خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- علی کردی، مدیر بخش تحقیقات تاریخی مرکز اسناد انقلاب اسلامی، پیش از تالیف کتابی درباره «گروه فرقان»، کار پژوهشی جامعی درباره فعالیت‌های تروریستی این گروهک انجام داده است. به دلیل اطلاعات دقیق او در این زمینه، و همین‌طور شهادت دکتر محمد مفتح که طی یکی از عملیات‌های تروریستی این گروهک انجام شد، با او گفت‌وگویی داشته‌ایم که در پی می‌آید:

ـ  در ابتدا کمی درباره ویژگی‌های شخصیتی شهید دکتر مفتح توضیح دهید؟
یکی از ویژگی‌های برجسته شخصیت دکتر مفتح مقام علمی ایشان است. وی علاوه بر اینکه مدرس حوزه علمیه بود در دپارتمان فلسفه دانشگاه تهران، مدرس دروسی چون متون فلسفه عربی، حکمت اشراق، فلسفه ملاصدرا و علم کلام بود و سایر دروس فلسفی را در مقطع دکتری و فوق‌لیسانس تدریس می‌کرد. خطاب «دانشمند» به ایشان در کلام امام خمینی(ره) و آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی پس از شهادت مفتح، حاکی از عمر علوم دینی و حوزوی و دانشگاهی این استاد برجسته بود. مفتح علاوه بر برخورداری از ویژگی‌های اخلاقی، یک روحانی به‌تمام معنا بود. وی خانواده پدری مهربانی داشت و در تربیت اسلامی فرزندانش بسیار کوشا بود. در عین‌حال به دلیل شاگردی 10 ساله در محضر امام خمینی(ره) وی یک روحانی آگاه، مبارز و مجاهد بود. در واقع شهید مفتح از یاران و نزدیکان تراز‌ اول امام خمینی (ره) بود که همواره در ردیف افرادی چون استاد مطهری، دکتر بهشتی، دکتر باهنر نقش مهمی در هدایت و رهبری انقلاب در دوران دوری امام از وطن برعهده داشت. در زمانی که این بزرگان، پیشگامان ترویج و تبلیغ فرهنگ اسلامی و انقلاب اسلامی بودند، پاسخگویی به نیازهای زمان در اولویت اقدامات علمی آنان بود. آثاری چون اصول اعتقادی قرآن، فلسفه انقلاب، حکومت و حکومت اسلامی، ویژگی‌های زعامت و رهبری، مکتب اخلاقی و تربیتی امام صادق(ع) از کتب و مجموعه مقالات ایشان است.

وی مقدمه‌هایی بر ده‌ها کتاب نوشته و مقالاتی نیز در مجلات علمی از جمله مکتب اسلام و مکتب تشیع به چاپ رسانده است. دغدغه این شخصیت بزرگ اسلامی وحدت حوزه و دانشگاه بود. چون او خود در این قلمرو بزرگ فرهنگی حضور داشت و رمز پیروزی اسلام در جهان حاضر را هماهنگی و همسویی حوزه و دانشگاه می‌دانست. ایشان متعلق به هر دو کانون علمی بود و شناخت کافی از هر دو مرکز علمی داشت و می‌دانست که وحدت این دو شدنی و میسر خواهد بود. جدایی حوزه و دانشگاه را از دسیسه‌های استعماری می‌دانست که به سمت ترویج سکولاریسم در جامعه پیش می‌رفت.
 


ـ درباره نقش شهید مفتح در پیروزی انقلاب اسلامی بفرمایید.
ایشان از یاران برجسته امام بودند که به‌طور مداوم و پیوسته در جهت استقرار انقلاب اسلامی در جامعه و بین نسل جوان کوشا بود. محمد مفتح تبیین‌گر اندیشه‌های امام خمینی بود و با حضور در مساجد برجسته‌ای در شهر تهران از جمله مسجد الجواد در میدان هفت‌تیر، مسجد جاوید در خیابان شریعتی و مسجد قبا در جنب حسینیه ارشاد نقش فوق‌العاده‌ای در تنویر افکار عمومی برای آشنایی و ایجاد تعهد و مسئولیت در قبال انقلاب اسلامی داشت. سخنرانی و جلسات بسیار مهمی که در تابستان 1357 در مسجد قبا برپا می‌شد که عمدتا با هدایت و رهبری ایشان بود و افراد دیگری نظیر دکتر بازرگان هم در این جلسات سخنرانی داشتند اما مدیریت جلسات برعهده دکتر مفتح بود که در انسجام نیروهای انقلاب و جوانان انقلابی نقش مهمی داشت. اما خاطره نماز عید فطر در 13 شهریور 1357 در تپه‌های قیطریه به امامت ایشان از یادها نمی‌رود. زیرا حرکت مردم تهران که در واقع آغازگر جنبش بزرگ اسلامی در تهران بود پس از اقامه این نماز و به رهبری ایشان شروع شد. برای نخستین بار جمعیتی 200هزار نفره حرکتی سیاسی و مذهبی که در طراز انقلاب اسلامی بود آغاز شد. حرکتی سازماندهی‌شده و در عین حال خودجوش از سوی مردم.

