به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «پایتخت کتاب ایران» و «روستاها و عشایر دوستدار کتاب» از جمله طرح‌های مروج کتابخوانی هستند که تاکنون دو دوره از آن‌ها با همت و حمایت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شده‌ و سومین دوره آن‌ها در سال جاری در حال برگزاری است.

علی غیاثی‌ندوشن در این باره اظهار کرد: جشنواره «روستاها و عشایر دوستدار کتاب» از چند منظر قابل توجه است؛ نخست این‌که اصل توجه به روستاها بسیار خوب است و شاید بتوان گفت ما بعد از انقلاب به عمران و امکاناتی مانند آب، برق، جاده و گاز و امثال این‌ها توجه کردیم اما کمتر به فرهنگ و هنر و صنایع روستایی توجه شده است. بنابراین این جشنواره می‌تواند رقابت سالم میان روستاها و روستائیان ما در بحث مطالعه و ترویج کتابخوانی ایجاد کند و مشارکت سایر سازمان‌های دولتی و غیردولتی مانند شوراهای اسلامی و دهیاری‌ها را به دنبال خواهد داشت. و از این نظر این نهادها به عنوان حامیان کتاب و کتابخوانی عمل می‌کنند.
 
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد ادامه داد: توجه به مطالعه در روستاها می‌تواند برکات زیادی داشته باشد و پایه و مبنایی برای حل سایر مسائل و مشکلات اجتماعی و اقتصادی و ارتقاء سطح اطلاعات و آگاهی روستائیان باشد و بخشی از اوقات فراغت روستائیان با کتابخوانی پُر می‌شود.
 
غیاثی‌ندوشن بیان کرد: اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد در سومین دوره جشنواره «روستاها و عشایر دوستدار کتاب» شرکت کرده که 67 اثر از سراسر استان دریافت کرده است. در بهمن‌ماه پس از داوری و ارزیابی آثار، روستاهای برگزیده اعلام می‌شوند.
 
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد افزود: جشنواره «پایتخت کتاب ایران» نیز بهانه‌ای برای پرداختن به مطالعه و کتاب و هویت‌بخشی شهرهای ما بر پایه کتاب و کتابخوانی است.
 
وی اظهار کرد: ارائه برنامه‌های خلاقانه و بدیع و استفاده از ظرفیت‌ها و استعدادها در اجرای این طرح است که اتفاق می‌افتد و ما شاهد رقابت شهرهای زیادی در این مسیر بوده‌ایم که نفس این حرکت ارزشمند است.
 
غیاثی‌ندوشن افزود: ویژگی مهم جشنواره «پایتخت کتاب ایران» این است که ظرفیت و امکانات سازمان‌های مختلف و تشکل‌های غیردولتی متعددی را به‌کار می‌گیرد و شهرهایی مانند یزد که از ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی و میراث باستانی برخوردار است، می‌توان از این زیرساخت‌ها هم در راستای اهداف این طرح استفاده کرد.
 
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد ادامه داد: خوشبختانه همکاری شهرداری، شورای شهر، میراث فرهنگی و دیگر سازمان‌ها هم خیلی خوب است و این فرهنگ همکاری می‌تواند در موفقیت و توسعه و تعمیق این طرح کمک کند.
 
وی عنوان کرد: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد با اهداف رونق صنعت نشر در یزد به ویژه توجه به ضرورت سودآوری اقتصادی نشر و فروش کتاب، مشارکت دادن بخش‌های به‌ظاهر غیرفرهنگی شهر به ویژه صنایع در فعالیت‌های مرتبط با کتاب و کتابخوانی و همچنین اتصال زنجیره نشر در یزد با نویسندگان، ناشران و... در سایر نقاط در سومین دوره جشنواره «پایتخت کتاب ایران» شرکت کرده است.
 
غیاثی‌ندوشن افزود: تقویت تفکر انتقادی از طریق رونق کتابخوانی به ویژه در میان کودکان، استفاده از کتاب به عنوان محور ارتباط و گفت‌وگوی بخش‌های مختلف جامعه در راستای تلطیف فضای روابط میان گروه‌های مختلف و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی تنوع هویت‌های فرهنگی و همچنین استفاده از کتاب به عنوان نیرویی برای معرفی شهر یزد و تقویت گردشگری این شهر از دیگر اهداف اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی این استان برای شرکت در جشنواره «پایتخت کتاب ایران» به شمار می‌آیند.
 
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد بیان کرد: در این دوره از جشنواره مذکور 8 برنامه پیشنهاد شده است که عبارتند از «یزد شهر دانایی»، «پازل دانایی»، «موسیقی کتاب»، «گردشگری ادبی»، «بازارچه کتاب و نشر»، «جشنواره بازآفرینی متون کلاسیک آذر»، «فرشته کتابخوان» و «تخفیف عوارض شهرداری برای فعالان کتاب».
 
وی توضیح داد: به طور مثال برنامه «فرشته کتابخوان» در مدت یک سال و در میان مدارس نواحی یک و دو آموزش و پرورش استان یزد اجرا می‌شود. برای اجرای این طرح فعالیت‌هایی همچون ایجاد ایستگاه‌های کوچک مطالعه در کنار کتابخانه‌ باز، انتخاب دانش‌آموزان فعال حوزه کتاب و کتابخوانی به عنوان «یار مهربان»، «ایجاد بوردی در سالن مدرسه به نام «فرشته کتابخوان» برای نصب پیام‌های ترویج کتابخوانی، مطالعه نمادین معلمان و مسئولان مدرسه در ایستگاه‌های مطالعه در زنگ تفریح، بازدید از کتابخانه‌های عمومی سطح شهر و آشنایی با نحوه عضویت و امانت گرفتن کتاب‌ها و ارائه داستان‌های کتاب به صورت نقاشی، نمایش و... پیشنهاد شده است.

«پایتخت کتاب ایران» عنوان طرحی است که بر مبنای آن هر سال شهری به‌عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب می‌شود. بخش‌هایی از این طرح، از پایتخت جهانی کتاب الگوبرداری شده، اما از نظر ساختار اجرایی همخوانی‌های زیادی با شرایط فعالیت فرهنگی در ایران پیدا کرده است. در نخستین سال رقابت میان شهرهای ایران برای کسب عنوان پایتخت کتاب، «اهواز» با مشارکت نهادهای غیردولتی همچون کانون آموزش شهروندی برای توسعه (کاشت) موفق به اخذ این عنوان شد. در سال دوم «نیشابور» توانست این عنوان را از آن خود کند.
 
جشنواره «روستاها و عشایر دوستدار کتاب» نیز برنامه‌ای است که هر سال با محوریت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همکاری مجموعه‌ای از دستگاه‌های دولتی و غیردولتی اجرا می‌شود. بر این اساس هر سال 10 روستا یا آبادی عشایری بهعنوان روستاها و عشایر دوستدار کتاب معرفی می‌شوند. برای شرکت در این جشنواره، روستاها باید ضمن معرفی ویژگی‌های خاص فرهنگی و اجتماعی روستا، مجموعه فعالیت‌ها، طرح‌ها و برنامه‌های اجرایی خود را برای تقویت زیرساخت‌های کتابخوانی و ترویج عمومی کتاب در روستا معرفی کنند.