به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) هشتمین جنایت مرگبار هوایی تاریخ، صبح دوازدهم تیرماه 1367، ساعت 10 و 22 دقیقه در آسمان خلیج فارس رقم خورد. زمانی که ایران هنوز درگیر جنگ تحمیلی بود، ناو وینسنس آمریکا با هدف قرار دادن پرواز شماره 655 ایران ایر به دبی که 290 مسافر غیرنظامی را مورد هدف قرار داد و کوشید کشورمان را برای پذیرش قطعنامه سازمان ملل متحد تحت فشار بگذارد.

در میان سرنشینان هواپیما، 66 کودک زیر 13 سال، 53 زن و 46 تن تبعه کشورهای خارجی (اماراتی، یوگسلاوی، پاکستانی، هندی و ایتالیایی) حضور داشتند که همگی قربانی شدند. پس از این اقدام مقام‌های آمریکایی، در حالی سعی در اشتباه جلوه دادن عملکرد ناو وینسنس داشتند که این کشتی جنگی مجهز به پیشرفته‌ترین سیستم‌های راداری و رایانه‌ای بود. افزون بر این، نوع هواپیمای در حال پرواز هم مشخص بود. اقدام تحقیرآمیز دیگر آمریکا پس از این ماجرای تلخ، آویختن نشان شجاعت بر گردن ویلیام راجرز فرمانده ناو وینسنس بود!

ایران، چهاردهم تیرماه در نامه‌ای به رئیس شورای امنیت خواستار تشکیل جلسه فوری شورا برای رسیدگی به موضوع شد. 25 تیرماه این شورا تشکیل و قطعنامه 616 شورای امنیت (1988) صادر شد. این قطعنامه با ابراز تأسف عمیق از ساقط ساختن هواپیمای غیرنظامی ایران به وسیله موشکی که از یک ناو جنگی آمریکا شلیک شده و از دست رفتن غم‌انگیز جان انسان‌های بی‌گناه، بر لزوم اجرای فوری و کامل قطعنامه 598 (1987)، شورا را به عنوان تنها مبنای حل جامع، عادلانه، شرافتمندانه و پایدار، منازعه میان ایران و عراق ابراز و پشتیبانی خود را از دبیرکل برای اجرای این قطعنامه تاکید کرد.

ایبنا به این مناسبت  به آثار منتشر شده و در دست انتشار در این زمینه نگاهی داشته است. اطلاعات برخی  آثار پیش رو، در نتیجه جستجو در سایت موسسه خانه کتاب به دست آمده است.

آثار منتشر شده:

• «عروس وینسنس»
جواد علیزاده/ راز نهان/ 80 صفحه/ 1395

این کتاب نوشته جواد علیزاده و به صورت داستانی است که ریشه در واقعیت دارد. نویسنده در این کتاب در خلال یک داستان عاشقانه به ماجرای سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران و امتناع و اخطار کاپیتان ویلیام راجرز، فرمانده ناو وینسنس از این اقدام هم اشاره دارد.

• آدمخوار
بیژن کیا/ رخشید/360 صفحه /1394

نویسنده در این کتاب به صورت مستند به ماجرای حمله آمریکا ناو وینسنس به هواپیمای ایرانی پرداخته است.

 • مکث روی ریشتر هفتم
محمد‌رضا آرین‌نژاد/ نمایشنامه/ کتاب‌نیستان/ 1394.

این کتاب، مجموعه نمایشنامه‌هایی با موضوع دفاع مقدس است و نویسنده در نمایشنامه‌ای از این کتاب با نام «مکث روی ریشتر هفتم» به شرح ماجرای حمله آمریکا ناو وینسنس به هواپیمای ایرانی می‌پردازد.