آیا اولین راهپیمایی بزرگ تهران آغازگر جنبش بزرگ اسلامی بود؟
این اولین راهپیمایی بزرگ تهران در راستای انقلاب اسلامی بود. پیش از آن تظاهرات‌ها به‌صورت محدود برگزار می‌شد. این اولین راهپیمایی بزرگ تهران بود که از پل رومی تا پیچ‌شمیران جمعیتی حدود 200هزار نفر در آن شرکت کرده بودند. بعدها ایشان در کنار روحانیون برجسته و یاران اصلی امام در کمیته استقبال از امام در پیروزی انقلاب و هدایت انقلاب در مسیر خواسته‌های امام خمینی نقش بسیار برجسته‌ای داشت. وی پس از پیروزی انقلاب با قرار گرفتن در رأس کمیته منطقه چهار یکی از حساس‌ترین مراکز کمیته را هدایت می‌کرد. او به‌عنوان یک دانشمند سیاستمدار و اهل سیاست علاوه بر تبعید، دستگیری و زندانی‌شدن یک فعال سیاسی واقعی بود که پیشاپیش مبارزان و مجاهدان راه خدا حرکت می‌کرد. در حقیقت وجود روحانیون روشنفکری چون استاد مفتح، موجب حضور میلیون‌ها جوان انقلابی در مسیر انقلاب شد که این خود والاترین نقش در پیروزی انقلاب بود.
 


ـ درباره ترور شهید مفتح و مکان ترور که دانشکده الهیات دانشگاه تهران بود، توضیح دهید؟
پس از ترور شهید مطهری و ترور ناموفق هاشمی رفسنجانی، گروه فرقان چندین بار استاد مفتح را تهدید به ترور کرد که یک‌بار هم با هوشیاری پاسداران وی این توطئه خنثی شد. اما در روز 27 آذر سال 58 در حالی‌که ایشان قصد ورود به دانشکده الهیات را داشت و گروه فرقان از قبل حضور ایشان را بررسی و مراقبت کرده بود به سرتیمی «کمال یاسینی» به شهید مفتح و محافظان وی حمله شد. تیم ترور ابتدا «جواد بهمنی » و «اصغر همتی»، پاسداران محافظ او، را به شهادت رساندند و سپس با تعقیب استاد مفتح در راهروی دانشکده، ایشان را به شهادت رساندند که ابتدا گلوله به پای وی اصابت می‌کند، از پله‌ها بالا می‌رود و دانشجوها وحشت‌زده می‌شوند و می‌گریزند. یکی از تروریست‌ها بالای سر شهید مفتح می‌رود و به سرش شلیک می‌کند. همانطور که علاقه‌مندان به تاریخ انقلاب اسلامی اطلاع دارند در این مقطع، حفاظت از رهبران انقلاب از سطح کیفی و کمی پایینی برخوردار بود. توطئه‌ها خیلی زیاد و نیروهای انقلاب کم‌تجربه بودند. سپاه در اردیبهشت 58 شکل گرفته بود. ارتش وجود نداشت، نیروهای حفاظتی و امنیتی زمان شاه از بین رفته بودند.

