به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «دیگری» نوشته ریشارد کاپوشچینسکی
با ترجمه هوشنگ جیرانی از سوی انتشارات روشنگران و مطالعات زنان به بازار نشر آمده است.
 
درس‌گفتارهای وینی، دیگری من، دیگری در دهکده جهانی و مواجهه با دیگری به عنوان چالش قرن بیست و یکم عناوین فصول اصلی این کتاب است.

از کاپوشچینسکی در اروپا و آمریکا به عنوان الگویی از یک خبرنگار خارجی و نویسنده‌ حکایت‌هایی از تجربیاتش درباره‌ آفریقا، آمریکای لاتین و آسیا یاد می‌شود که این داستان‌ها غالباً به دلیل حال و هوای سورئالیستی آنها، بازگو کردن تیره‌روزی‌ها و ستمرگی‌ها و کیفیت وسواس گونه‌شان مشهور هستند. او به واقع، در حرفه‌اش یک سلطان بود. همچنین مردی شجاع و شوخ‌طبعی که در حوزه‌ کاری‌اش می‌توانست یک فرمانده باشد.
 
بسیاری از خوانندگان آثار کاپوشچینسکی، وی را متفکر ندانسته‌اند، روشنفکری که از مطالعات فلسفی و اندیشه‌ اخلاق‌گرایانه الهیات کاتولیک بهره‌مند بود. او همواره خواننده‌ای وسواسی و همه جانبه‌نگر بود، اما این علاقه به اخلاقیات معنوی تا زمان انتشار کتاب همسفر با هرودت به وضوح خود را نشان نداد. کتاب «همسفر با هرودت» یکی از آخرین آثار مهم وی است که به انگلیسی برگردانده شده است. پس از انتشار این کتاب است به شکلی غافلگیرانه کتاب «دیگری» منتشر می‌شود.

«دیگری» در برگیرنده‌ مجموعه‌ درس گفتارهای کاپوشچینسکی است که یکی از آنها به سال 1990 برمی‌گردد و بقیه‌ آنها در پنج سال آخر حیات وی در نشست‌هایی در وین و کراکف ارایه شدند. موضوع این سخنرانی‌ها هم اول از همه مواجهه‌ی سفید پوست اروپایی با فرهنگ‌های ناشناخته‌ای است که تفاوت آنها ممکن است در درون یکدیگر بودگی (Otherness) بنیادین خلاصه شده و با هر نوع گفتمان برتری اخلاقی و فنی به منصه‌ ظهور رسیده باشد. کاپوشچینسکی موارد زیادی از این کاهش‌ها را مشاهده کرده است. او در آثارش از این رفتار پرهیز کرده است (دیدگاه وی همان برداشت هردوتی بود که معتقد است همه‌ی مردم با یکدیگر تفاوت دارند و این طبیعی است که هرکسی فکر می‌کنند شیوه‌های خودش بهترین هستند)، او شاهد جنبه‌های گوناگون نخوت و نادیده‌انگاری گسترده‌ بوده است.

البته، «دیگری» مقوله‌ جدیدی نیست. جالب است که ارجاعات و الهام‌های کاپوشچینسکی درباره‌ این موضوع تقریبا همگی از منابع لهستانی گرفته شده‌اند. مالینوفسکی یکی از آن‌هاست. نفر بعدی، پدر ژوزف تیخنر، متأله برجسته‌ شهر کراکف و نویسنده‌ای بسیار پرطرفدار در حوزه‌ اخلاقیات است که به پاپ، ژان پل دوم، خیلی نزدیک بود. تیخنر بارها به آثار و اندیشه‌های امانوئل لویناس (درگذشت 1995)، و تأکیدش بر برتری اخلاقیات در جستجوهای فلسفی رجوع کرد.

نویسنده‌ کتاب بیشتر عمرش را صرف نوشتن برای خواننده‌ لهستانی کرده است، خواننده‌ای که به دلیل جنگ سرد در درون مرزهایش منزوی شده بود و سلیقه‌اش در ارتباط با دیگر بودگی به عنوان شکلی از سرگرمی هیجان‌آور سنتی بود. در درون اروپای مرکزی و همچنین برخی از مناطق آلمان، مردمی که فاقد امپراتوری‌های ماورای بحار بودند یا بخت انجام سفرهای دور و دراز نداشته و در سرزمین‌هایشان محصور شده بودند، تشنه‌ شنیدن قصه‌های شگفت‌انگیز درباره‌ قاره‌های دور دست بودند.

در نیمه‌ نخست قرن بیستم، «اگون اروین کیخ» از پراگ، گزارشگر جهانی عصر خویش بود که با یک پیشینه‌ روشن سوسیالیستی، نوشتن درباره‌ این «دیگری» را از زاویه‌ حیرت‌ غیرانتقادی به سمت روزنامه‌نگاری افشاگرانه‌ ضد امپریالیستی سوق داد. کاپوشچینسکی یکی از آخرین مبلغانی بود که به وضوح از این مکتب برخاسته بود. همچنان که سن کاپوشچینسکی بالاتر می‌رفت، بیش از پیش، به بیان دیدگاه‌هایی می‌پرداخت که ریشه در سابقه‌اش داشت، همان کاری که بیشتر روزنامه‌نگاران انجام می‌دهند.

او در جای جای این کتاب، «دگردیسی‌ها و بحران تمدن غربی، به ویژه بحران و تحلیل رفتن روابط درونی میان خود و دیگری» را با نوعی پیروزمندی جمعی تبلیغ شده از سوی دیکتاتورها به هم پیوند می‌زند. ولی کاپوشچینسکی آخرین کسی است که درمان را در یک فردگرایی اتمیزه شده می‌بیند. آنجا که وی در این کتاب درباره‌ اروپا می‌نویسد، همراه با امیدواری است. امپراتوری‌های استعماری از میان رفته‌اند، جنگ سرد به پایان رسیده است و دور از ذهن نیست که جامعه‌ جهانی جایگزین جامعه‌ توده‌ای شود. جهان در حال ادغام و تبدیل شدن به جهانی چند فرهنگی است و دیگر بودگی نه تنها در حال تبدیل شدن به واکنشی منفی بین اروپاییان سفیدپوست و افراد زیر سلطه است، بلکه در حال تبدیل شدن به مواجهه‌ای مثبت میان مردمان از بند رها شده در همه‌ قاره‌هاست.

همان‌گونه که کاپوشچینسکی در لابه‌لای این کتاب اشاره می‌کند، اروپا اکنون آزاد است تا اصول عصر قدیم روشنگری را بازیابی کند، دوره‌ای که در آن، اروپاییان فکر می‌کردند باید پل‌هایی برای فهمیدن دیگران بنا کنند. چنین تلاش‌هایی و اجرایی کردنشان، نه تنها یک وظیفه‌ اخلاقی است، بلکه همچنین یک وظیفه‌ فوری برای عصر ماست؛ آن هم در جهانی که همه چیز شکننده است و عوام‌فریبی، سرگشتگی، جزم‌گرایی و کین‌خواهی وسیعی به چشم می‌خورد. 

کتاب «دیگری» با شمارگان هزار نسخه در 88 صفحه به بهای 7 هزار تومان از سوی انتشارات روشنگران و مطالعات زنان منتشر شده است.