به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)،نشست رونمایی از کتاب «گوی و چوگان» با سخنرانی محمود فاضلی‌بیرجندی، تاریخ‌نگار، علیقلی محمود‌ی‌بختیاری، پژوهشگر حوزه فرهنگ، گلناز وکیل‌گیلانی، رئیس فدراسیون چوگان ایران، فرید مرادی، پژوهشگر حوزه نشر، جمعه (22 اردیبهشت‌ماه) در سالن کتاب‌نمای 1 برگزار شد. صادق سمیعی، مدیر انتشارات کتابسرا دبیری این نشست را به عهده داشت.

چوگان نماد همبستگی انسان ایرانی 

فاضلی‌بیرجندی گفت: از امروز چوگان ایران که یک ورزش دیرینه است صاحب کتاب و شناسنامه شد، شناسنامه نیز سند هویتی است، اگرچه سابقه و دیرینه چوگان فراتر از این شناسنامه در اسناد پراکنده نهفته بود با این حال مولف در طول 8 سال تلاش بی‌وقفه توانست این سند هویت ایرانیان را به چاپ برساند.
 
وی افزود: ما ایرانیان از دیرباز با اسب زندگی کردیم و سروکار ما با اسب آنقدر زیاد بوده که اسامی آن‌ها بر روی انسان‌ها نیز گذاشته شده است. مثلا می‌گوییم تهماسب یعنی اسب نیرومند، لهراسب یعنی اسب‌ تندرو. یعنی زندگی ما آنقدر با اسب‌ها عجین شده بود که گویی در طول تاریخ این دو (اسب و انسان) از هم جدانشدنی بودند. همچنین در شاهنامه این پیوستگی انسان و اسب (رستم و رخش) نیز منعکس شده است. فردوسی معتقد است انسان‌ها در رزم و بزم با اسب‌ها کنار هم بودند و این نماد همبستگی انسان ایرانی با اسب است.
 
این تاریخ‌نگار ادامه داد: هرچه از دوران گذشته به امروز می‌آییم و به تمدن جدید نزدیک می‌شویم میان اسب و انسان جدایی می‌افتد و اسب به حاشیه رانده می‌شود. همان‌طور که زمانی چوگان بسیار کمرنگ شده بود و بسیاری از ایرانیان فراموش کرده بودند که پدران و نیاکان ما ورزشی به‌نام چوگان داشتند. امروز با نشر این کتاب امیدواریم دوباره چوگان در رسانه‌ها و اذهان مطرح شود.
 
گوی و چوگان مخاطب خاص دارد
مرادی در ادامه این رونمایی گفت: کتاب از تصاویر بسیار خوبی برخوردار است تصاویری که به مخاطب کمک می‌کند چوگان را که یک ورزش ملی ایرانی است، بشناسد از طرفی در این اثر اسنادی وجود دارد که اثبات می‌کند ورزش چوگان یک نماد از هویت ایرانی است.
 
وی افزود: این کتاب نفیس و شاخصی است مانند شاهنامه‌ای که موسسه انتشارات امیرکبیر قبل از انقلاب به چاپ رسانده و تا به‌ امروز مانند آن چاپ نشد. امروز نیز کتاب «گوی و چوگان» به انتشار رسیده که مدت‌ها بود از این گونه آثار نفیس به چاپ نمی‌رسید. نمونه‌های اساطیری در کتاب آمده که کتاب را از لحاظ تصویر و مطالب به اثری گویا و ارزشمند تبدیل کرده با توجه به هزینه بسیاری که برای انتشار کتاب صرف شده است باید گفت کمتر ناشری ریسک می‌کند که کتابی با این تصاویر و نفاست چاپ کند. زیرا این کتاب قطعا مخاطب خاص دارد.
 
ادبیات و عرفان وسیله انتقال چوگان ایرانی
دکتر علیقلی محمودی در بخش دیگری از این مراسم گفت: خرد ایرانی باعث شد که برخی از رسوم و آداب ایرانیان پس از تغییر دین با شگرد دیگری به نسل‌های آینده منتقل شود. بازی گوی و چوگان یکی از این سنت‌هاست که نیاکان خردمند ایرانی تلاش کردند تا آن را به شکلی به نسل‌های بعدی منتقل کنند. آنها به این فکر افتادند که چوگان را با انتقال به ادبیات و عرفان زنده نگه‌دارند.
 