نقش گروه فرقان در ترور شخصیت‌های اصلی انقلاب چه بود؟
در چنین شرایطی گروه فرقان شروع به ترور شخصیت‌های اصلی انقلاب کرد تا اینکه آقای نقاشیان از محافظان امام در قم به ایشان گفتند که برخی از فرقانی‌ها را از قبل از انقلاب می‌شناختند و امام به ایشان ماموریت داد تا خانه‌ها و مراکز آن‌ها را شناسایی کند که تا اواخر سال 58 این گروه به طور کامل شناسایی شد. اما به طورکلی ضریب امنیت و حفظ جان مسئولان و رهبران انقلاب، بسیار ساده و فارغ از پیچیدگی بود. چرا که کم‌تجربه‌گی‌هایی در این فرایند حاکم بود. از سوی دیگر جبهه متحد ضدانقلاب با آگاهی و هوشیاری کامل هم شخصیت‌ها را شناسایی کرده بود و هم از برنامه‌ریزی دقیق برای از میان بردن آنان بهره می‌جست. برای نمونه همین ترورهایی که جوانان کم‌سن و سال و فریب‌خورده فرقان انجام می‌دادند از پشتوانه تشکیلاتی پنهان سازمان با سابقه مجاهدین خلق (منافقین) هم برخوردار بود. اما زمانی گروه فرقان در ترورها ناکام و ناموفق ماند که دیگر این گروه در میان نبود و نیروهای انقلاب، خانه‌های تیمی آن‌ها را تسخیر و افراد آن‌ها را دستگیر کردند. اما سالیان بعد هنگامی که سطح حفاظت در مقابل ترورها ارتقا یافت، سازمان منافقین از طریق نفوذی‌ها، نوع دیگر و وحشتناک‌تری از ترورها را به نمایش گذاشت. انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی در سرچشمه و دفتر نخست‌وزیری در خیابان پاستور و شهادت توأمان رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر، شهید باهنر و شهید رجایی، از این قبیل اعمال تروریستی بود لذا ایجاد شبهه‌های ضدانقلابی مبنی براینکه نظام خود می‌خواسته امثال شهید مفتح ترور شود از القائات شوم دشمنان است.
 
ـ کمی درباره گروه فرقان و ترورهای این گروه توضیح دهید؟
گروهی التقاطی و منحرف فرقان با قرائت نادرستی از اندیشه‌های دکتر شریعتی معتقد بود که مثلث زر، زور و تزویر در حال حاضر شکل گرفته و در صدد به انحراف کشاندن انقلاب است. از این‌رو بدون منطق و با استفاده از اسلحه‌هایی که در حمله به پادگان‌ها به دست آورده بودند مومن‌ترین و مبارزترین یاران امام را از انقلاب گرفتند. این در حالی بود که مردم عادی تمام اسلحه‌هایی را که در حمله به پادگان‌ها به دست آورده بودند در ماشین‌هایی با چراغ‌هایی روشن به خانه امام برده و تحویل دادند. اما گروه‌های سیاسی این اسلحه‌ها را برای روز مبادا نگهداشتند. در اندیشه منحرف فرقان، دانشمندان بزرگ اسلامی چون مطهری، مفتح، هاشمی و قاضی طباطبایی(امام جمعه تبریز) و دیگرانی که موفق به ترور ایشان نشدند نماد تزویر به حساب می‌آمدند که می‌بایست از سر راه برداشته شوند تا انقلاب محفوظ بماند. در نشریات خود می‌گفتند ما برای انقلاب و برای اینکه انقلاب را نجات دهیم این کارها را انجام می‌دهیم و با همین حربه، جوانان کم‌سن و سال را فریب می‌دادند از این جهت گروه ضد روحانیت فرقان به منظور بی‌آینده کردن انقلاب از متفکرین و تئوریسین‌های انقلاب اسلامی بر پیکر انقلاب ضربه وارد کردند.

هدف از ترورهای گروه فرقان چه بود؟
این گروه جنایات خود را پوشش مذهبی می‌داد و جوانان ناآگاه و بی‌اطلاع را به نام دین فریب می‌داد. امام هم فرموده بودند هدف از ترورهایی که آن‌ها انجام می‌دهند سست‌کردن نهضت انقلاب است. زیرا ضربه زدن به عقبه و پشتوانه فکری انقلاب در ترور دانشمندان اسلامی تعقیب می‌شد که فرقان در این کار پیشگام بود. سپس منافقین در سطح وسیع‌تری آن را ادامه دادند. در واقع گروه بی‌منطق و تروریست فرقان، محیط آرام پس از پیروزی انقلاب را که با آرای بیش از 98 درصد مردم رقم خورده بود، مقداری ناامن‌ کرد و برای سایر گروه‌های ضدانقلاب امکان برخوردهای رادیکال را فراهم کرد. تشدید مسایل قوم‌گرایانه در مناطق قومی به بهانه خودمختاری و تجزیه‌طلبی، اقدامات مسلحانه و گاه جنگ جبهه‌ای در برخی از شهرها از دستاوردهای گروه تروریستی فرقان بود که همگی این توطئه‌ها در لانه جاسوسی آمریکا طراحی و ساماندهی می‌شد. در عین‌حال بسیج برخی از نیروهای انقلابی در شناسایی و دستگیری بسیار سریع فرقانی به انجام رسید و اکبر گودرزی رهبر کینه‌توز فرقان و تنی‌ چند از عناصر آنها اعدام و بقیه پشیمان و نادم به انقلاب بازگشتند و حتی عده‌ای از آن‌ها در جبهه‌های جنگ تحمیلی به شهادت رسیدند.