• شلیک کن و فراموش کن (سرنگونی هواپيمای مسافربری ايران توسط ناو وينسنس آمريكا)

خديجه اميرخانی/ مركز اسناد انقلاب اسلامی، موسسه فرهنگی هنری و انتشارات / 274 صفحه/ پالتويی (شوميز)/ چاپ 1 سال 1393/ 2500 نسخه / 65000 ريال

این کتاب بر اساس اسنادی که در اختیار مرکز اسناد انقلاب اسلامی بوده است، به تحلیل و چگونگی بروز این فاجعه می‌پردازد. نا امیدی از عملکرد صدام، آشنایی با ناو وینسنس، مختصری از زندگی‌نامه ویل راجرز، پس از شلیک موشک، طرح شکایت ایران از آمریکا در شورای امنیت و اعتراف ویل راجرز، عنوان برخی بخش‌های این کتاب را تشکیل می‌دهد. در بخش پایانی این کتاب به اظهار نظر‌های مجامع بین‌المللی درباره این رخداد نیز اشاره شده است.

 • چلچله‌های کاغذی

مجید پور‌ولی‌کلشتری/ افراز/ 88 صفحه/ 1390.
 
اين كتاب درباره مهماندار پرواز ایرباس ایران است که از کودکی رویای پرواز را در سر می‌پروراند.

• بیست سال پس از فاجعه

حبیب احمدزاده؛ مترجمان فتحعلی‌آشتیانی ... و دیگران، تهران: شرکت انتشارات سوره مهر‏، 1387.

اين اثر درباره نامه‌نگاری‌‌های «حبیب احمدزاده» با فرماندهان نظامی آمریکا در طول 10 سال نوشته شده است. بیست سال پس از فاجعه به دو زبان فارسی و انگلیسی در 290 صفحه چاپ و منتشر شده است.
 
• حقوق بین‌الملل هوایی

منصور جباري - خوروش - 280 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1381 - 2000 نسخه - 16000 ريال
 
عنوان‌های اين كتاب شامل کلیات، اصول و قواعد حاکم بر هوانوردی بین‌المللی، سازمان‌های حقوق هوایی، مسئولیت متصدیان حمل و نقل هوایی در برابر مسافر و کالا، خاطرات هواپیمایی، تاثیر قاچاق و استعمال مواد مخدر در امنیت هوانوردی و «ممنوعیت استفاده از سلاح علیه هواپیمایی غیرنظامی در حال پرواز» است.
 
در بخشي از اين كتاب نويسنده درباره ادعاهای رسمی دولت آمریکا درباره اين رويداد نوشته است: «نماینده ‌ایالات متحده در سازمان بین‌المللی هواپیمايی در جلسه فوق‌العاده شورای ایکائو گفته بود که در روزهای دوم و سوم ژوئیه منطقه خلیج فارس بسیار ناامن بود و کشتی‌های مختلفی از جمله یک کشتی پاکستانی و یک کشتی لیبریایی مورد حمله قرار گرفته بودند. در همان روز یک هواپیمای اف-۱۴ ایران از فرودگاه بندرعباس پرواز کرده بود و قصد حمله به کشتی آمریکایی را داشت. با توجه به اخطارهای مکرری که بی پاسخ مانده بود، فرمانده مزبور برای دفاع از کشتی خود در برابر خطر احتمالی دست به حمله زده بود.»

• ايرباس – 300

به‌اهتمام: مناف يحيي‌پور؛ زيرنظر: شورای نويسندگان‌وشورای توليد/ نشر تاريخ و فرهنگ / 96 صفحه / چاپ 1 سال 1379 - 10500 نسخه / 9000 ريال.
 
حمله موشكي آمريكا به هواپيمای مسافربري ايران در فضاي هوايی خليج فارس يكی از مهم‌ترين محورهای بحث اين كتاب است. از جمله حوادث ديگر سال 1367 كه در اين كتاب به آن‌ها اشاره شده عبارتند از پيام نوروزی امام خمينی (ره)، پيروزی‌های رزمندگان اسلام در جنگ تحميلی، ادامه موشک باران شهرها، راه‌اندازی اولين هلی‌كوپتر ساخت كشور با نام «شباويز» انتخابات مجلس سوم، قبول قطعنامه 598 و پايان جنگ، عمليات مرصاد، المپيادهای علمی، تدوين آثار امام (ره)، بازسازي مناطق جنگ‌زده، المپيک، رويدادهای مهم ورزشی، ماجرای سلمان رشدي، سينمای ايران در سال 1367، كتاب سال 1367، تمبرهای تاريخی منتشر شده در سال 1367 و روزشمار حوادث اين سال. 

