«مدیریت ریسک بلایای طبیعی» را انتشارات «آرشین» برای تصمیمگیران عرصه فناوری اطلاعات و مدیریت بحران منتشر کرده است.
کتاب در هشت فصل تدوین شده که «معرفی مدیریت ریسک بلایا»، «نیاز به اطلاعات در مدیریت ریسک بلایا»، «فناوری اطلاعات و ارتباطات برای تسکین بلایا» و «آمادگی در برابر بلایا به کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات» چهار عنوان نخست کتاب هستند.
در نخستین فصل کتاب، درباره مفهوم کاهش ریسک بلایا آمده است: «کاهش ریسک بلایا عبارت است: فرآیند نظامند استفاده از رهنمودهای اجرایی، سازمانها و ظرفیتها و مهارتهای عملیاتی برای پیادهسازی راهبردها، سیاستها و بهبود توانایی ظرفیتها به منظور کاهش اثرات نامطلوب خطرات و احتمال بلایا - هدف مدیریت ریسک بلایا اجتناب، کاهش یا انتقال اثرات نامطلوب خطرات از طریق فعالیتهای و اقدامات پیشگیری، تسکین و آمادگی است.»
در مطلبی با عنوان بهبود دسترسی به اطلاعات میخوانیم: «در حال حاضر اطلاعات فراوانی در زمینه کاهش ریسک بلایا و مدیریت آن وجود دارد. اما لزوما قابلیت استفاده و بهرهبرداری همه جانبه ایجاد نمیکند. دسترسی به اطلاعات، با فرمهای مختلف تبعیض و تفکیک از جمله جنسیت، معلولیت، سواد، سن، مذهب، نژاد و طبقه محدود میشود و باید به آنها رسیدگی شود.»
نرمافزار «منبع باز و رایگان» بهعنوان یکی از ابزارهای موثر در شرایط بلا در دومین فصل کتاب معرفی شده است. «نرمافزار منبع باز و رایگان» بدون هیچ محدودیتی قابل استفاده، تکثیر، بررسی، تغییر و پخش مجدد است. این آزادیها که برای همه توسعهدهندگان و کاربران است برای مدیریت ریسک بلایا نیز بسیار قابل توجه است. زیرا نرمافزار «منبعباز و رایگان» موجب دسترسی سریع، مالکیت و کنترل فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی میشود. این نرمافزارها معمولا از سوی گروههایی از شرکتها، داوطلبان، فارغالتحصیل و سازمانهای غیرانتفاعی پشتیبانی میشوند که با همکاری یکدیگر برای توسعه نرمافزاری کار میکنند و متقابلا از آن بهره میبرند. نرمافزار مدیریت بلایا «منبع باز و رایگان ساهانا» یکی از راهحلهای موجود برای مدیریت ریسک بلایا است.»
درباره نقش فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در پشتیبانی از تصمیمات و اقدامات کاهش در سومین فصل کتاب میخوانیم: «فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی برای مدلسازی کامپیوتری در زمینههای مهّم کاهش بلایا مانند برنامهریزی شهری و منطقهای، مهندسی، معماری، اقتصادی و مالی نیز استفاده میشوند. بیمه ریسک یکی از زمینههایی است که در آن، مدلهای مالی، مدلهای خطر و سیستم اطلاعات جغرافیایی برای ارزیابی آسیب و زبان بالقوه و طراحی طرحهای بیمه مناسب، با هم مطرح میشوند.»
در چهارمین فصل کتاب درباره پخش همگانی سلولی، میخوانیم: «پخش همگانی سلولی یک فناوری سیار است که برای هشداردهی سریع آزمایش میشود و نسبت به سرویس پیام کوتاه چند مزیت دارد. پیام کوتاه یک سرویس یکبهیک و یک به تعداد کم، است؛ اما بخش همگانی سلولی یک سرویس پیامرسان جغرافیایی یکبهچند است که به وسیله آن پیامها به چند مشترک تلفن همراه در یک بخش از شبکه تحت پوشش، در زمان پخش پیام انتقال داده میشوند. «پخش همگانی سلولی» تحت تاثیر بار ترافیکی نیز قرار نمیگیرد. بنابراین میتواند در طول بلایا هنگامی که فشار بار منجر به خرابی شبکهها میشود استفاده شود.»
چهار فصل بعدی نیز شامل «واکنش در برابر بلایا به کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «بهبود و بازسازی پس از بلایا به کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «ساخت شبکههای منطقهای و بینالمللی» و «نتیجهگیری» است.
«موبایل ماهوارهای»، «تلفن همراه»، «پِلتفرم پروتکل اینترنت»، «پایانههای ماهوارهای ریزدهانه»، «خودروهای ارتباطات اضطراری»، «سرویس پیام کوتاه»، «رادیوی باند شهری»، «ظرفیت ناوبری و مکانیابی» در پنجمین فصل کتاب بهعنوان خدمات و سیستمهای ارتباطات اضطراری که بهطور گسترده در کشورهای آسیا و اقیانوسیه استفاده میشوند، معرفی شدهاند.
در ذیل مطلبی با عنوان استفاده از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در بهبود و بازسازی بلایا در ششمین فصل کتاب آمده است: «کیفیت سیستمهای فناوری اطلاعات و ارتباطات قبل از بلایا بر بهبود و بازسازی تاثیر خواهد گذاشت. تصمیمگیرندگان باید نقاط ضعف سیستمهای فناوری اطلاعات و ارتباطات و هرگونه شکافداده را درک و مناطق پیشرفت آتی برای پُر کردن شکافها را با دقت تعیین کنند. اغلب این نیازها وقتی که بلایا فراموش میشود به تدریج در اولویت پایین قرار میگیرند.»
نویسنده در هفتمین فصل کتاب درباره «فهرست آنلاین بلایای آسیای جنوب شرقی» و map OSA-آورده است: «فهرست آنلاین بلایای آسیای شرقی فهرست بلایای متصل به یک برنامه کاربردی به نام OSA-MAP متصل است. این برنامه مانند پلتفرم دادههای ریسک جهانی به کاربران اجازه میدهد با اطلاعات مربوط به ریسک مانند رویدادهای تاریخی، لایههای خطر و دادههای جمعیت همچنین اطلاعات فهرست که بهصورت مجتمع در پایگاه داده وارد شدهاند تعامل داشته باشد.»
در آخرین فصل کتاب نویسنده در نتیجه مباحث مطرح شده در فصلهای پیشین تاکید کرده است: «سرمایهگذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات برای مدیریت ریسک بلایا با فناوریهای مورد نیاز در پایش خطر و ارزیابی ریسک و نیز برای توسعه سیستمها و رویهها بهمنظور تولید اطلاعات مربوط به کاهش ریسک بلایا آغاز شود.»
نخستین چاپ کتاب «مدیریت ریسک بلایای طبیعی» با شمارگان یکهزار نسخه در 182 صفحه به بهای 15 هزار تومان از سوی انتشارات «آرشین» به بازار کتاب عرضه شده است.
نظر شما