به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) برنامه «گفت‌وگوی فرهنگی» به مناسبت هفته دولت با موضوع «بررسی عملکرد دولت در حوزه نشر» با حضور سیدعباس حسینی‌نیک، ناشر برگزیده و بازرس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، رضا خرم، ناشر و فعال در حوزه پخش کتاب و تماس تلفنی با سیدمحمد طباطبایی، مدیر روابط عمومی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی روی آنتن رادیو گفت‌و‌گو رفت.

در ابتدای این برنامه، رضا خرم، ناشر و فعال در حوزه پخش کتاب درباره وضعیت نشر طی سه سال گذشته گفت: در حوزه مخاطبان باید به این اشاره کنیم که مخاطب به شدت از کتاب دلزده شده است. در حوزه تولیدکننده و ناشر نیز روال قبلی طی می‌شود و این بدون نظر مخاطبان است و در این حوزه تنها به شمارگان کتاب توجه می‌شود.

خرم با اشاره به این‌که طی این سال‌ها شمارگان تغییر کرده و حداقل 300 و حداکثر 1000 بوده، عنوان کرد: تنوع کتاب‌های چاپ‌شده بیشتر قابل لمس است و ناشران برای فروش بیشتر به تنوع روی آورده‌اند. از طرف دیگر ورود تکنولوژی به زندگی، کتابخوانی را نیز به شدت تحت‌تأثیر قرار داده و مردم ترجیح می‌دهند به جای هزینه، کتاب‌ها را دانلود کنند.

وی درباره بخشنامه‌ای که برای کمک گرفتن از ناشران دولتی برای بررسی کتاب ها شکل گرفته، توضیح داد: طی این سال‌ها تمام فعالیت‌های فرهنگی با مجوز گرفتن از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هماهنگ شده‌اند و حالا با این تفویض اختیار به ناشران، نوعی پراکندگی ایجاد می‌شود.

این ناشر با اشاره به نقش تعاونی‌ها، افزود: طی این سال‌ها ناشران تعاونی داشتند که نقل و انتقال، دریافت و صدور مجوز از این تعاونی به بهترین شکل انجام می‌شد. در سه دولت قبل، یارانه کاغذ به تعاونی ناشران منتقل و بعد قطع شد. این اختیار باید به تعاونی ناشران برسد و قوانینی برای بهره‌مندی ناشران مدون شود.

در ادامه این برنامه سیدعباس حسینی‌نیک، ناشر برگزیده و بازرس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران نیز درباره وضعیت نشر و کتاب، گفت: یکی از مهم‌ترین مسائل انتشارات مربوط به ممیزی است که اداره کتاب در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی آن بوده است. عده ای نگران انتشار آثار نامناسب و عده ای نیز نگران گرفتن مجوز بودند و هنر، حفظ این توازن است.

وی با اشاره به تخصص‌گرایی در دولت جدید، ادامه داد: طی دو سال استقرار دولت جدید، اشخاص حوزه معاونت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دانشگاهی و تحصیلکرده بودند و خوشبختانه نسبت به گذشته اعتراض‌ها کمتر بوده است.

بازرس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران درباره حمایت از نشر نیز بیان کرد: قرار بود در دولت جدید با توجه به آزاد شدن نرخ کاغذ، یارانه از بخش تولید به بخش مصرف‌کننده بیاید و به خرید کتاب اختصاص پیدا کند که یارانه حذف شد، اما خرید کتاب اتفاق نیفتاد. بسیاری می‌گفتند که شاید 10 درصد از بودجه اختصاص یافته به کاغذ هم منجر به خرید کتاب نشد.

حسینی‌نیک با اشاره به دو دیدگاه مسئولیت و ممنوعیت در ممیزی، گفت: در دولت‌های قبلی بیشتر ممنوعیت مدنظر بود؛ یعنی کتاب قبل از رسیدن به اداره کتاب برای ناشر تبعاتی داشت. در دیدگاه مسئولیت هم ناشر با مسئولیت خودش کتابی را چاپ می‌کند؛ جالب این‌که ناشران معتقدند اگر مسئولیت چاپ را بپذیرند، از حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محروم می‌شوند.

این ناشر درباره آیین‌نامه معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز توضیح داد: قرار بود در این آیین‌نامه مجوز به ناشران دولتی داده شود تا کتاب‌های نویسندگانی که برایشان می‌آید را منتشر کنند و گام دوم مربوط به ناشرانی است که مشکل چندانی ندارند.

وی با بیان این‌که این آیین‌نامه بیشتر جنبه شکلی دارد، افزود: فکر نمی‌کنم به ناشرانی که کتاب‌هایشان حرف و حدیث دارد، این اختیار واگذار شود و از طرفی نیز خود ناشران مسئولیت را قبول نمی‌کنند.

حسینی‌نیک با برشمردن یکی از نکات مثبت این واگذاری یادآور شد: در حال حاضر همه کتاب‌های دولتی آموزشی، دانشگاهی و علوم پایه باید برای گرفتن مجوز به اداره کتاب بروند؛ این مجوزها از  وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خارج می‌شود و می‌توانند به بخش عمومی رسیدگی کنند.

در ادامه برنامه، سیدمحمد طباطبایی، مدیر روابط عمومی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ارتباط تلفنی با اشاره به این‌که تلاش کردیم مشکلات را از طریق تعامل با ناشران حل کنیم، اظهار کرد: در حوزه محتوا و ممیزی تلاش کردیم تعادلی برقرار کنیم.

وی با اشاره به این‌که سال گذشته 30 درصد بودجه معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشا اسلامی به حوزه نشر استان‌ها اختصاص داده شد، افزود: ما به کتابفروش‌ها به‌عنوان حلقه آخر نشر توجه داشتیم و طرح‌های حمایتی مانند عیدانه کتاب، تابستانه کتاب، ترویج کتابخوانی و روستاهای دوستدار کتاب را برگزار کردیم. در این راستا، بیش از 600 روستا طرح‌های خود را فرستادند که 20 روستا انتخاب شدند.

مدیر روابط عمومی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با یادآوری کوتاه شدن زمان بررسی کتاب‌ها، گفت: طی سه سال اخیر براساس وعده‌ای که دولت به ناشران داد، مدت زمان بررسی کتاب (جز در مورد کتاب‌هایی که بیشتر نیازمند بررسی هستند) به یک ماه رسید.

خرم نیز ضمن تأیید صحبت‌های طباطبایی عنوان کرد: در حال حاضر حساسیت نظام نسبت به کتاب از بین رفته، چون دغدغه فعلاً کتاب نیست و 30 تا 50 درصد مخاطبان کتاب ریزش داشته‌اند. به‌نظر می‌رسد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حال تجربه است، چون کتاب مخاطب خود را از دست داده و برخی راه‌ها را در شرایط فعلی امتحان می‌کند.

برنامه «گفت‌وگوی فرهنگی» از شنبه تا چهارشنبه ساعت 20 روی آنتن شبکه رادیویی گفت‌وگو می‌رود و علاقه‌مندان می‌توانند برای دسترسی به مشروح این برنامه به سایت این شبکه رادیویی مراجعه کنند.