• ت‍اری‍خ‌ س‍ی‍اس‍ی‌ ج‍ن‍گ‌ ت‍ح‍م‍ی‍ل‍ی‌ ع‍راق‌ ع‍ل‍ی‍ه‌ ج‍م‍ه‍وری‌ اس‍لام‍ی‌ ای‍ران‌
 
علي‌اكبر ولايتي - دفتر نشر فرهنگ اسلامي - 528 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1376 - 3000 نسخه - 18000 ريال

ولايتي در 11 فصل كتاب، چگونگي شكل‌گيري جنگ ايران و عراق و تصويب قطع‌نامه 598 و جريان عادي‌سازي روابط دو كشور را بررسي مي‌كند. فصل نخست به ريشه‌ها و زمينه‌ها و دلايل آغاز جنگ اختصاص دارد. نويسنده در همين فصل از نبرد چالدران و قرارداد صلح زهاب و ادعاهاي ارضي سخن مي‌گويد و در فصل دوم، چگونگي اشغال و باز پس‌گيري خرمشهر بررسي مي‌شود. فصل سوم و چهارم به تاثيرات منطقه‌اي و بين‌المللي فتح خرمشهر و واكنش سازمان ملل متحد و جنبش عدم تعهد و كنفرانس اسلامي و اجلاس سران عرب و كاربرد سلاح شيميايي توسط عراق تخصيص يافته است.

در سه فصل بعدي از سياست‌هاي آمريكا، شوروي، فرانسه و انگلستان، زمينه‌هاي صدور قطع‌نامه 598 و تحريم تسليحاتي و اقدام نهايي براي آتش بس سخن به ميان مي‌آيد. نويسنده در فصل هشتم درباره مذاكرات ژنو و ملاقات با دبيركل سازمان ملل متحد در ژنو، در فصل نهم درباره تحريك ديپلماتيك دبيركل، در فصل دهم در باب تبادل‌نامه بين روساي جمهوري دو كشور ايران و عراق و بالاخره در فصل يازدهم درباره اجراي قطع‌نامه 598 گفت و گو مي‌كند.
 
• مرکز طوفان: روایت شخصی از تروریسم و تراژدی

ویلیام راجرز
Rogers, Will C. III; Rogers, Sharon; Gregston, Gene (June 1992). Storm Center: A Personal Account of Tragedy & Terrorism'. Naval Institute Press.
 
ویلیام راجرز در کتاب «مرکز طوفان» خاطرات دوران خدمتش در ارتش آمریکا را بازگو می‌کند از جمله این خاطرات، ‌حادثه سقوط هواپیمای ایرباس ایران توسط آمریکا است وی در این کتاب روایت شخصی از تروریسم و تراژدی را بیان می‌کند. راجرز كه در سال 1991 از ارتش آمريكا بازنشسته شد در سال 1992، به همراه همسرش كتابي در اين زمينه نوشت و به توجيه اين اقدام پرداخت.
 
• عقب‌نشینی

فائزه امیرخانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 300 صفحه.
 
مضمون کتاب «عقب نشینی» به حمله ناو وینسنس آمریکایی در سال 1360 به هواپیمایی پرواز 655 ایرباس ایرانی اختصاص دارد.
 
آثار در دست انتشار:

• پس از پرواز
منصور نعیمی/ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس هرمزگان

نویسنده در این کتاب با خانواده قربانیان این سانحه گفت‌وگو داشته و اسنادی را از آن ارایه کرده است.

• وینسنس و گرگ خندان 
بیژن کیا/ شرکت انتشارات سوره مهر/ رمان بزرگسال/ 290 صفحه/ 1394

این کتاب به یکی از مسافران ایتالیایی این هواپیما می‌پردازد که در آن واقعه جانش را از دست می‌دهد و با گذشت سال‌ها، دخترش در حال پیگیری این اتفاق و سرنوشت پدرش است. روند داستان با پیگیری‌های دختر این مسافر ایتالیایی آغاز و در ادامه پیگیری‌های او باعث بروز یک سری حساسیت‌های پلیسی و امنیتی می‌شود.