در سالهای قبل از انقلاب اسلامی ایران، نام چند نویسنده ایرانی به عنوان نامزد دریافت جایزه نوبل ادبیات به صورت رسمی به آکادمی نوبل فرستاده شده بود، اما متاسفانه تا به امروز هیچ نویسندهای نتوانسته است این افتخار را نصیب ایران کند.
در حال حاضر تنها اسامی نامزدهایی که در سالهای 1901 تا 1966 معرفی شده بودند در دسترس عموم قرار دارد. این پنهانکاری همیشه گمانهزنیهایی دربارهی برنده بعدی نوبل درپی داشته است.
به نوشتهی تارنمای جایزهی نوبل، از سال 1901 تا 1966 میلادی 3104 نویسنده نامشان به عنوان نامزد جایزهی ادبیات بررسی شده است. برخی از این نامها برای چند سال تکرار شده بودند.
سال 1966 میلادی (1345 شمسی) نام حسین قدسنخعی به عنوان نامزد ایرانی به آکادمی نوبل فرستاده شده است. آکادمی نوبل تاریخ تولد او را 1911 میلادی و تاریخ درگذشتش را نیز 1977 میلادی قید کرده است.
همچنین او را شاعر، سیاستمدار، عضو کابینه و دیپلمات معرفی کرده است. آرتور جانبری، پرفسور زبان عربی در دانشگاه کیمبریج، معرف او به آکادمی نوبل بوده است.
احمد متین دفتری به عنوان عضو انجمنهای ادبی ایران در سال 1964 میلادی (1343 شمسی) نیز نام حسین قدسنخعی را به عنوان نویسندهی ایرانی به آکادمی نوبل معرفی میکند.
حسین قدسنخعی از رجال سیاسی دورهی پهلوی دوم بود که در سمتهای مختلف مسئولیت داشت و شعر و داستان نیز مینوشت.
احمد متیندفتری البته در همان سال 1964 میلادی نیز نام محمدرضا پهلوی را به عنوان نامزد ایران در بخش جایزهی نوبل صلح پیشنهاد میدهد.
جایزهی نوبل ادبیات در سال 1964 میلادی به ژان پل سارتر، نویسنده و فیلسوف فرانسوی، رسید.
اما در بخش ادبیات در سال 1944 میلادی (1323 شمسی) عیسی سپهبدی که استاد زبان و ادبیات فرانسه در دانشگاه تهران بود نام ابوالقاسم اعتصامزاده را به عنوان نویسندهی ایرانی به آکادمی نوبل پیشنهاد میکند.
کتابخانهی مجلس شورای اسلامی دربارهی او نوشته است که دو دوره نمایندهی مجلس شورای ملی بوده و ترجمه او از رباعیات خیام به زبان فرانسه و نگارش شرح احوال چهرههای فرهنگی و سیاسی از فعالیتهای او بوده است.
جایزهی نوبل ادبیات در سال 1944 میلادی به یوهانس ویلهلم ینسن، نویسندهی دانمارکی، رسید.
نام یک نویسندهی ایرانی دیگر نیز در سال 1965 میلادی (1344 شمسی) به آکادمی نوبل ارسال میشود، ولی نه برای دریافت جایزهی نوبل ادبیات، بلکه برای دریافت جایزهی نوبل صلح. او محمد حجازی است.
محمد حجازی از نویسندههای سرشناس ایرانی است که رمانهای متعددی نوشت و آثارش هنوز هم تجدیدچاپ میشوند. عباس آرام، وزیر امور خارجهی ایران، نام او را به عنوان «یک صلحطلب ایرانی» برای دریافت جایزهی نوبل صلح پیشنهاد داده بود.
محمد حجازی سال 1352 در تهران درگذشت.
اما در همان سال 1965 میلادی (1344 شمسی) نیز فردی به نام ای. ای. حکمت که در سایت جایزهی نوبل به عنوان رئیس انجمن قلم ایران معرفی شده نویسندهای به نام «ز. حکمت» را به عنوان نویسنده ایرانی به آکادمی نوبل معرفی کرده بوده است.
جایزهی نوبل ادبیات سال 1965 میلادی به میخائیل شولوخوف از روسیه رسید.
از آنجا که هنوز آرشیو آکادمی نوبل بعد از 1966 میلادی منتشر نشده نمیتوان گفت کدام نویسندگان ایرانی به صورت رسمی به آکادمی نوبل پیشنهاد شدهاند.
به نوشتهی تارنمای جایزهی نوبل، برای سال 2017 میلادی 240 پیشنهاد به آکادمی نوبل ارائه شده که از بین آنها 195 نویسنده برای بررسی انتخاب شدهاند.
نظرات