی در یک جامعه چند شهری یا «ملت گستر» هنگامی در غرب رواج یافت که اسکندر کبیر مقدونی بر ایران چیره شد. او به خود اجازه داد که بر فرهنگ و تمدن پیشرفته ایران در آن دوره پیروز شود.

وی شیوه ویژه ایرانیان در سازمان دادن فضای جغرافیایی، برای مدیریت سیاسی سرزمین به عنوان بهترین الگوی کشورداری را به جان باختر شناساند. او دریافت که هخامنشیان مفهوم نخست «حکومت» را ایجاد کرده و در ریخت «فدرالیته‌اش» گسترش داده‌اند. با این حال، ایده پی‌ریزی کردن سازمان عمودی «حکومت» در سامان‌های سراسر نمایان مرزی در پیرامون چهره‌ افقی کشور (سرزمین)، می‌بایستی تا پیدایش تمدن ساسانی به انتظار بماند: هنگامی که این مفاهیم رشد کرده و تاثیر بر تمدن باختر را آغاز کردند.»
 
کتاب حاضر در هشت فصل تالیف شده است. «پیدایش هویت ایرانی و تطور مفهوم کشور state در ایران» و «بررسی مفهوم کشور در شاهنامه فردوسی» عناوین فصل‌های اول و دوم کتاب است. خوانندگان در فصل سوم این اثر با «مرز» در شاهنامه فردوسی» آشنا می‌شوند.
 
کاوندی‌کاتب در ادامه این اثر خود و در فصل‌های چهارم و پنجم به بررسی «ایران، ایرانشهر و ایران‌زمین» و «شاهنامه فردوسی و ملیت ایرانی» پرداخته و علاقه‌مندان را با «پایتخت» در اسطوره و حماسه‌های ایرانی» در فصل ششم آشنا کرده است. دو فصل پایانی این اثر «آیین‌ شهریاری و روابط بین‌المللی در شاهنامه» و «آیین و مناسبات تقسیمات کشوری در ایران باستان» نام دارد.

 نویسنده در کتاب خود این نکته را نیز به خواندگان یادآور می‌شود که، همه رویدادهای حماسی و تاریخی که در شاهنامه رخ می‌دهند، در بستر جغرافیایی ایران و برای ایران است. شاهنامه، گزارشی است که پهلوانان و قهرمانان در تلاش برای ماندگاری کشور از خود نشان می‌دهند. فردوسی آن ‌را از دل اسطوره‌ها و تاریخ ایران بیرون می‌کشد و با زیبایی و اعجاز شاعرانه به تصویر درمی‌آورد. فردوسی در سده‌های نخستین اسلامی، بررسی و سرایش تاریخی و اسطوره‌ای ایران را آغاز کرد. او از سازندگان هویت ایرانی است.
 
در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «شاهکار او (فردوسی) توضیح گسترده‌ای از چگونگی پیدایش و پیشرفت کشور در ایران باستان به دست می‌دهد. «شاهنامه» یک سند کهن از ریشه‌دار بودن پدیده‌های سیاسی کشور، حکومت، سرزمین، ملت و مرز است. بر این پایه، کتاب به بررسی شیوه‌های کهن ایرانیان در آیین کشورداری و کشورسازی، پاسداری از سرزمین و مرز، تقسیمات کشور، حکومت و عناصر ساختاری آن، روابط خارجی، مفاهیم ایرانشناسی در گسترده جغرافیا، تاریخ و هویت ملی ایران، در این اثر سترگ حماسی می‌پردازد.»
 
«جغرافیای سیاسی در شاهنامه فردوسی» از سوی نشر «کویر» در 312 صفحه، شمارگان 800 نسخه، به بهای 19 هزار و 500 تومان منتشر شده است.