خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- محمد میلانی، مترجم و ویراستار: به جرأت می‌توان گفت کتابی به حدی از غنا و آموزش در چند سال گذشته به مانند کتاب «روش تحقیق آمیخته» در اختیار محققان و علاقه‌مندان جدی و حرفه‌ای در حوزه علوم اجتماعی به لحاظ تحقیقات پیرامونی آن و طرح مواجه با مصداق‌های علمی نظریه‌های جامعه‌شناسی و حتی آموزش به فارسی ترجمه و تالیف نشده است.
از این حیث بی‌گمان کتاب «روش آمیخته» می‌تواند فصل جدیدی را در حوزه مطالعات اجتماعی باز کرده و سنت علوم اجتماعی تحقیقی کنونی کشور را تغییر دهد، سنتی که در روش تدریس و تحقیق در دانشگاه‌ها وجود دارد و بدیهی است از طرف دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها به مراکز تحقیقاتی در حوزه علوم اجتماعی و شهری وارد می‌شود.
کتاب از حیث معیارهای عینی، مثال‌ها، مستندات و واقعیت اجتماعی نمونه‌های خوب و قابل پیگیری را به مخاطب معرفی می‌کند. مولف کتاب شارلن نگی هسه بایبر به عنوان یک مولف و استاد برجسته در سنت مفاهیم علوم اجتماعی غالب در دانشگاه‌های ایالات متحده، وارد حوزه نگارش اثری برجسته در حوزه تدریس و تحقیق شده است. وقتی از بعد تحقیقات میدانی و روش آماری مبتنی بر مشاهدات عینی و اجتماعی به کتاب نظر داشته باشیم، به بیان ساده‌تر یعنی در مقام محقق اثر را مطالعه کنیم، به کرات شاهد مثال‌هایی عالی از وجود معیارهای اجتماعی هستیم که اگر به طور جدی و به طریق روش آمیخته مورد تحلیل و بررسی علمی قرار نگیرند، ما را در تناقض‌هایی جدی در حوزه ارایه طریق‌ها و راه حل‌ها قرار می‌دهند.
این کتاب به خوبی نشان می‌دهد که چگونه باید کار اجتماعی مبتنی بر بینش علمی انجام داد. همچنین مولف به خوبی نشان داده است که اگر طرح پرسش یا مسئله و دغدغه اجتماعی و طرحی برای برخورد با سوژه به مثابه یک امر و متعلق اجتماعی نداشته نباشیم، نتیجه تحقیقات و ارایه نظریه‌های جدید در حوزه علوم اجتماعی و حتی آموزش‌های دانشگاهی در این رشته تا چه حدی، دچار مشکل بی‌ثباتی و ضعف‌های علمی خواهد شد. از این روی کتاب علاوه برآن که اثری جدید در این حوزه است به لحاظ مبناگرایی و طرح نظام توسعه‌ای در آن، نه تنها مورد نیاز بلکه مورد احتیاج و تمنای حوزه مطالعات و تحقیقات در کشور است.
دکتر مقصود فراستخواه به عنوان یکی از کمیاب‌ترین و خاص‌ترین چهره‌های نظام فکری و آکادمیک در ایران به همراه زینب ترکمان اقدام به ترجمه این کتاب کرده است. کسانی که با سیستم و نظام فکری معاصر ایران، روش‌شناختی جریان‌های فکری و روشنفکری ایران و همچنین مفاهیم فلسفی و نیز علوم دینی و قرآنی آشنایی دارند، یا باید دکتر مقصود فراستخواه را بشناسند، یا در صورت عدم شناخت، باید بازخوانی و تعریف مجددی از تحقیقات‌شان ارایه بدهند.
شهرت و اعتبار مترجم را وقتی با خاستگاه و ضرورت وجود این کتاب در قالب ترجمه به زبان فارسی کنار هم می‌گذاریم نتیجه منطقی این فرآیند می‌گوید که جز فراستخواه کسی نمی‌توانست توصیه و اقدام به ترجمه این کتاب کند. سوابق فراستخواه در قالب مدرس و مولف کتاب‌های متعدد در دانشگاه‌های کشور و همچنین کتاب شناسی وی نشان دهنده دستاوردهای بزرگی است که در حوزه مطالعات فکری و اجتماعی توسط وی تحقق یافته‌اند. از این روی کتاب اگر مولفی آمریکایی نداشت، حین خوانش، خواننده به این فکر می‌افتاد که این کتاب را باید در حوزه آثار تألیفی فراستخواه قلمداد کند چراکه روش‌شناسی و سیر مطالعات این استاد دانشگاه چنین روایتی دارد.
این کتاب در هشت فصل به رشته تحریر درآمده و در هر فصل به صورت مجزا از مثال‌هایی معمول استفاده شده اما به شکلی کاربردی و منسجم که در نهایت خواننده متوجه شود مثال‌های کتاب در راستای پیوند با نظریه اصلی بیان شده در اثر طرح شده است.
در باب ترجمه این کتاب نیز می‌توان گفت که ترجمه اگرچه قابل و قاعده‌مندی است، اما به هیچ وجه به ذائقه کسی که آشنایی در خور توجهی در حوزه علوم اجتماعی و فکری ندارد، خوش نخواهد آمد. چراکه کتاب، علمی و جدی است. کسانی که مترجم اول کتاب را بشناسند به خوبی می‌دانند که دقت و ظرافت وی در شناخت و انتخاب کلمات تا چه حدی دقیق و توأمان وسواس است. از این روی به عینه می‌توان دید و درک کرد که واژگان و اصطلاح‌شناسی کتاب تا به چه میزان دقیق و ظریف و حتی موشکافانه انتخاب شده‌اند.
اگرچه حضور چنین کتاب‌هایی در حوزه‌های علمی و آکادمیک ما بسیار نیاز است، اما این کتاب به تنهایی نمی‌تواند همه خواسته‌های نظام آکادمیک علوم اجتماعی و تربیتی و حتی آموزشی ما را برآورده سازد، با این وجود دست‌کم می‌تواند سرآغازی بسیار مهم و جدی در راستای شکل‌گیری نظامی از کتاب‌هایی ارزشمند و تخصصی در نظام آکادمیک ما باشد.
جمعه ۴ فروردین ۱۳۹۶ - ۱۰:۰۰
نظر شما