به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «پایتخت کتاب ایران» و «روستاها و عشایر دوستدار کتاب» از جمله طرح‌های مروج کتابخوانی هستند که تاکنون دو دوره از آن‌ها با همت و حمایت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شده‌ و سومین دوره آن‌ها در سال جاری در حال برگزاری است.

«پایتخت کتاب ایران» عنوان طرحی است که بر مبنای آن هر سال شهری به‌عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب می‌شود. بخش‌هایی از این طرح، از پایتخت جهانی کتاب الگوبرداری شده، اما از نظر ساختار اجرایی همخوانی‌های زیادی با شرایط فعالیت فرهنگی در ایران پیدا کرده است. در نخستین سال رقابت میان شهرهای ایران برای کسب عنوان پایتخت کتاب، «اهواز» با مشارکت نهادهای غیردولتی همچون کانون آموزش شهروندی برای توسعه (کاشت) موفق به اخذ این عنوان شد. در سال دوم «نیشابور» توانست این عنوان را از آن خود کند.

جشنواره «روستاها و عشایر دوستدار کتاب» نیز برنامه‌ای است که هر سال با محوریت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همکاری مجموعه‌ای از دستگاه‌های دولتی و غیردولتی اجرا می‌شود. بر این اساس هر سال 10 روستا یا آبادی عشایری بهعنوان روستاها و عشایر دوستدار کتاب معرفی می‌شوند. برای شرکت در این جشنواره، روستاها باید ضمن معرفی ویژگی‌های خاص فرهنگی و اجتماعی روستا، مجموعه فعالیت‌ها، طرح‌ها و برنامه‌های اجرایی خود را برای تقویت زیرساخت‌های کتابخوانی و ترویج عمومی کتاب در روستا معرفی کنند.

خبرنگار «ایبنا» با توجه به قرار گرفتن در آستانه برگزاری آیین اختتامیه سومین دوره این دوره جشنواره، در گفت‌وگو با اهالی قلم، نشر، فرهنگ و مسئولان فرهنگی به بررسی نقش طرح‌های مروج کتابخوانی در ارتقای سرانه مطالعه پرداخته و در نهایت پیشنهادات این صنف را برای برپایی هرچه بهتر این جشنواره‌ها ارائه کرده است.
 
محمدحسن چمیده‌فر، معاون فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی در گفت‌وگو با «ایبنا» در این باره اظهار کرد: جشنواره‌های «پایتخت کتاب ایران» و «روستاها و عشایر دوستدار کتاب» ذاتاً جشنواره‌های خوبی هستند. در مجموع، در شرایطی که کتاب بیش از سایر بخش‌ها مظلوم و مغفول مانده است، اجرای هر طرحی که در حوزه ترویج کتابخوانی باشد، نقطه مثبت محسوب می‌شود.
 
وی ادامه داد: اما معتقدم باید این طرح‌ها از یک پشتوانه مالی برخوردار باشند. به این منظور شایسته است در ردیف اعتباری ادارات‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها، بودجه ویژه‌ای برای اجرای این طرح‌ها در نظر گرفته شود.
 
معاون فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی افزود: پیشنهاد می‌کنم اجرای طرح‌های فرهنگی باید استمرار داشته باشد. اگر وقفه‌ای در اجرای آن‌ها به وجود بیاید بدون شک معایب آن‌ها بیشتر از فوایدشان خواهد بود.
 
چمیده‌فر اظهار کرد: به نظرم ملاک‌ها و معیارهایی که در این جشنواره‌ها برای انتخاب برگزیده‌ها تعیین شده اند، نیاز به تجدیدنظر دارند. به طور مثال ایجاد هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف در کلان‌شهرهایی مانند تبریز بسیار کار مشکلی است اما در شهرهای کوچک، این امر به‌راحتی انجام می‌شود بنابراین قضاوت طرح‌ها بر این اساس کار چندان درستی نیست.
 
وی ادامه داد: همچنین یکی از این معیارها، ارائه طرح‌های نوآورانه و خلاقانه است. به نظرم در شرایطی که در حوزه کتاب مشکلات فراوانی وجود دارد و کتاب هنوز در حداقل‌های خود مانده است، تلاش برای ارائه طرح های نوآورانه در این عرصه هنوز زود است.
 
معاون فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی اظهار کرد: همچنین معتقدم باید داوری طرح‌ها بر اساس امکانات فرهنگی و سبقه فرهنگی شهرها و روستاها انجام داد و داوری تنها به ارائه طرح  محدود نشود.
 
آیین اختتامیه‌ انتخاب «پایتخت کتاب ایران» و «روستاها و عشایر دوستدار کتاب» هفته‌ اول اسفندماه در تهران برگزار خواهد شد.