شادی نفیسی، استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به تاثیرگذاری هفته کتاب در جهت شناسایی آسیبها و ظرفیت‌های حوزه کتاب، بیان کرد: این رویداد باعث می‌شود به مساله کتاب جدی‌تر بیاندیشیم و برای فرهنگ‌سازی در این حوزه تلاش بیشتری صورت دهیم. البته صِرف شناسایی آسیبها کافی نیست و باید اقدامات اجرایی و عملی بیشتری در جهت ساماندهی وضعیت کتاب و بازار کتاب و برطرف کردن موانع نشر انجام شود.
نویسنده کتاب «عقلگرایی در تفاسیر قرن چهاردهم» ادامه داد: هفته کتاب و دیگر برنامه‌هایی که در راستای ترویج فرهنگ کتابخوانی در کشور صورت می‌گیرد، فرصت خوبی برای شناخت آسیبها و بررسی و یافتن راهکارهای رفع مشکلات است. باید بتوانیم امکان دسترسی به کتاب و منابع خوب و غنی را برای همه اقشار و گروه‌های سنی فراهم کنیم. در نشست‌های تخصصی باید راهکارهای عملی ترویج کتابخوانی بررسی شود و ببینیم چگونه می‌توان جامعه و به‌ویژه کودکان و دانش‌آموزان را کتابخوان کرد.
این مدرس دانشگاه گفت: در چنین فرصت‌هایی باید روش‌های موفق ترویج کتابخوانی و تسهیل چرخه کتاب، تشویق و تبلیغ شوند. همچنین باید مشکلات قانونی این حوزه را شناسایی و مرتفع کرد. امروز با وجود این تعداد دانشگاه و موسسه پژوهشی در کشور، چقدر بودجه صرف تجهیز کتابخانه‌های این مراکز می‌شود؟ هفته کتاب زمان مناسبی است که راهکارهای تامین منابع مالی نیز با حضور کارشناسان و مسئولان امر، بررسی شود.
نفیسی در ادامه با نگاهی به وضعیت کتاب به‌ویژه آثار پژوهشی و دانشگاهی، اظهار کرد: کتاب در معنای حقیقی آن، انعکاسی از پژوهش‌های انجام شده در یک حوزه بوده که از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. کتاب به‌ویژه در حوزه‌های علوم انسانی، ابزار اصلی کار پژوهشگران است. اگر بخواهیم در حوزه آموزش و پژوهش، پیشگام باشیم نیاز به دانش به‌روز شده داریم که لازمه آن آگاهی از پژوهش‌های انجام شده است.
نویسنده کتاب «علامه طباطبایی و حدیث» افزود: در کار پژوهش، منابع و روش تحقیق دو رکن اصلی هستند و در این راستا در اختیار داشتن کتاب‌ها و منابع و کتابخانه‌های غنی و به‌روز برای موسسات و دانشگاه‌ها یک ضرورت محسوب می‌شود. اگرچه تاکنون تلاش‌های خوبی صورت گرفته، ولی واقعیت این است که امکانات کتابخانه‌ای ما در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، نیاز به تقویت دارد. اگر می‌خواهیم دانش ما رشد لازم را داشته باشد، باید به تجهیز کتابخانه‌ها اهمیت ویژه نشان دهیم.
استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، گفت: یکی دیگر از موضوعات مهم مرتبط با بحث کتاب، مجازی‌سازی است که در عین فرصت، می‌تواند یک آسیب جدی نیز باشد. از این جهت فرصت محسوب می‌شود که امکان دسترسی به کتاب‌ها را برای جامعه علمی تسهیل می‌کند. تاکنون کتابخانه‌های مجازی بسیاری در حوزه‌های مختلف راه‌اندازی شده، ولی کافی نیست و این کتابخانه باید در کنار کمیت، باید به‌روز بوده و از تنوع موضوعی نیز برخوردار باشند. تلاش‌های پراکنده‌ای که در این راستا صورت گرفته باید تجمیع شده و نهادی مشخص متولی کار مجازی‌سازی کتاب شود.
نفیسی ادامه داد: نابسامان بودن فضای مجازی و مواردی همچون دانلود و کپی غیرقانونی کتاب، امروزه مشکلات زیادی را در امر پژوهش و حتی برای نویسندگان و ناشران ایجاد کرده است. اگر این روال اصلاح نشود، با یک فاجعه در حوزه نشر کتاب روبه‌رو می‌شویم. موسسات تصمیم‌ساز باید اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهند. اگر بتوانیم این حوزه را ساماندهی کنیم و کتابخانه‌های مجازی قانونمند داشته باشیم، بسیاری از مشکلات و کاستی‌های حوزه کتاب مرتفع می‌شود.
نویسنده کتاب «درایه الحدیث: بازپژوهی مصطلحات حدیثی در نگاه فریقین» با اشاره کیفیت آثار پژوهشی حوزه دین نیز بیان کرد: در حوزه دین در قالب‌های مقاله، پایان‌نامه و کتاب، کارهای تخصصی خوبی در کشور انجام می‌شود، ولی در برخی حوزه‌ها به‌رغم وجود آثار متعدد، با کمبود آثار باکیفیت روبه‌رو هستیم. به‌عنوان مثال بسیاری از کتاب‌های درسی دانشگاهی، جزوات درسی استادان است که این درسنامه‌ها و جزوه‌ها از عمق و دقت کافی برخوردار نیستند و در این زمینه نیازمند کارهای پژوهشی جدی و دقیق هستیم. البته کارهای خوبی هم صورت گرفته، ولی کافی نیست.
این مدرس حوزه علوم قرآنی و حدیث، افزود: گاهی هدف ما گسترش مرزهای دانش بوده و گاهی هم هدف تامین منابع برای نیاز داخل است که متاسفانه ما حتی در سطح داخلی هم برای تغذیه علمی دانشجویان با مشکلات جدی مواجه هستیم. پایان‌نامه‌های خوبی نوشته شده که نشان می‌دهد قابلیت انجام پژوهش‌های ارزشمند در بین دانشگاهیان وجود دارد که باید درست جهت‌دهی و ساماندهی شود. در زمینه پایان‌نامه، توجه به دو نکته اهمیت دارد؛ نخست اینکه ناظر به نیازهای علمی جامعه باشند و دیگر اینکه پس از پایان پژوهش امکان چاپ آن در قالب کتاب فراهم باشد. برخی دانشگاه‌ها مانند دانشگاه امام صادق (ع)، پایان‌نامه‌های برتر را چاپ می‌کنند که می‌تواند در تقویت پژوهش‌های علمی حوزه دین کمک کند.
شنبه ۲۰ آبان ۱۳۹۶ - ۱۲:۰۴
نظر شما