ارزيابی ميزان مصرف، پيشگيری از طريق آموزش، نقش رسانه‌ها در بازگشت معتادان به دامن اجتماع و معالجه آنان، ريشه‌‌كنی مزارع غيرمجاز خشخاش، نابودی شبكه‌های عمده قاچاق مواد مخدر، همكاری‌‌های حقوقی كشورها از جمله مفاد این سند هستند.
تغییر در ساختار مغز
آغاز پژوهش‌های علمی درباره تاثیر مصرف مواد مخدر بر افراد معتاد به سال 1930 بر‌می‌گردد. نتایج این تحقیقات تا به امروز از یک سو و پیشرفت‌های چشمگیر در شاخه مغز و اعصاب از سوی دیگر موجب شده تا برخلاف مردم دهه 30 میلادی، معتاد به‌عنوان یک بیمار شناخته شود که نیازمند درمان است.
در کتابچه «دانش شناخت اعتیاد - مواد مخدر، مغز و رفتار» که با مقدمه دکتر «نورا د. ولکو»، مدیر موسسه ملی تحقیقات مصرف مواد مخدر که در سال 2007 منتشر شده در شرح دلایل علمی، قرار گرفتن اعتیاد در دایره بیماری‌ها آمده است: «اعتیاد از آن جهت بیماری محسوب می‌شود که مصرف مواد مخدر، ساختار مغز و نحوه کارکرد و فعالیت آن را تغییر می‌دهد. تغییراتی که بر اثر مصرف مواد مخدر در مغز انسان به وجود می‌آید ممکن است پایدار و بلندمدت باشد و به ایجاد رفتارهایی زیانبار در کسانی که مواد مخدر مصرف می‌کنند منجر شود.»
مواد مخدر با مغز معتاد چه می‌کند؟
مصرف مزمن مواد مخدر بر قشر قدامی مغز، محلی که وظیفه عاقبت‌اندیشی را به عهده دارد تاثیر می‌گذارد؛ علاوه براین مواد مخدر با فعال‌سازی سیستم تولید‌کننده «دوپامین» در ناحیه جلو قدامی موجب بروز احساس شادی و مستی می‌شود. شواهد علمی وجود دارند مبنی‌بر اینکه مواد مخدر نواحی مرتبط با تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی و کنترل رفتار را تحت تاثیر قرا می‌دهند.
براساس نتایج تحقیقات منعکس شده در کتاب «نوروبیلوژی اعتیاد» ناحیه پیش‌پیشانی قشر قدامی از جمله مناطقی از مغز است که از مراحل نخستین تا سوءمصرف و وابستگی و در نهایت اعتیاد نقش دارد. مواد مخدر موجب می‌شود تا این ناحیه ابتدا به پاداش بیش از اندازه ارزش دهد و از سوی دیگر خطر را کم ارزش در نظر بگیرد. سوءمصرف موجب می‌شود تا فرد معتاد توانایی خود را در تحلیل اشتباهات مکرر از دست بدهد.
جیمز. دی استوهر در این کتاب در دلایل گرفتاری به اعتیاد معتقد است که «اعتیاد می‌تواند به دلیل پیگیری مداوم سرخوشی و لذت ناشی از تحت تاثیر قرار گرفتن سیستم‌های دوپامین مغز میانی در اثر مصرف مواد مخدر و همچنین به دلیل مصرف اجباری مواد و از دست دادن کنترل رفتار به‌خاطر مختل شدن قشر قدامی باشد.»
هشدار‌هایی که با وسوسه‌ای کم‌رنگ می‌شوند!
حمید حسن‌پور، از مترجمان کتاب «نوروبیولوژی اعتیاد» در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایبنا ضمن تاکید بر آسیب‌پذیری بیشتر نوجوانان از مصرف مواد مخدر می‌گوید: «آگاهی‌بخشی باید پیش از ورود نوجوان به دام مواد مخدر مورد توجه قرار گیرد.»
این معلم و مشاور دبیرستان معتقد است فقدان اعتماد به نفس، تاثیر‌پذیری از همسالان و کم خطر تلقی کردن آسیب‌های جسمی و روانی اعتیاد به مواد مخدر از جمله دلایل رشد پدیده سوءمصرف در نوجوانان و جوانان است.
حسن‌پور درباره واکنش مخاطبان درباره تاثیرات منفی سوء مصرف مواد مخدر بر عملکرد مغز می‌گوید: «درباره نتایج تحقیقات صورت گرفته درباره تاثیر مواد مخدر بر بدن که در کتاب «نوروبیولوژی اعتیاد» آمده برای دانش‌‌‌آموزانم توضیح می‌دهم اما واقعیت این است که اثر این اطلاعات دوام چندانی ندارد.»
وی معتقد است که این کتاب علاوه بر پزشکان برای مخاطب عادی نیز آگاهی‌بخش است و با شرح عواقب مخرب سوءمصرف مواد مخدر بر سیستم عصبی و روان نوعی ترس در مخاطب ایجاد می‌کند.
حسن‌پور با استناد به پژوهش‌های صورت گرفته به تاثیر وراثت و عوامل محیطی بر بروز تمایل به سوء مصرف مواد مخدر تاکید می‌کند.
کتاب در رقابت با دیگر رسانه‌ها
چه محتوایی برای پیشگیری از اعتیاد مناسب است؟ آیا کتاب می‌تواند در جهان رسانه‌های نوین الکترونیکی مخاطب را از خطرات سوء مصرف مواد مخدر آگاه کند؟ حسن‌پور به‌عنوان مترجم کتابی در حوزه آثار مخرب اعتیاد به مواد مخدر بر سیستم مغز و اعصاب معتقد است از بین رفتن جایگاه کتاب در عصر حاضر مقوله‌ای واضح است. وی با انتقاد از کمبود کتاب در این حوزه پیشنهاد می‌کند از قابلیت‌های شبکه‌های مجازی برای انتقال پیام برای پیشگیری از مصرف مواد مخدر استفاده شود.
نظر شما