وی افزود: شاید به همین خاطر است که شاهنامه از چوگان سخن می‌گوید. مولانا با اشعار عرفانی‌اش نیز از چوگان غافل نشده است. حافظ نیز با ظرافت‌های خاص خود از چوگان نقل می‌کند بازی‌ای که بسیار شادی‌بخش است و مانند نماد شیروخورشید و فروهر نماد ایرانی است. خوشبختانه با کتاب «گوی و چوگان» این میراث دیرین ما ثبت شده و به نسل‌های آینده نیز منتقل خواهد شد. بازی که علاوه بر نشاط، نرینه و مادینه را در بازی خود فرامی‌خواند و انسان خردمند ایرانی را به شور و نشاط وامی‌دارد.
 
چرا منابع چوگان پراکنده است!
رضا ابراهیمی‌نژاد، مولف کتاب گفت: براساس اسناد و مدارکی که در کتاب نیز گنجانده شده است چوگان ایرانی مربوط به 3هزار سال قبل از میلاد است که همین دو سند می‌تواند گویای سابقه دیرینه این بازی در ایران کهن باشد متاسفانه زمانی که کتاب در دست تالیف بود، جمهوری آذربایجان بازی چوگان را به نفع خود ثبت کرد.
 
وی افزود: به‌دلیل اینکه منبع چندانی درباره چوگان ایرانی نبود، در پژوهش آن با دشواری روبه‌رو شدم. از طرفی ناچار شدم که منابع بسیاری را برای به‌دست آوردن، اسناد، مدارک و پیشینه تاریخی این بازی جستجو کنم. برای من مایه بسی حیرت بود که چرا بازی چوگان با سابقه بیش از 3 هزار سال در ایران منبعی ندارد که پژوهشگران به آن مراجعه کنند و درباره‌اش بیشتر بدانند.
 
این پژوهشگر ادامه داد: بسیاری از دوستان اشعار شاهنامه درباره چوگان را رد می‌کردند و می‌گفتند محتویات شاهنامه افسانه و داستان است و واقعیت ندارد و قابل استناد نیست. اما خوشبختانه پیگیری مستمر باعث شد تا با اسناد و مدارکی ثابت کنیم که فردوسی در وصف چوگان و گره‌خوردن با تاریخ ایرانیان گزاف نگفته است.
 
ابراهیمی‌نژاد گفت: کتاب تنها به چوگان نپرداخته است ولی در دوره‌های مهم تاریخ ایران به‌صورت فشرده قبل از شرح پیشینه چوگان منعکس شده و این چکیده مختصر به خواننده کمک می‌کند که تا اندازه‌ای تاریخ و فرهنگ ایران را درک کند. در کنار آن تلاش شده تا به شرح بازی چوگان با توجه به نشاط‌آفرینی آن آورده شود و تصاویر شادی نیز که ضمیمه کتاب شده تلاش دارد تا به انعکاس شادی‌آور بودن این بازی اذعان کند.
 
پیشکسوتان چوگان را زنده نگه داشتند
گلناز وکیل‌گیلانی اظهار کرد: چوگان که بازی‌ با سابقه دیرینه فرهنگی است پس از انقلاب تا مدت‌ها به فراموشی سپرده شد، در این میان تلاش پیشکسوتان (ذوالفقاری، جهانبانی و ایلخانی) باعث شد که این بازی حیات خود را در ایران ادامه دهد و به وسیله همین پیشکسوتان فدراسیون چوگان راه‌اندازی شد و دوباره در سطح ملی نیز چوگان به حیات خود ادامه داد در همه این سال‌ها ارتش در کنار فدراسیون چوگان حضور داشت و امروزه تیم نزاجا یکی از تیم‌های قدرتمند چوگان ایران را دارد.
 
سی‎اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» و با ریاست سیدعباس صالحی تا 23 اردیبهشت در مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب میزبان علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی خواهد بود.